بیوگرافی آنتوان لاووازیه (زندگینامه دانشمندان)
دانشمند فرانسوی و بنیانگذار شیمی نوین بود. وی نخستین کسی بود که ترازو را جهت سنجش و تحقیق در فعل و انفعالات شیمیایی در آزمایشگاه وارد عمل کرد و تجربه و سنجش توأم با نتیجه گیری صحیح را پایه و اساس این علم قرار داد.
آنتوان لاووازیه کیست؟
در زندگی نامه آنتوان لاووازیه اینگونه آمده است که: آنتوان لوران لاووازیه در 26 اوت سال 1743 در پاریس فرانسه از پدر و مادری ثروتمند و مرفه زاده شد.
او زیر نظر استادانی قابل، نجوم، گیاه شناسی، شیمی و زمین شناسی را بخوبی فرا گرفت. آنتوان لاووازیه پس از اتمام دوره حقوق، بار دیگر به علوم گرایید و 3 سال بعد در آن هنگام که جوانی 25 ساله بود، به عضویت فرهنگستان سلطنتی علوم برگزیده شد.
بنیانگذار شیمی نوین
آنتوان لاووازیه که در حقیقت بنیانگذار شیمی نوین محسوب می شود. تجربه و سنجش توام با نتیجه گیری صحیح را پایه و اساس این علم قرار داد. او نخستین کسی بود که ترازو را جهت سنجش و تحقیق در فعل و انفعالات شیمیایی در آزمایشگاه وارد عمل کرد.
نظریه فلوژیستون
قبل از او دانشمندان شیمی در مورد سوختن، عقیده عجیبی داشتند و آن را این طور تعریف می کردند که هر جسم سوختنی دارای ماده ای است نامرئی به نام فلوژیستون و چون جسم مشتعل شود، این ماده از آن خارج خواهد شد. هر چه جسم بیشتر قابل اشتعال باشد مقدار بیشتری از این ماده را در بردارد و شعله همان فلوژیستیک است که از جسم متصاعد می گردد.
به موجب این نظریه، قدما معتقد بودند که وقتی جسمی در هوا می سوزد، سبکتر می شود. زیرا ماده فلوژیستون آن خارج می گردد. این نظریه نادرست، سراسر قرن 18 را به کلی مسموم ساخته بود و حتی دانشمندان بزرگ نیز بدان اعتقاد داشتند. چنانکه “پریستلی” هنگامی که گاز اکسیژن را برای نخستین بار تهیه نمود، آن را هوای بدون فلوژیستون نام نهاد.
تلاش آنتوان لاووازیه برای رد نظریه فلوژیستون (آزمایشگاه لاووازیه)
آنتوان لاووازیه که شیمیدان برجسته ای برای همیشه است، امکان درک و شناخت عناصر گازی شکل را فراهم کرد. در دوران سلطه نظریه آتشزایی (نظریه ای که در بالا ذکر شد)، وسایل تجربی زیادی فراهم آمده بود که سبب دگرگونی های انقلابی در شیمی شدند. بیشترین اعتبار این تحولات مدیون زحمات آنتوان لاووازیه است که درک درستی از اکسیژن را میسر کرد. “انگلس” نوشت: “آنتوان لاووازیه می توانست نقطه مقابل و ضد فلوژیستون افسانه ای را در اکسیژنی که “پریستلی” بدست آورده بود، بیابد و در نتیجه قادر بود کل نظریه آتشزایی را از پا درآورد.
اما این کار نمی توانست نتایج تجربی حاصل از پذیرفتن آتشزاها را از بین ببرد. برعکس آن نظریات پا برجا بودند و فقط ترتیب بیانشان وارونه شده بود و از کلمه فلوژیستیک به عباراتی که اکنون در زبان شیمی اعتبار دارند، برگردانده شده بود و بنابراین اعتبارشان حفظ شده بود.
راه آنتوان لاووازیه برای کشف اکسیژن خیلی مستقیم تر از راه دیگر هم عصرانش بود. در آغاز این دانشمند فرانسوی نیز گرایش به نظریه آتشزایی داشت. ولی هر چه بیشتر به نتایج میرسید، بیشتر از آن نظریه کناره میگرفت. در اول نوامبر سال 1772 شرح تجربیاتش در زمینه احتراق ترکیبات مختلف در هوا را به این ترتیب پایان بخشید که گفت: “وزن همه مواد و از جمله فلزات بر اثر احتراق و سوختن افزایش می یابد.”
نظر به اینکه چنین واکنشها نیاز به مقدار زیادی هوا داشتند، آنتوان لاووازیه نتیجه گیری دیگری هم کرد و گفت: هوا مخلوطی از گازهای با خواص گوناگون است که در حین سوختن مواد، قسمتی از آن با ماده سوزنده ترکیب می شود. در آغاز لاووازیه این جزء از هوا را مشابه هوای ثابت “بلاک” تلقی کرد. ولی بزودی متوجه شد که آن قسمت از هوا که با مواد در هنگام سوختن ترکیب می شود، مناسبترین جزء هوا برای تنفس است.
به این ترتیب آنتوان لاووازیه رو در روی اکسیژن قرار گرفت. ولی از اعلام کشف گاز جدید خودداری کرد چون می خواست چند تجربه تکمیلی انجام دهد.
معرفی اکسیژن توسط آنتوان لاووازیه
در اکتبر سال 1774 “پریستلی” کشف خود را به آنتوان لاووازیه گزارش کرد و این گزارش مفهوم واقعی کشف لاووازیه را برای خودش روشن کرد. وی بلافاصله به تجربه با اکسید قرمز جیوه (که مناسب ترین مولد اکسیژن) بود، پرداخت. در آوریل 1775 آنتوان لاووازیه گزارشی تحت عنوان یادداشتی درباره طبیعت ماده ای که هنگام سوختن فلزات با آنها ترکیب می شود و سبب افزایش وزن تولید شده می شود، به آکادمی علوم فرانسه داد.
در واقع این کشف اکسیژن بود. لاووازیه نوشت که این نوع هوا را “پریستلی” و “شیل” و خودش تقریباٌ بطور همزمان کشف کرده اند. ابتدا وی آن را مناسب ترین هوا برای تنفس نامید. ولی بعد نامش را هوای زندگی بخش یا توانبخش گذاشت. به این ترتیب ملاحظه می‌شود که آنتوان لاووازیه با درکی که از طبیعت اکسیژن کرده بود، تا چه اندازه بر همزمانانش پیشی گرفت.
علت نامگذاری اکسیژن
آنتوان لاووازیه در مرحله بعدی به این نتیجه رسید که مناسب ترین هوا برای تنفس یکی از مواد بنیانی در ساخت اسیدهاست، یعنی مهمترین قسمت همه اسیدهاست. بعدها معلوم شد که این اعتقاد اشتباه بوده است (وقتی اسیدهای بدون اکسیژن هالوژنه تهیه شدند). ولی در سال 1779 آنتوان لاووازیه اندیشید که این خاصیت را در نام گاز کشف شده بگنجاند و از آن پس، این عنصر را اکسیژن نامید که از کلمه یونانی اسید ساز گرفته شده است.
“انگلس” نوشته است: “پریستلی” و “شیل” بدون اینکه بدانند دست روی اکسیژن گذاشته اند، آن را تهیه کردند و گر چه آنتوان لاووازیه همان گونه که بعدها اعتراف کرده است اکسیژن را همزمان و مستقل از آن دو نفر تهیه نکرده بود، با توجه به این که آن دو نفر نمی دانستند چه چیزی را تهیه کرده اند لاووزایه را باید کاشف اکسیژن شناخت.
فعالیت های سیاسی آنتوان لاووازیه
از جمله خطراتی که جان لاووازیه را به مخاطره انداخته بود و بیشتر جنبه سیاسی داشت، هنگام انقلاب کبیر فرانسه در سال 1789 یعنی در آن هنگام که انقلابیون زمام امور پاریس را در دست داشتند رخ داد. لاووازیه رساله معروفی در باب اقتصاد سیاسی موسوم به “ثروت های زیرزمینی فرانسه” به رشته تحریر درآورد. این کتاب یکی از مهمترین کتبی است که در مبحث اقتصاد نوشته شده است.
مرگ آنتوان لاووازیه
سرانجام آنتوان لاووازیه در سال 1794 در دادگاه انقلابی به ریاست ” ژان باتیست کوفن هال ” به جرم خیانت به ملت همراه چند تن دیگر تسلیم تیغه گیوتین شد، در حالیکه 51 سال داشت. پس از مرگ لاووازیه، “لاگرانژ” گفت:
“تنها یک لحظه وقت آنان برای بریدن آن سر صرف شد و شاید یکصد سال زمان نتواند سر دیگری همانندش بوجود آورد.
