ترس از ارتفاع (آکروفوبیا) چیست؟
افراد بسیاری ممکن است در طول زندگی خود اختلالات روانی زیادی را تجربه کنند. افرادی که فوبیا مبتلا هستند به طور معمول ترسی را تجربه می کنند.
آکروفوبیا یکی از فوبیاهای خاص است که در آن فرد از ارتفاع و مکان های بلند ترس و وحشت دارد. این موقعیت ها می توانند شامل قرارگیری در ساختمانی بلند، نردبان، پل و یا موارد مشابه باشند. این مقاله به موضوع فوبیا و بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان آن پرداخته است. محتویات مقاله به طور جزئی تر به آکروفوبیا اشاره کرده است و موضوع ترس از ارتفاع را به طور کامل تحلیل کرده است.
ترس از ارتفاع (آکروفوبیا)چیست؟
آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع را به عنوان وضعیتی معرفی می کنند که مرتبط با سلامتی روان است؛ در این حالت فرد از ارتفاع به صورت شدیدی می ترسد. این موضوع را نوعی اختلال اضطرابی در نظر می گیرند. فردی که به این گونه اختلال مبتلا است در زمان تصور کردن ارتفاع های بلند و یا قرارگیری در ارتفاع های قابل توجه دچار ترس شدیدی خواهد شد. به طور معمول چنین افرادی از موقعیت های دارای ارتفاع دوری می کنند.
این که افراد به میزانی در مورد ارتفاع نگرانی و ترس داشته باشند طبیعی است. اکثر افراد در هنگام قرارگیری در ارتفاعی قابل توجه بیش از حد معمول احتیاط می کنند؛ همچنین امکان دارد در هنگام نگاه کردن از ارتفاعی بلند به پایین احساس اندکی ناراحتی و یا کمی لرزش به فرد دست بدهد.
اما افرادی که به آکروفوبیا مبتلا هستند در هنگام مواجهه با ارتفاعات دچار ترسی غیرمنطقی و شدید می شوند؛ این حالت شامل انجام کارهای روزمره مثل رفت و آمد از پله ها، ایستادن در بالکن، پارک کردن ماشین در پارکینگ چند طبقه و غیره می شود.
ترس از ارتفاع و اضطراب
افرادی که توسط آکروفوبیا (ترس از ارتفاع) تحت تاثیر قرار می گیرند؟
آکروفوبیا هم مانند دیگر فوبیاها قابلیت تحت تاثیر دادن افراد در رده های سنی مختلف را دارد. فوبیاهایی که خاص هستند مانند آکروفوبیا بیشتر در افراد خردسال و کودک به وجود می آیند و آشکار شدن آنها در نوجوانان و بزرگسالان جوان است. احتمال ابتلای زنان به فوبیای خاص بیشتر است.
افراد مبتلا به آکروفوبیا و ترس از ارتفاع
ممکن است افرادی که به آکروفوبیا مبتلا هستند از ارتفاع و یا موقعیت هایی وحشت زده شوند که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است:
- بالا رفتن از پله ها
- بالا رفتن از نردبان
- رفتن به پارکینگ چند طبقه ای
- استفاده از پل هوایی و عبور از آن
- استفاده از ترن هوایی
- رفتن به بالکن خانه و یا بالای ساختمان
- نگاه کردن به بیرون از پنجره ساختمانی بلند
با توجه به وجود انواع گوناگونی از فوبیا تشخیص دادن آنها از دیگری چالش برانگیز خواهد بود. ترس افراد مبتلا به آکروفوبیا به طور معمول بیش از یک گونه ارتفاع و یا مکان بلند را در بر می گیرد. فوبیای دیگری که با ترس از موقعیت دارای ارتفاع قابل توجه مشخص می شود نیز وجود دارد؛ در حالی که دلیل اصلی ترس ارتفاع نیست. برای مثال ممکن است فردی به شدت از هواپیما بترسد ( که پرواز در ارتفاع زیادی اتفاق می افتد) در این حالت فرد از پرواز می ترسد و مبتلا به آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع نیست.
میزان رایج بودن آکروفوبیا چه میزان است؟
آکروفوبیا یکی از فوبیاهای بسیار رایج است و ۳ تا ۶ درصد افراد به آکروفوبیا مبتلا هستند.
افراد مبتلا به آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
علائم و نشانه های آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع چیست؟
احساس کردن اضطراب به میزان شدید و ترسیدن از ارتفاع، علامت های اصلی آکروفوبیا هستند. برخی از افرادی که آکروفوبیا مبتلا هستند ترسیدن از ارتفاعات قابل توجهی مانند پل را تجربه می کنند؛ این در حالی است که ترس برخی از افراد دیگر شامل ارتفاعات کوتاه تر (نردبان) نیز می شود.
علائم روانی
- ترسیدن و تجربه اضطراب شدید در هنگامی که فرد به مکان مرتفع فکر می کند، به آن نگاه می کند و یا در آن موقعیت قرار می گیرد.
- ترس از بروز اتفاقی منفی در مکانی دارای ارتفاع. ( برای مثال فرد تصور کند از مکانی بلند در حال افتادن است و یا در موقعیتی نامناسب گرفتار شده است).
- در صورت قرارگیری در مکانی که دارای ارتفاع است، فرد به صورت شدیدی متمایل به فرار کردن است.
علائم و نشانه های فیزیکی
- تجربه ضربان قلب تند در هنگام فکر کردن و یا نگاه کردن به ارتفاع.
- احساس سبکی سر و سرگیجه در هنگام تصور ارتفاع و یا مشاهده مکان دارای ارتفاع.
- احساس لرزش
- احساس تنگی نفس
علت بروز آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
محققان اطمینان کافی درباره علت بروز آکروفوبیا ندارند. اعتقاد آنها این است که ابتلا به آکروفوبیا در نتیجه نگرانی طبیعی افراد از این موضوع است که شاید از مکانی بلند سقوط کنند و به خود آسیب برسانند. نگرانی در مورد تجربه درد ناشی از افتادن از ارتفاع می تواند عامل به وجود آورنده آکروفوبیا باشد. همچنین تفکر محققان در این راستا است که در صورتی که فرد یک رخداد منفی مرتبط با ارتفاع را تجربه کند احتمال به وجود آمدن آکروفوبیا در فرد بیشتر خواهد شد.
علائم و نشانه های آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
تشخیص آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
تشخیص آکروفوبیا از طریق مجموعه سوالاتی در زمینه تاریخچه، علائم و تجربه های فردی انجام می شود. به طور معمول حداقل شش ماه زمان برای تجربه ترس و اضطراب پیوسته از ارتفاع لازم است تا آکروفوبیا تشخیص داده شود.
متخصص مربوطه به طور معمول از معیارهایی که در راهنماهای تشخیصی و آماری مرتبط با اختلالات روانی وجود دارد، استفاده خواهد کرد تا بتواند آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع را تشخیص دهد. همچنین در صورت تشخیص توسط متخصص، سایر بیماری های جسمی و یا روانی که احتمال بروز آنها وجود دارد رد خواهد شد.
معیارهای تشخیص برای فوبیا به طور کلی
- ترش غیر منطقی و شدید: ترس مداوم از یک موقعیت و یا وسیله خاص. این ترس با ترس طبیعی تناسبی ندارد.
- اضطراب پیش بینی کننده: فرد مبتلا به فوبیا متمایل است که درگیر موقعیت ها و یا تجربه هایی شود که از آنها واهمه دارد؛ به طوری که احتمال بروز آنها را در آینده می دهد.
- اجتناب: بسیاری از افراد مبتلا به فوبیا تلاش می کنند که اجتناب از وسیله و یا موقعیت ترسناک را همواره با خود داشته باشند. برخی از افراد در مواجهه با موارد مورد نظر افراط زیادی دارند.
- تداخل فوبیا با فعالیت های روزمره: در صورتی که ترس مورد نظر فرد موجب محدود شدن زندگی روزمره او شود، فوبیا تشخیص داده می شود.
درمان آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
آکروفوبیا به طور معمول دارای درمان های زیر است و از این طریق قابل درمان است:
- مواجهه درمانی
- مواجهه با واقعیت مجازی
- درمان شناختی رفتاری
برخی افراد نیز برای این که بتوانند با ترسی که در هنگام درمان آکروفوبیا با آن مواجه می شوند مقابله کنند نیازمند برخی داروها هستند تا علائم اضطراب را در خود به صورت موقتی کاهش دهند.
تشخیص آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
مواجهه درمانی
مواجهه درمانی به عنوان یکی از اشکال درمان روانشناختی، بسیار رایج است و قابلیت درمان فوبیاهای خاص را دارد. افرادی که به فوبیا مبتلا هستند به طور معمول سعی می کنند اجتناب از موقعیت هایی که شامل موضوع مورد نظر (موقعیتی که فرد از آن ترس دارد) است را همواره در نظر بگیرند. به همین دلیل است که چنین افرادی توانایی فراگیری مدیریت ترس خود را در زمان مواجه شدن با فوبیای خاص ندارند؛ یا این افراد نمی توانند قبول کنند که نتیجه ترس آنها که در تصورشان ترسناک به نظر رسیده است اغلب رخ نمی دهد. درمانگران و روانشناسان برای افرادی که مبتلا به فوبیا هستند از مواجهه درمانی استفاده می کنند؛ به این ترتیب چنین افرادی تشویق خواهند شد به موقعیت هایی که سبب ایجاد اضطراب در آنها می شوند وارد شوند، چنین موقعیتی را حفظ کنند و در نهایت یاد بگیرند که باید با این موقعیت ها کنار بیایند.
مواجهه با واقعیت مجازی
یکی دیگر از درمان های روان شناختی، مواجهه با واقعیت مجازی است. در این نوع درمان از فناوری استفاده می شود تا موقعیت های واقعی به طور جعلی به فرد نشان داده شوند تا با موقعیت های استرس زا مقابله کنند. امکان دارد در صورت مبتلا به آکروفوبیا از وسیله ای استفاده کنید تا موقعیت های دارای ارتفاع را برای شما شبیه سازی کند. از این طریق قرارگیری در معرض ارتفاعات برای شما با احساس امنیت و آرامش همراه خواهد بود؛ در حالی که واقعیت چنین نیست. بر اساس تحقیقات می توان گفت که چنین شیوه ای برای درمان آکروفوبیا مفید خواهد بود.
درمان شناختی رفتاری (درمان روانشناختی)
یکی دیگر از انواع درمان های روانشناختی، درمان شناختی روانی است. طی این روش روانشناس و یا درمانگر از طریق پرسش و صحبت کردن سعی در ایجاد دیدگاه متفاوت در فرد دارد. در نتیجه فرد نحوه پاسخگویی به اضطراب و استرسی که در هنگام مواجهه با موقعیت های اضطراب زا به وجود می آید را یاد می گیرد و سعی می کند بهتر با آن کنار بیاید.
درمان آکروفوبیا و ترس از ارتفاع
مصرف دارو برای درمان آکروفوبیا
به طور معمول برای این که فوبیای خاص مانند آکروفوبیا درمان شود از دارو استفاده نمی شود. گاهی اوقات امکان دارد افرادی که به آکروفوبیا مبتلا هستند داروهایی را مورد استفاده قرار دهند که به طور موقت کاهش علائم ترس را در طول دوره درمان روانشناختی یا در هنگام مواجهه با موقعیت های اجتناب ناپذیر در خود ایجاد کنند. داروهایی که گاهی اوقات مورد استفاده قرار می گیرد تا به درمان آکروفوبیا کمک کنند عبارتند از:
- داروهای بتا: برخی از این داروها مورد استفاده قرار می گیرند تا از علائمی مانند اضطراب که به صورت فیزیکی مشاهده می شوند مانند ضربان قلب پیشگیری شود و یا چنین علائم درمان شوند.
- آرام بخش ها: این گونه از داروها استفاده می شوند تا افراد آرامش خود را حفظ کنند و کاهش اضطراب آنها به طور موقت رخ دهد.
عوامل خطر برای ایجاد آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
متخصصان هنوز مطمئن نیستند که علت آکروفوبیا چیست. اما مواردی که تاکنون به آنها پی برده اند موارد زیر را در بر می گیرد:
- فردی سقوط از ارتفاعی قابل توجه را تجربه می کند و یا اینکه سقوط سایر افراد را از چنین ارتفاعی تماشا می کند.
- فرد یک رویداد منفی را در حالی تجربه می کند که در یک مکان بلند قرار گرفته است.
- وجود سابقه خانوادگی که با اختلالات اضطرابی مرتبط است.
مصرف دارو برای آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
چشم انداز آکروفوبیا
حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد از افراد مبتلا به فوبیاهای خاص مانند آکروفوبیا سعی می کنند که بیماری خود را درمان کنند، زیرا اکثر افراد مبتلا توانایی اجتناب از موقعیت استرس زا و اضطراب زا را دارند. در صورتی که افراد مبتلا به آکروفوبیا از موقعیت های دارای ارتفاع اجتناب کنند ممکن است در انجام کارهای روزمره مثل رفت و آمد از پله ها و یا پل دچار مشکل شوند و به طور کلی با کاهش کیفیت زندگی خود مواجه شوند. فرد در صورت قرارگیری در ارتفاع قابل توجه و بروز حمله استرس زا امکان دارد دچار حمله شود. بنابراین آکروفوبیا ممکن است خطرناک باشد و درمان آن اهمیت زیادی دارد.
بر اساس تحقیقات می توان روش های مواجهه درمانی و مواجهه با واقعیت مجازی را به عنوان شیوه های درمانی موفق آکروفوبیا مطرح کرد. افراد مبتلا به آکروفوبیا که درمان را پیگیری نمی کنند دو برابر بیشتر از سایر افراد در معرض خطراتی مانند ابتلا به اختلال های مرتبط با اضطراب و یا افسردگی هستند.
آیا درمانی برای آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع وجود دارد؟
هم اکنون درمانی قطعی برای آکروفوبیا موجود نیست، اما موفقیت روش های مواجهه درمانی و درمان روانشناختی رخ داده است. به طور کلی گام اول برای درمان فوبیاهای خاص، قرارگیری در معرض آن و پیگیری آن است.
درمان آکروفوبیا و ترس از ارتفاع
چگونگی مراقبت از خود در صورت ابتلا به آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع
در صورتی که در مکان بلندی قرار گرفته اید، می توانید اقداماتی برای کاهش اضطراب را در پیش گیرید. سعی کنید در یک مکان مرتفع، اقدامات زیر را انجام دهید:
- تثبیت نگاه در درو دست.
- نگاه به اجسام ثابت که در نزدیکی قرار گرفته اند.
- دراز کشیدن و یا نشستن
- توقف حرکت و یا مکث
- پرت کردن حواس به شیوه های گوناگون.
در صورت تجربه کردن علائم آکروفوبیا بهتر است که با روانشناس و درمانگر صحبت کنید؛ این موضوع شاید ناراحت کننده به نظر برسد اما بهتر است سریع تر پیگیری و درمان شود. در صورت تشخیص قطعی ابتلا به آکروفوبیا، اقداماتی می توانند علائم را مدیریت کنند، مانند:
- خواب کافی و فعالیت ورزشی
- حضور در تمام جلسات روان درمانی در صورت مراجعه به درمانگر
- تمرین برای فعالیت های ذهن آگاهی
- تمرین تکنیک هایی برای آرامش اعصاب مانند یوگا
- تماس و ارتباط با خانواده و دوستان
سوالات از پزشک متخصص
شاید صحبت کردن راجع به سلامتی روان سبب ناراحتی و آزار افراد شود. اهمیت سلامت روانی نباید نادیده گرفته شود. بنابراین صحبت کردن با روانشناس در مورد علائم احتمالی مهم است. در صورت ابتلا به آکروفوبیا پرسش این سوالات از روانشناس پیشنهاد می شود:
- نوع درمان
- مدت زمان درمان
- منابع آموزشی پیشنهادی
آنچه بهتر است در پایان بدانید
اگر مبتلا به آکروفوبیا هستید در ابتدا آرامش خود را حفظ کنید. شاید این که از ارتفاع دوری کنید به صورت موقت شما را تسکین دهد اما توانایی برطرف کردن علات اصلی اضطراب شما را ندارد. شاید دشوار باشد اما بهتر است که به یک روانشناس و درمانگر مراجعه کنید و درمان مناسب خود را جستجو کنید. هر چه زودتر اقدام کنید بهتر است و می تواند کیفیت زندگی شما را بالا ببرد. زیرا ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا مانند دیگر فوبیاها می تواند موجب محدودیت زندگی و تجربه های شما شود. پس برای موفق شدن در درمان سریع تر اقدام کنید.
منبع :
