حقوق کودکان در جوامع دموکراسی چیست؟

دموکراسی یعنی حکومت مردمی. در جامعه دموکراتیک عموم مردم می توانند در مورد انتخاب حکمرانان دولتی و قوانین مدنی اظهار نظر کنند، ولی رای اکثریت به اجرا در می آید. ارتباط تنگاتنگی بین رعایت حقوق اساسی کودکان و جامعه دموکراسی وجود دارد.

عناوین مقاله

حقوق اساسی کودکان کدامند؟کودکان به عنوان بازیگران جامعه موانعی که بر سر راه کودکان و جامعه دموکراسی مورد نظر است،کدامند؟وظایف دولت برای توانمند سازی کودکان برای تبدیل شدن به اعضای جوامع دموکراتیک نتیجه گیری منابع

اگر از همان بدو تولد و از کودکی در جامعه ای شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مناسب و برابر، برای همه کودکان وجود نداشته باشد، دموکراتیک بودن آن جامعه نقض خواهد شد. در واقع کودکان باید بتوانند دیدگاه و نظر خود را در جامعه یا محیط دیجیتال بیان کنند، بدون اینکه در معرض تهدید، شکنجه یا انتقاد غیر منطقی قرار بگیرند.

حقوق کودکان در کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحدUNCRC وضع شده است و در سال ۱۹۹۰ توسط همه کشور های عضو سازمان ملل به جز ایالات متحده به تصویب رسیده است.

حقوق اساسی کودکان کدامند؟

از جمله حقوق طبیعی و اولیه که هر جامعه باید برای هر کودک در نظر بگیرد:

امنیت اجتماعی و خانوادگی در برابر خشونت، سو استفاده، بی توجهی، استثمارگیری کودکان در فساد و …
آموزش اصولی برای رشد فردی و استعداد های ذاتی و ایجاد آمادگی در آن ها برای داشتن زندگی بهتر در آینده
آزادی بیان کودکان نسبت به ابراز مخالفت و اعتراض در مورد مسائلی که روی آن ها تاثیر گذار است و شنیده شدن اعتراضات آن ها و رفع مسائلی که به آن ها آسیب روحی یا جسمی می زند.
عدم تبعیض در استفاده از آموزش، امکانات رفاهی- اجتماعی و داشتن حق برابر در اماکن اداری و مشارکت در تصمیم گیری های عمومی و قانون گذاری ها
داشتن غذای مغذی کافی، آب تمیز و سیستم مناسب بهداشت عمومی
دسترسی به مراقبت های پزشکی و بیمه تامین اجتماعی
فراهم نمودن شرایط مطلوب اقتصادی- اجتماعی برای سواد آموزی تمام کودکان و اشتغال زایی برای جوانانی که از سیستم آموزشی مناسبی استفاده کرده اند که توانمندی ها و پتانسیل های بالقوه خود را فعلیت ببخشند. یا به آن ها آموزش هایی داده شود که به سمت خویش فرمایی گام بردارند.
داشتن مسکن ایمن
حق ورود به کشور یا خروج از آن برای کودک و والدین او، طبق قوانین امنیتی کشور
امکان تماس مستقیم و روابط شخصی با والدین برای کودکی که والدینش در کشور های مختلف زندگی می کنند.

کودکان به عنوان بازیگران جامعه

در ادامه مقاله می خواهیم به برخی از فعالیت های مدنی کودکان و جامعه دموکراسی در برخی کشور ها اشاره کنیم:

در غرب آفریقا، کودکان در بیانیه ای برای پایان دادن به ازدواج کودکان مشارکت کردند.

در فیلیپین صدای کودکان به گوش سیاستمداران رسید و دستور کار قانون گذاری در مواقع اضطراری را تعیین کرد.

در نروژ، کودکان در انتخابات جایگزین شرکت کردند.

در بولیوی، برای کودکان شورای اختصاصی در نظر گرفته شده است و کودکان، نمایندگان خود را از بین همسالان خود انتخاب می کنند. نمایندگان نظرات را به سیاستمداران ارائه می دهند و به این ترتیب اصلاحاتی را در قانون صورت می دهند.

در مکزیک، جوانان در زمینه ایجاد امنیت اجتماعی مثلا از بین رفتن خشونت در مدارس و جامعه نقش اساسی دارند.

در سال ۲۰۱۷ در کنیا، در آستانه انتخابات، هزاران کودک متحد شدند که در مورد نیاز های اساسی خود که باید مورد توجه قرار گیرند، اظهار نظر کنند.

در مالی، برخی از نامزد های ریاست جمهوری اعلامیه کودکان در مورد تجدید نظر در مورد ازدواج کودکان، آموزش و بهداشت عمومی را امضا کردند.

این تجربیات نقش موثری در افزایش اعتماد به نفس و آگاهی انتقادی کودکان دارد. همچنین محرکی است برای آمادگی آن ها برای انجام تغییرات بزرگتر در جامعه مدنی. وقتی که برای کودکان و جوانان بستر امنی فراهم شود که بتوانند تغییرات و اصلاحاتی را در جامعه ایجاد کنند، باعث تغییر در نگرش آن ها، تقویت هوش حل مسئله و خلاقیت آن ها در شرایط بحرانی می شود. بدین ترتیب آن ها می توانند به بهتر شدن وضعیت جامعه کمک کنند و جامعه دموکراتیک مورد نظر خود را شکل دهند.

حقوق کودکان در ایالات متحده

با وجود قوانین حمایتی از حقوق کودکان که در سازمان ملل تصویب شده است، متاسفانه ایالات متحده مسئله حمایت از کودکان و جامعه دموکراسی را نادیده گرفته است. به عنوان مثال کودکان سیاه پوست و اسپانیایی تبار در ایالات متحده در شرایط نا مناسب اقتصادی زندگی می کنند و مدرسه مناسبی در اختیار ندارند که بتواند آموزش های موثری برای پرورش استعداد آن ها ارائه دهد و در آینده به موفقیت شغلی دست یابند.

همچنین نرخ بالایی از مرگ و میر ناشی از خشونت و بیماری برای این کودکان گزارش شده است. بدتر از همه اینکه اگر این کودکان برای فرار از این شرایط وحشتناک بخواهند مهاجرت کرده و پناهندگی بگیرند، آن ها را از خانواده شان جدا می کنند و در قفس میندازند. همچنین از شبکه امنیت اجتماعی شامل غذای سالم، مسکن ایمن، آموزش، بهداشت و درمان محروم می شوند.

اکنون، با این اوصاف وقت آن رسیده است که هر کدام از ما در راستای ایفای نقش انسانی و اخلاقی خویش برآییم و به سیاست های آسیب زا علیه کودکان نه بگوییم. ما می توانیم برای جلوگیری از، از بین رفتن پتانسیل انسانی، در مناطقی که دهه های زیادی محروم بوده اند، مسکن و مدرسه بسازیم که بخش زیادی از این نابرابری ها را جبران کنیم.

ما می توانیم عضو یونیسف ایالات متحده آمریکا و انجمن های حمایتی از حقوق کودکان و جامعه دموکراسی شویم و در جهت برابری حقوق کودکان در سراسر ایالات متحده کوشش کنیم. مهم تر از همه اینکه اجازه ندهیم هیچ کودکی بر خلاف میل خود از والدینش جدا شود.

ما از ایالات متحده می خواهیم که کنوانسیون حقوق کودک را به تصویب برساند و به حمایت از کودکان و جامعه دموکراسی بپردازد که همه کودکان بدون هیچ گونه تبعیضی، صرف نظر از نژاد، رنگ، جنسیت، زبان، معلول یا سالم، مذهب کودک یا والدین یا قیم قانونی او، از حقوق برابری بر خوردار شوند.

وقتی که کودکان در محیط امنی رشد کنند و کمتر تحت تاثیر عوامل آسیب زای جسمی و روانی قرار بگیرند، قطعا جامعه سالم تری از نظر روانی و جرم و جنایت در دنیا خواهیم داشت. همچنین اگر با آموزش های اصولی به شکوفایی استعداد و توانمندی های ذهنی و جسمی همه کودکان کمک کنیم، شاهد پیشرفت بیشتر خواهیم بود.

موانعی که بر سر راه کودکان و جامعه دموکراسی مورد نظر است،کدامند؟

طبق مطالعه ای که در دانشگاه کوئینز در انگلستان در مورد حقوق کودکان صورت گرفته است، اظهار داشته است که کودکان به دلیل وضعیت قانونی و فرهنگی خود دچار محدودیت هستند. فقط ۳۴% از کودکان نسبت به بیان نظرات خود در جمع هراسی نداشتند. ۳۸% از کودکان برای شرکت در تظاهرات یا اعتراضات عمومی احساس امنیت می کردند.

مورد محدود کننده دیگر، بزرگتر ها هستند. بزرگتر ها میدان را برای کودکان می بندند. زیرا اینگونه استدلال می کنند که کودکان قشر ضعیف و آسیب پذیر جامعه هستند و توانایی مشارکت در مسائل اجتماعی و سیاسی را ندارند.

حال این سوال پیش می آید که چگونه موانع از سر راه کودکان و جامعه دموکراسی که مورد انتظار است، برداشته می شود.

واقعیت این است که جامعه ای که کودکان را در اقدامات مدنی و تصمیم گذاری های عمومی شرکت ندهد، جامعه دموکراتیک محسوب نمی شود.

ابتدا باید مشارکت کودکان در اقدامات مدنی و تصمیم گیری های عمومی از نظر قانونی به رسمیت شناخته شود. البته اصلاحات قانونی کافی نیست. باید به تغییرات شیوه های فرهنگی و اجتماعی در سطح فردی، ملی، بین المللی و سازمانی بپردازیم، به طوری که حق مشارکت کودکان در مسائل اجتماعی و سیاسی را درک کنیم.

ما به عنوان بزرگسال، باید کودکان را به عنوان شریک خود در جامعه مدنی برای بهبود وضعیت جامعه دموکراتیک بدانیم. همچنین از سیاستمداران بخواهیم که محیط های عمومی و سیاسی امنی ایجاد کنند که کودکان بدون هیچ ترسی نظرات خود را بیان کنند و خواستار اصلاحات قانونی شوند.

ما باید به کودکان خود در مورد حق و حقوقی که دارند، اطلاع رسانی کنیم و مهارت هایی را به آن ها آموزش دهیم که بتوانند در مورد مشکلات خود به طور مسالمت آمیز حرف بزنند. همچنین آن ها را تشویق و حمایت کنیم که بتوانند از حقوق اساسی و اجتماعی خود دفاع کنند و جامعه را به سمت بهتر شدن برای خود و دیگر کودکان سوق دهند.

وظایف دولت برای توانمند سازی کودکان برای تبدیل شدن به اعضای جوامع دموکراتیک

دولت ها باید برنامه هایی را که راه را برای مشارکت مدنی کودکان باز می کند، در راس اهداف خود قرار دهند. در ادامه این مقاله به توضیح این وظایف مهم می پردازیم:

تولید و انتشار کتاب های قابل دسترس یا اطلاعات آنلاین متناسب با سن، هوش و روان شناختی کودک که بتواند به یادگیری او در مورد حقوق اساسی اش در جامعه کمک کند. حتی رسانه ها مانند شبکه های اجتماعی و تلویزیون می توانند با پخش برنامه های مربوط به کودکان و جامعه دموکراسی به اطلاع رسانی در مورد حقوق کودکان بپردازند و استراتژی هایی را در اختیار آن ها بگذارند که فرآیند های دموکراتیک را درک کنند. کودکان باید به بینشی برسد که پس از تشخیص وضعیتی که نیاز به تغییر دارد، دست به اقدامات مسالمت آمیز زده، نظرات خود را آزادانه بیان کنند و از سیاستمداران بخواهند در قوانینی که به کودکان آسیب می زند یا مانع سلامت، رشد فردی یا رفاه اقتصادی آن ها می شود، تغییراتی را اعمال کنند.
نسخه های آموزشی آنلاین یا آفلاین باید با زبان های مختلفی ارائه شوند که هر کودک با هر زبانی بتواند از این آموزش ها استفاده کند.
تقویت تخصص و تمرین در مورد مشارکت کودکان در میان کارکنان اتحادیه ها و انجمن های حمایتی از حقوق کودکان.
برگزاری جلسات مشاوره ویژه که باعث افزایش ابتکارات عمل کودکان می شود و به موفقیت فردی و اجتماعی آن ها در آینده کمک می کند.
ایجاد مکانیسم و فضای دائمی و سازگار برای کودکان که بتوانند با سیاست گذاران ارتباط برقرار کنند و توصیه های خود را در مورد سیاست ها و قوانین ارائه دهند.
تشویق کودکان و ایجاد فضای امن برای آن ها تا بتوانند به طور موثری در مشارکت های دموکراتیک شرکت کنند و پیام خود را به مسئولین مربوطه برسانند.

نتیجه گیری

داشتن آزادی بیان و عمل دموکراتیک به عنوان یک ارزش اساسی محسوب می شود. اهمیت چنین ارزش هایی وقتی مشخص می شود که تمام انسان ها در سراسر جهان، جهت درک آن ها آموزش می بینند و برای به تحقق پیوستن آن ها قدم برمی دارند. این ارزش ها وقتی به اوج خود می رسند که که ارتباط موثر بین کودکان و جامعه دموکراسی را درک کنیم و کودکان را نیز، برای مشارکت ذهنی و عملی در اقدامات دموکراتیک دخالت دهیم.

زیرا کودکان اعضای سازنده یک جامعه را تشکیل خواهند داد، پس اگر شرایط امنیتی و روانی مناسبی نداشته باشند یا از امکانات رفاهی ضروری برای رشد و شکوفایی استعداد های درونی خود محروم باشند، نمی توانند در آینده مسئولیت های مهم شغلی یا اجتماعی را بر عهده بگیرند و در سرنوشت و پیشرفت کشور خود نقش داشته باشند.