ترس از فضای محدود

17 دقیقه زمان خواندن

درمورد ترس از فضای محدود چه می دانید؟

آیا تاکنون چیزی درمورد ترس از فضای محدود یا کلاستروفوبیا چیزی شنیده اید؟ حدس می زنید که این فوبیا از چه چیزی باشد؟

با توجه به اسم آن، این فوبیا درمورد ترس از فضاهای تنگ، تاریک و محدود بوده و قرار گرفتن و حتی فکر کردن درمورد آن، به فرد احساس ترس و نگرانی زیادی را تحمیل می کند. این ترس حتی ممکن است بر مهم ترین جنبه زندگی فرد یعنی داشتن روابط موفق تاثیر منفی بگذارد.

در گذشته و به دلیل فاصله زیادی که خانه ها با یکدیگر داشتند و شهرها به اندازه امروز شلوغ نبودند، این فوبیا کمتر خودش را نشان می داد. اما امروزه و با پیشرفت شهرها، فضای زندگی افراد دچار تغییراتی شده و به اندازه گذشته، به فرد احساس آزادی نمی دهد.

در این مقاله به بررسی خودآگاهی، اهمیت آن و به کارگیری آن در محل کار می پردازیم. شما پس از خواندن این مقاله می توانید خودآگاهی خود را افزایش داده و در محل کار خودتان بهتر از قبل عمل کنید.

فوبیا چیست؟

بهتر است بدانید که ترس از فضای محدود نوعی فوبیا بوده و فوبیا می تواند انواع مختلفی داشته باشد. یعنی محرک های مختلفی می تواند در افراد حالت ترس شدید و اضطراب بالایی را ایجاد کند. این محرک ها ممکن است در افراد مختلف مشترک باشد.

 

ترس از فضای محدود

 

هراس زدگی یا فوبیا نوعی ترس در انسان بوده که غیرواقعی، بسیار شدید و آزاردهنده و در عین حال طولانی مدت بوده که به دلیل یک یا چند محرک از جمله اجسام، اشخاص با ویژگی خاص، حیوانات یا شرایط خاص محیطی در فرد ایجاد می شود.

افرادی که از فوبیا نسبت به موضعی رنج می برند، همواره سعی می کنند که از آن محرک دور باشند و اجتناب کنند. اگر نتوان این محرک را از زندگی حذف کرد، فرد با تحمل اضطراب فراوان به زندگی در کنار محرک ادامه می دهد. به همین دلیل در روانشناسی فوبیا را در دسته اختلالات مربوط به اضطراب قرار می دهند.

فوبیاها می توانند به دلایل و در اثر محرک های مختلفی ایجاد شوند. برخی فوبیاها بسیار شایع و معمول و برخی بسیار نادر و خاص هستند. فوبیاها همچنین می توانند بر اثر یک محرک برای مثال ترس از گربه، یا دسته ای از محرک ها یا موقعیت های گسترده از جمله ترس از ارتفاع چه در هواپیما و چه در پنجره خانه ظاهر شوند.

افرادی که از فوبیا رنج می برند، نمی‎توانند تمام زندگی خود را از محرک فرار کنند. آن ها بهتر است به کمک روانشناس یا روانپزشک خود با این موقعیت ها روبرو شده و ترس غیرواقعی خود را کنار بگذارند. نادیده گرفتن فوبیا نه تنها به حل آن کمکی نمی کند، بلکه مانعی در مسیر رشد فردی و تجربه های جدید او خواهد بود.

ترس از فضای محدود چیست؟

کلاستروفوبیا، ترس از فضای بسته یا ترس از فضای محدود یکی از شایع ترین موارد فوبیا بوده که درصد زیادی از افراد در سراسر جهان از این فوبیا رنج می برند. به دلیل گسترده بودن شرایطی که این فوبیا در آن ظاهر می شود، کیفیت زندگی فردی که این فوبیا را دارد، کم می شود.

ترس از فضای محدود

به طور خلاصه افرادی که از این فوبیا رنج می برند، ترسی غیرواقعی و غیرمنطقی از فضاهای تنگ، تارک و محدود دارند. این افراد اگر در این مورد از فضاها قرار بگیرند، احساس ترس، اضطراب و تنگی نفس شدید را تجربه کرده و اگر این ترس ادامه پیدا کند، علائم حمله پنیک را تجربه می کنند.

البته احساسی که افراد هنگام قرارگیری در این موقعیت ها تجربه می کنند، یکسان نیست. برخی اضطراب خفیف اما آزاردهنده ای را در درون خود احساس می کنند و به سادگی جلوی بروز آن را می گیرند. برخی نیز به قدری احساس ترس و اضطراب را تجربه می کنند که کنترل آن برایشان سخت شده و حتی دچار حملات پنیک می شوند.

معمولا این افراد سعی می کنند که از موقعیت های محرک اجتناب کرده و در آن موقعیت ها حضور پیدا کنند. این موضوع نه تنها بر کیفیت روابط اجتماعی فرد تاثیر می گذارد، بلکه کمکی به حل این ترس غیرمنطقی نمی کند.

این افراد سعی می کنند که در موقعیت هایی از جمله آسانسورها، تونل ها، قطارها و متروهای عمومی و توالت های عمومی حضور نداشته باشند. همچنین آن ها در مکان های بسیار شلوغ و عمومی هم احساس ترس دارند. با اجتناب از حضور در امکان عمومی شانس خود را در ساختن روابط موفق با دیگران از دست می دهند.

محرک های ترس از فضای محدود

شرایط محیطی و موقعیت های مختلفی هستند که می توانند احساس ترس از فضای محدود را در فرد تحریک کنند. این موقعیت ها نسبت به محرک های دیگر فوبیاها بسیار بیشتر و گسترده تر هستند. در برخی موارد حتی فکر کردن و تصور این موقعیت ها می تواند احساس ترس و اضطراب شدید را در فرد تحریک کند.

محرک های رایج کلاستروفوبیا یا ترس از فضای محدود شامل وارد زیر است:

  • آسانسورها

ترس از حضور در آسانسور یکی از شایع ترین موقعیت های محرک این فوبیا است. افرادی که این فوبیا را دارند، با بسته شدن درب آسانسور ترس، اضطراب و وحشت شدیدی را تجربه می کنند. همچنین با شروع حرکت آسانسور نیز این اضطراب تشدید شده و ضربان قلب فرد بالا می رود. بالا رفتن فشار خون، لرزش دست و پا، احساس تنش و تنگی نفس یا تنفس سخت نیز از دیگر علائم این فوبیا است.

ترس از فضای محدود

  • تونل ها، قطارها و ماشین های دارای قفل مرکزی

این وسایل حمل و نقل و تونل ها محرک های دیگر این فوبیا هستند. شاید سوار قطار شدن موقعیت پراسترسی به نظر نرسد، اما با سوار شدن مردم، بسته شدن درب ها و بسته شدن پنجره ها فرد احساس خفگی و اضطراب شدید را تجربه می کند.

همچنین ماشین هایی که دارای قفل مرکزی هستند، به محض قفل شدن ماشین احساس ترس شدیدی را در فرد ایجاد می کنند. چه در ماشین و چه در قطار، ورود به تونل ها احساس ترس در فرد را تشدید کرده و می تواند علائم اضطرابی او را دوچندان کند.

  • توالت های عمومی و رختن

در توالت های عمومی به دلیل فضای کمی که برای هر توالت در نظر گرفته شده، فرد احساس می کند که فضای کافی برای انجام کار یا نفس کشیدن ندارد. همچنین حضور تعداد زیادی از مردم در توالت های عمومی و نبود راه تهویه هوا بر اضطراب فرد می افزاید.

درمورد رختکن ها نیز فرد احساسی مانند توالت های عمومی دارد. به دلیل کوچک بودن فضایی که برای هر فرد درنظر گرفته شده، احساس خفگی و تنگی نفس و همچنین ترس و اضطراب شدید در فرد ایجاد می شود. همچنین حضور تعداد زیادی از مردم بر اضطراب فرد می افزاید.

  • درب های چرخان و کارواش

در عین حال که درب های چرخان و کارواش ها دارای فضایی با دید کافی به بیرون بوده، محرکی برای ترس از فضای محدود هستند. در این شرایط فضای کافی برای تهیه هوا وجود نداشته و در عین حال فضای بسیار تنگی اطراف فرد وجود دارد.

  • اتاق هایی با پنجره های مهر و موم شده یا بدون پنجره

اتاق ها معمولا فضای بیشتری نسبت به توالت ها، رختکن ها، کارواش یا آسانسور داشته و احتمال تحریک فوبیا در فرد کمتر است. اما در صورتی که فضای تهویه مناسب و پنجره های بزرگی در اتاق برای عبور هوا یا نور نباشد، فرد مضطرب می شود.

ترس از فضای محدود

  • سفر با هواپیما

هواپیماها به دلیل حفظ فشار هوا نمی توانند پنجره های بزرگ و باز داشته باشند. پنجره هایی کوچک در هواپیما وجود دارد که هم از منظره لذت ببرند و هم از اضطراب فرد کم شود. اما حضور در هواپیما مخصوصا برای ساعات طولانی ترس از فضای محدود را در فرد تحریک کرده و علائم اضطرابی از جمله تنگی نفس یا افزایش ضربان قلب را نشان می دهد.

  • ترس از دستگاه های رادیولوژی و MRI

دستگاه های رادیولوژی معمولا در اتاقی کوچک قرار گرفته و هنگام عکس برداری دور فرد فضایی تنگ ایجاد می کنند. دستگاه MRI نیز دارای فضایی بسیار تنگ بوده که فرد هنگام عکس برداری نباید حرکت کند. معمولا قرارگیری در این موقعیت ها و انجام این اسکن ها استرس زیادی را به فرد وارد کرده و در روند اسکن اختلال ایجاد می کند.

برخی مراکز برای کم کردن اضطراب افراد از آرامبخش خفیف پیش از اسکن استفاده می کنند که البته این آرامبخش با نسخه پزشک مصرف می شود. برخی مراکز نیز دستگاهایی با فضای آزادتر و بازتر یا عمودی داشته که برای افراد مضطرب طراحی شده و در کلینیک های خصوصی دردسترس است.

ترس از فضای محدود

علائم ترس از فضای محدود   

ترس از فضای محدود می تواند در افراد مختلف با علائم متفاوتی ظاهر شود. چیزی که بین همه افراد مبتلا مشترک است، احساس ترس و اضطراب شدید هنگام قرارگیری در موقعیت های محرک مشابه است. با توجه به این موضوع تقریبا می توانید این فوبیا را در خود یا اطرافیانتان تشخیص دهید.

علاوه بر این موضوع، میزان و شدت این علائم نیز بین افراد متفاوت است. برخی ممکن است اضطراب بسیار خفیفی را تجربه کرده و به فوبیا شک نکنند. برخی نیز به قدری علائم فیزیکی و ترس شدیدی را تجربه می کنند که با حملات قلبی اشتباه گرفته می شود.

طیف وسیعی از علائم اضطراب در افراد ایجاد می شود، برای مثال ممکن است فردی که به این فوبیا مبتلا است اصلا به داشتن آن شک نکند و گاهی فرد ممکن است اضطراب بسیار شدیدی را نزدیک به مرگ احساس کند. به طور کلی علائم آن شامل موارد زیر است:

  • تعریق شدید در دست یا دیگر نواحی
  • لرزش دست، پا یا کل بدن
  • احساس گرگرفتگی و تب شدید
  • تنگی نفس یا تنفس بسیار سخت
  • احساس خفگی
  • ضربان قلب سریع یا تاکی کاردیا
  • درد قفسه سینه یا احساس فشار بر قفسه سینه
  • احساسات عجیب در معده
  • سردرد و سرگیجه
  • احساس ضعف
  • بی حسی یا سوزن سوزن شدن
  • دهان خشک
  • تکرر ادرار
  • زنگ زدن گوش
  • احساس گیجی یا سردرگمی

علاوه بر این علائم فیزیکی، فرد احساسات عجیبی را در این شرایط تجربه می کند که شامل موارد زیر است:

  • ترس از دست دادن کنترل بدن یا احساسات
  • ترس از غش کردن و از حال رفتن
  • احساس ترس عمومی نسبت به همه چیز
  • احساس مرگ در فضای بسته به دلیل تنگی نفس یا ضربان قلب بالا

ترس از فضای محدود

آیا من ترس از فضای محدود دارم؟

به دلیل متفاوت بودن علائمی که افراد در ترس از فضای محدود از خود نشان می دهند، معمولا تشخیص این موضوع که آیا به این فوبیا مبتلا هستید یا خیر کمی سخت است. ممکن است با قرار گرفتن در موقعیت های محرک احساس ترس را تجربه کرده و نسبت به این فوبیا مشکوک شوید.

اگر علائم این فوبیا را در موقعیت های محرک از جمله آسانسور، فضاهای تنگ و بسته یا مهمانی ها و جلسات بسیار شلوغ احساس کردید، شما مشکوک به کلاستروفوبیا هستید. البته برای تشخیص دقیق این اختلال، روانشناس تصمیم می گیرد.

در مواردی که فرد نتواند اضطراب خود را در موقعیت های محرک کنترل کند، علائم فیزیکی فوبیا تشدید شود و در نهایت این علائم به مدت 6 ماه در فرد ادامه داشته باشد و تغییری در جهت بهبود آن ایجاد نشود، بهتر است فرد هر چه سریع تر برای درمان و پیگیری آن اقدام کند.

ریشه ترس از فضای محدود چیست؟

ترس از فضای محدود اغل به دلیل تجربه های آسیب زا در دوران کودکی ایجاد می شود. البته این فوبیا بلافاصله بعد از آن تجربه ایجاد نشده و بعد از گذشت زمان خودش را نشان می دهد. برای مثال افرادی در بزرگسالی به این فوبیا مبتلا می شوند که تجربه های زیر را داشته اند:

  • گیر افتادن در فضای تنگ و کوچک برای مدت طولانی
  • قرارگرفتن در برابر آزار و اذیت در کودکی، برای مثال تنبیه طولانی مدت در فضای کوچک یا تجربه گروگان گیری
  • والدین مبتلا به ترس از فضای محدود

البته این فوبیا ممکن است به دلیل قرارگیری در موقعیت های آزاردهنده در بزرگسالی نیز رخ دهد. برای مثال تجربه حادثه هنگام پرواز یا گیرافتادن در تونل یا قطار می تواند زمینه ابتلا به این فوبیا را فراهم کند. همچنین کودکانی که والدینشان این فوبیا را داشته ممکن است پس از مدت طولانی علائم ترس را نشان دهند.

جمع بندی

ترس از فضای محدود یکی از اختلالات روانی آزاردهنده بوده که به دلیل گسترده بودن محرک های آن بر تجربه روابط موفق در اجتماع تاثیر بگذارد. فرد به دلیل ترسی که نسبت به فضاهای تنگ و شلوغ دارد، شانس حضور در اکثر مهمانی ها و اجتماعات را از دست می دهد.

این فوبیا چیزی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن عبور کرد. کلاستروفوبیا به دلیل گستردگی محرک های آن در زندگی روزمره ممکن است بر تمام ابعاد زندگی فرد از جمله کاری، روابط، تحصیلی و لذت برند از زندگی تاثیر منفی بگذارد.

اگر احساس می کنید که علائم آن در شما بسیار کم بوده و مهم نیست، بهترین زمان برای درمان و پیگیری آن است. این فوبیا می تواند با بی توجهی و با گذشت زمان شدیدتر شده و تقریبا غیرقابل کنترل شود. هر چه سریع تر برای درمان آن اقدام کنید و آرامش را در زندگی روزمره به خودتان هدیه دهید.

خودتان نمی توانید با اجتناب از شرایط محرک این فوبیا را درمان کنید. بلکه با این کار، روند درمان را سخت تر خواهید کرد. مشکل خود را با مشاور در میان گذاشته و نتایج مثبت آن را در رشد فردی خود مشاهده کنید.

 

منبع:

به این مطلب امتیاز دهید

رشد خودت رو استارت بزن !

درخواست ثبت نام در دوره های امیر شریفی

مشترک شدن
اطلاع رسانی کن
guest
هنگامی که پاسخی داده شود به ایمیل شما پیام ارسال میگردد

0 نظرات
جدید ترین
قدیمی ترین بیشترین امتیاز
بازخورد درون خطی
دیدن تمام نظرات
0
سوالی دارید؟ بپرسیدx