دانستنی های جالب در مورد هوش هیجانی
هوش هیجانی یا EQ همان هوش عاطفی است که در چندین سال اخیر جز مباحث داغ به شمار می رود. این نوع از هوش با IQ کاملاً متفاوت است و نباید با آن اشتباه گرفته شود. این هوش در مدیریت و رهبری افراد تاثیر فوق العاده ای دارد و موجب ارتقای وجدان کاری و احساس مسئولیت آنها می شود. هوش عاطفی یا هیجانی شامل مجموعه ای از عواطف و احساسات است که در عملکرد، خصوصیات و مهارت های فردی و اجتماعی هر فرد نقش غیر قابل انکاری دارد.
به واسطه این هوش، افراد قادر به شناخت و کنترل عواطف و هیجانات خود هستند. این هوش فراتر از ضریب هوشی یا IQ است و بیشتر به بعد روانی و روحی افراد اشاره دارد. افراد دارای هوش هیجانی بالا بهتر از دیگران قادر به کنترل عواطف و هیجانات خود هستند.
این افراد با بررسی پیامدهای مثبت و منفی احساسات خود و ایجاد تعادل بین آنها، بر اساس تفکر و اطلاعات عاطفی خود عمل می کنند. از این رو توانایی آنها در درک شرایط و مدیریت آن بیشتر از کسانی است که از IQ یا ضریب هوشی بالایی برخوردار هستند. در این مقاله قصد داریم در مورد هوش عاطفی، دانستنی های مفیدی را در اختیار شما قرار دهیم.
هوش هیجانی یا EQ چیست؟
این نوع هوش اولین بار در سال ۱۹۹۰ توسط دو روان شناس به نام های جان مایر و پیتر سالووی مطرح شد. بر اساس اظهارات این دو روان شناس، افراد دارای اطلاعات احساسی و هیجانی راحت تر قادر به کنترل احساسات شخصی و اجتماعی در محیط های متفاوت هستند.
افراد دارای هوش یا ضریب عاطفی (EQ) بالا، باید توانایی کافی در درک شرایط، مدیریت احساسات به روش های مثبت، برقراری ارتباط اجتماعی، مدیریت استرس، حس همدردی و همدلی با اطرافیان، یافتن راه حل مشکلات و چالش ها را داشته باشند. در این صورت با خنثی سازی تفاوت ها، روابط قوی تری را ایجاد می کنند.
افراد با هوش عاطفی بالا در محیط های کاری، مدرسه، دانشگاه و بسیاری از موقعیت های اجتماعی دیگر موفق تر از سایر افراد عمل می کنند و سریع تر به اهداف خود می رسند. این هوش به افراد کمک می کند که با احساسات خود صادق باشند و برای تحقق اهداف به سمت آن حرکت کنند. بنابراین هوش هیجانی بالا در تصمیم گیری های آگاهانه نقش پررنگی دارد.
هوش عاطفی دارای چه ویژگی هایی است؟
با دانستن ویژگی های این نوع هوش، قادر به ارتقای کیفیت زندگی و مدیریت برنامه های خود هستید. این ویژگی ها شامل موارد زیر می شوند:
خود مدیریتی
این ویژگی مربوط به کنترل احساسات و رفتاری های تنشی است. با تقویت ویژگی خود مدیریتی در خصوصیات اخلاقی خود روش های سالم مدیریت احساسات را می آموزید. این ویژگی به شما کمک می کند که ابتکار عمل داشته باشید و به مسئولیت های خود عمل کنید. همچنین سازگاری با شرایط در حال تغییر از جمله فواید دیگر این ویژگی هوش عاطفی است.
خودآگاهی
این ویژگی به شما کمک می کند که احساسات و تاثیر آنها را روی افکار و رفتار خود بهتر درک و شناسایی کنید. از این طریق به نقاط ضعف و قوت خود نیز پی می برید و اعتماد به نفس شما افزایش پیدا می کند.
آگاهی اجتماعی
به واسطه آگاهی اجتماعی که یکی از ویژگی های هوش هیجانی است، حس همدلی و همدردی در شما ایجاد می شود. از این طریق احساسات و نیازهای دیگران را بهتر درک می کنید و با دریافت نشانه های احساسی، جایگاه اجتماعی خود را ارتقا می دهید. در نتیجه به عنوان فردی پویا و قدرتمند در اجتماعاتی مانند: گروه یا یک سازمان به چشم می آیید.
مدیریت روابط
مدیریت روابط یکی دیگر از ویژگی های مربوط به هوش عاطفی است که به شما کمک می کند، روابط خوب و درست را سازماندهی و حفظ کنید. بدین طریق راحت تر قادر به برقراری ارتباط با دیگران و تحت تاثیر قرار دادن آنها هستید. این ویژگی موجب می شود که در یک تیم خوب و حرفه ای فعالیت داشته باشید و به رفع چالش ها بپردازید.
چرا هوش هیجانی مهم است؟
با بررسی هوش عاطفی متوجه می شوید که افراد باهوش از نظر IQ ممکن است موفقیت زیادی در زندگی به دست نیاورند. زیرا این افراد صرفاً از نظر بهره هوشی یا توانایی فکری در سطح بالاتری هستند. از این رو ممکن است در زندگی اجتماعی یا محیط کار افرادی موفق به شمار نروند. زیرا موفق ترین افراد کسانی هستند که هوش عاطفی بالایی دارند.
این نوع هوش به شما کمک می کند که استرس و احساسات خود را راحت تر کنترل و مدیریت کنید و در شرایط سخت قادر به تصمیم گیری سریع و عمل به آن باشید. تاثیر IQ و EQ زمانی مشخص می شود که در راستای یکدیگر به کار روند. بنابراین باید مهارت های افزایش EQ را آموخت و برای موفقیت در زندگی به کار برد.
تاثیرات هوش هیجانی بر عملکرد افراد چگونه است؟
از آنجایی که هر فرد از زمان تولد تا مرگ در محیط های متفاوتی حضور دارد، باید عملکردهای بسیاری نیز از خود نشان دهد. از این رو تاثیر هوش عاطفی بر عملکرد افراد را در محیط ها و شرایط متفاوت بررسی می کنیم.
تاثیر هوش احساسی در مدرسه یا محل کار
EQ بالا در محیط های اجتماعی مانند مدرسه یا محل کار به شما کمک می کند که رهبری و مدیریت بهتری در عملکرد خود داشته باشید. از این طریق پیچیدگی ها و چالش های ایجاد شده در این محیط ها براحتی حل می شوند و انگیزه شما در کار یا مدرسه افزایش پیدا می کند.
در نتیجه نسبت به سایرین در سطح بالاتری قرار می گیرید و بهتر قادر به کنترل شرایط هستید. امروزه شرکت های بزرگ در زمان استخدام، هوش هیجانی افراد را مد نظر قرار می دهند و با انجام تست EQ افراد را رتبه بندی می کنند.
افزایش سلامت جسمانی با هوش عاطفی
سلامت جسمانی شما تحت تاثیر عوامل متفاوتی است. یکی از عواملی که بشدت در کاهش سلامتی شما نقش دارد، استرس است. در صورتی که قادر به کنترل و مدیریت احساسات خود نباشید، استرس سلامتی شما را تحت تاثیر منفی قرار می دهد. زیرا استرس کنترل نشده موجب افزایش فشار خون می شود، سیستم ایمنی را تخریب می کند، خطر ابتلا به حملات قلبی و سکته را بالا می برد، موجب ناباروری و افزایش سرعت روند پیری می شود. بنابراین کنترل استرس با ارتقای هوش عاطفی به راحتی امکان پذیر است.
نقش هوش عاطفی در سلامت روح و روان
بعد روحی و روانی هر فرد غیر قابل مشاهده است. به همین دلیل اکثر بیماری های روحی و روانی در شرایط حاد تشخیص داده می شوند. از این رو توجه به حالات روحی و کنترل استرس تا حدود زیادی در کاهش این بیماری ها تاثیرگذار است.
افسردگی و اضطراب دو بیماری روحی بسیار شایع در بین افراد به شمار می روند که با ارتقای هوش هیجانی تا حدود زیادی قادر به جلوگیری از پیدایش آنها هستید.
هوش احساسی و تاثیر آن در کنترل روابط شما
احساسات در ایجاد روابط مستحکم نقش اساسی دارند. از این رو درک احساسات و نحوه مدیریت آنها به شما کمک می کند که ارتباط قوی تر و موثرتری با اطرافیان خود برقرار کنید. هوش عاطفی در بیان احساسات نیز تاثیرگذار است و موجب استحکام روابط کاری و شخصی شما می شود.
نقش EQ در ارتقای عملکردهای اجتماعی
اهداف اجتماعی شما با ایجاد روابط تحقق پیدا می کنند. هر چقدر نحوه ارتباط شما با اطرافیان بهتر باشد، هوش احساسی به شما کمک می کند که اطرافیان خود را راحت تر بشناسید. از این طریق قادر به مدیریت شرایط و گسترش ارتباطات اجتماعی خود نیز هستید. از این رو در محیطی بدون استرس و همراه با اشتیاق به کار و فعالیت خود خواهید پرداخت.
برای افزایش هوش هیجانی به چه مهارت هایی نیاز است؟
از آنجایی که این نوع هوش به مهارت های فردی و اجتماعی شما کمک می کند، امکان یادگیری آن در هر زمانی امکان پذیر است. به همین دلیل اگر به دنبال ارتقای سطح کیفیت زندگی و گسترش روابط اجتماعی خود هستید، بهتر است این مهارت ها را بیاموزید و به کار بگیرید. در این صورت قادر به کنترل و مدیریت استرس و فشار زندگی هستید. این مهارت ها عبارتند از:
- مهارت خود مدیریتی
- مهارت خودآگاهی
- مهارت آگاهی اجتماعی
- مهارت مدیریت روابط
چگونه مهارت خود مدیریتی را به دست آورید؟
برای دستیابی به این مهارت کافی است که احساسات خود را مدیریت کنید. در این صورت استرس را تحت کنترل خود در می آورید و توانایی شما در تفکر و عملکرد افزایش پیدا می کند. از این رو راحت تر احساسات خود را ارزیابی می کنید و بدون به خطر انداختن خود و دیگران، تصمیمات منطقی و مفیدی را می گیرید.
از طریق احساسات اطلاعات مهمی در مورد خود و اطرافیانتان به دست می آورید. از این رو با یادگیری مهارت خود مدیریتی هوش هیجانی، می آموزید که با احساسات بد یا خوب مواجه شوید و افکار خود را سازماندهی کنید. همچنین ابتکار عمل شما سبب می شود که مسئولیت های خود را به نحو احسن انجام دهید و سریع تر با شرایط سازگار شوید.
نحوه دستیابی به مهارت خودآگاهی چگونه است؟
مدیریت استرس در ایجاد هوش عاطفی نقش اساسی و مهمی دارد. بر اساس این علم، دلبستگی، احساسات و عواطفی که اکنون دارید، بازتابی از تجارب عاطفی اولیه شما هستند. اگر توانایی مدیریت بر احساسات خود را نداشته باشید، کیفیت زندگی شما تحت الشعاع قرار می گیرد.
تجارب عاطفی گذاشته شما، احساسات و دارایی های ارزشمند امروز به شمار می روند که ممکن است دردناک یا خوشایند باشند. بنابراین با کنترل عواطف و ایجاد ارتباط با آنها به خودآگاهی عمیقی می رسید. در این صورت قادر هستید از لحظه به لحظه احساسات خود برای تفکر و عملکرد بهتر استفاده کنید.
اگر که احساسات خود را خاموش کرده باشید و از آنها در جهت پیشرفت روابط و آگاهی استفاده نکنید، قادر به یادگیری مهارت خودآگاهی نیستید. بنابراین برای ارتقای هوش هیجانی خود باید عواطف خود را در بشناسید و با آنها ارتباط سالمی برقرار کنید. برای این کار تمرینات ذهنی، مراقبه و مدیتیشن کمک بسیاری به شما می کند.
تمرکز حواس، تمرینی بسیار عالی است که شما را به احساسات در لحظه، اتصال می دهد. این روش مراقبه یا دعا که ریشه در ادیان بودیسم دارد، به شما کمک می کند که مشغله های فکریتان را کنار بگذارید و به درک احساسات فیزیکی و عاطفی خود در لحظه نزدیک شوید.
مراقبه یا تمرکز ذهنی سبب آرام شدن ذهن می شود و به شما کمک می کند که به خودآگاهی برسید. با این روش قادر به افزایش آگاهی عاطفی خود هستید.
مهارت آگاهی اجتماعی چگونه به دست آید؟
به واسطه یادگیری مهارت های اجتماعی قادر خواهید بود در برقراری ارتباط غیر کلامی با دیگران نیز تاثیرگذار باشید. این آگاهی اجتماعی به شما می آموزد که احساسات دیگران را درک کنید و تغییرات ایجاد شده در شرایط عاطفی آنها را مورد بررسی قرار دهید. یادگیری نشانه های غیر کلامی به شما کمک می کند که در ارتباط با دیگران تجارب عاطفی پویا و خلاقانه ای به دست آورید. در این صورت از نظر اجتماعی فردی همدل و آگاه به نظر می رسید.
با یادگیری مهارت آگاهی اجتماعی، هوش هیجانی به شما اجازه می دهد که در لحظه، تصمیمات احساسی مناسبی را اتخاذ کنید. از طریق توجه به پاسخ های احساسی فرد دیگر، قادر به تغییر تجارت عاطفی خود نیز خواهید بود. زیرا این فرآیند نوعی داد و ستد است و موجب عدم توجه به نیازهای عاطفی شما نمی شود. زیرا به درک بهتری از ارزش ها و باورهای خود می رسید.
چگونه به مهارت مدیریت روابط دست پیدا کنید؟
روابط شما با دیگران جز فرآیندی به شمار می رود که باید با آگاهی عاطفی و درک همراه باشد. در این صورت قادر هستید مهارت های عاطفی و اجتماعی خود را گسترش دهید و از آنها برای ایجاد روابط موثر و مفید استفاده کنید. به یاد داشته باشید که قسمت عاطفی مغز همیشه فعال است و پیامی که از آن ارسال می شود حتی بدون کلام، قابل انتقال به دیگران است. با یادگیری این مهارت هوش هیجانی، قادر هستید احساسات اطرافیان خود را بهتر درک کنید.
این پیام های غیر کلامی در بهبود روابط شما و مدیریت آنها نقش مهمی دارند. برای جلوگیری از ایجاد استرس، شوخی و بازی را فراموش نکنید. خندیدن موجب ارتقای سیستم عصبی شما می شود و استرس را از بین می برد. این عمل در آرام کردن ذهن و ایجاد همدلی با افراد دیگر نیز نقش مهمی دارد. مدیریت روابط با درک درست از اختلاف نظرها در روابط انسانی انجام می شود.
برطرف کردن تعارض به روش های سازنده و مفید، اعتماد بین افراد را افزایش می دهد. یادگیری این مهارت در صورتی که با تهدید یا تنبیه همراه نباشد موجب ایجاد خلاقیت و آزادی در روابط اجتماعی می شود.
در نتیجه…
هوش هیجانی به مجموعه ای از عملکردهای انسانی گفته می شود که بر اساس عواطف و احساسات است. یادگیری مهارت های هوش عاطفی به شما کمک می کند که در روابط شخصی و اجتماعی خود ارتقا پیدا کنید و راحت تر قادر به درک احساسات خود و دیگران باشید. افراد دارای هوش احساسی بالا، بهتر قادر به انجام مدیریت، درک احساسات، ایجاد خلاقیت و یادگیری هستند.
مهارت های لازم برای آموزش این نوع هوش شامل: مهارت خود مدیریتی، مهارت خودآگاهی، مهارت آگاهی اجتماعی و مهارت مدیریت روابط می شوند. هر کدام از این مهارت ها به شما می آموزند که چگونه استرس خود را کنترل کنید و شرایط را تحت مدیریت خود در آورید. در نتیجه راحت تر به خودآگاهی می رسید و قادر به ایجاد ارتباط با دیگران هستید.
کلمه کلیدی: هوش هیجانی
منابع:
