راههای ایجاد انگیزه در سالمندان

چرا ایجاد انگیزه در سالمندان مهم است؟ در دنیای امروزی با افزایش استانداردهای زندگی و بهبود خدمات پزشکی و بهداشتی، در بسیاری از کشورها، میانگین سن افراد به بالای 80 سال رسیده و همین امر منجر به افزایش سن متوسط جمعیت و رشد تعداد سالمندان شده است. از سوی دیگر تغییر سبک زندگی در جوامع صنعتی امروز، حضور بیشتر افراد جوان در محل کاررا می­طلبد. میزان اشتغال زنان در خانواده ها بیشتر شده است و در موارد بسیاری فرزندان در شهرها یا کشورهایی متفاوت از محل زندگی والدین خود مشغول به کار و تحصیل و زندگی هستند. همه این عوامل شیوه رسیدگی و توجه به سالمندان را، که تعدادشان رو به افزایش است؛ دستخوش تغییرات بزرگی کرده است که برنامه ریزی­های ویژه­ای را برای پاسخگویی به نیاز آنها در شرایط جدید کنونی می­طلبد.  به نظر می­رسد توجه بیشتر به حفظ سلامت جسمی و روحی افراد مسن و تلاش برای افزایش سن استقلال  از مهم ترین راهکارهای موجود بشمار می­آید. هدف گرایی و داشتن انگیزه در همه انسانها می­تواند شور و شوق برای فعالیت­های مختلف را فراهم کند و این امر در مورد سالمندان نیز صادق است. بنابراین ایجاد انگیزه در سالمندان از جمله راهکارهای مهم برای حفظ سلامت جسمانی و روانی آنها و خانواده­هایشان و در نهایت همه جامعه محسوب می­شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی برخی روش­های مؤثر در ایجاد انگیزه در سالمندان بپردازیم.

به همان نسبت که هدفمند بودن و تلاش برای رسیدن به اهداف برای جوانان باعث ایجاد امید وانگیزه می­شود؛ قبول مسؤولیت­های هر چند کوچک وموفقیت درانجام آنها می­تواند باعث ایجاد انگیزه در سالمندان و بهبود کیفیت زندگی­شان شود. هدف­گرایی می­تواند منجر به افزایش عزت نفس و حس امید در افراد مسن شود.

مسؤولیت­هایی در حد توان برایشان درنظر بگیرید (کارهایی مثل حرکات کششی ساده، کاشتن گل درگلدان، انجام یک فعالیت هنری و…) که انجام آن به آنها حس داشتن دستاورد را القا کند. در حین انجام کار به آنها کمک کنید و وقتی فعالیت را به پایان رساندند از آنها تعریف و تمجید کنید. موفقیت در انجام کار­ها و انجام مستقل کارها به آنها حس غرور و ارزشمندی می­دهد.

تأثیرآشنایی و استفاده از تکنولوژی­های ارتباطی جدید در ایجاد انگیزه در سالمندان

اینترنت و شبکه ­های اجتماعی فرصت های شگفت­ انگیزی برای افراد مسن ایجاد کرده است. با وجود این تکنولوژی­ها، سالمندان بیشتر و راحت­تر با دوستان و خانواده خود ارتباط برقرار می­کنند. ارتباطات انلاین  این شانس را برای خانواده و دوستان نیز فراهم کرده است که بتوانند به طور منظم وضعیت سالمندان را به لحاظ فیزیکی، روحی و عاطفی چک کنند.

برای سالمندان شرایط استفاده از این تکنولوژی را فراهم کرده و آنها را به یادگیری کار با سیستم های ارتباطی آنلاین تشویق کنید. ارتباطات منظم و مداوم با دیگر افراد علاوه بر رشد فردی می­تواند باعث ایجاد شادمانی بیشتر و رفع نیاز ارتباطات و نوعی حس امنیت عاطفی در آنان شود.

البته ارتباط از طریق اینترنت نمی­تواند صمیمیت فیزیکی ونزدیکی عاطفی که در تعاملات حضوری وجود دارد را ایجاد کند. با این وجود بسیاری از سالمندان بدون شبکه­ های اجتماعی احساس تنهایی بیشتری را تجربه می­کنند.

تشویق به خاطره گویی و بیان قصه زندگی خود و نقش آن در ایجاد انگیزه در سالمندان

بسیاری از افراد سالخورده داستان­های جالبی از زندگی خود دارند. سالمندان امروز همان جوانان پر شور و انرژی دیروز هستند با اهداف و آرزوهای بسیار که قصه ­های تلخ و شیرین و چه بسا عاشقانه­ هایی را از سرگذرانده­اند. اکثر آنها خوشحال خواهند شد که قصه­هایشان را با شما به اشتراک بگذارند. عکسها و اشیاء شخصیشان را به شما نشان دهند و شکوه و جلال گذشته­شان را با شما مرور کنند.

اگر فرد سالمند در جایی غیرازخانه شخصی خود زندگی می­کند؛ محیط زندگی­اش را با وسایلی که خاطرات مثبت را برایش تداعی می­کند پر کنید ( وسایلی مثل عکس­ها، کارت پستالها، دست سازه­ها و جوایز و افتخارات کسب شده). این اشیا باعث غنای محیط زندگی سالمندان می­شوند و می­تواند به عنوان موضوع صحبت باعث تسهیل گفتگو شود.

تشویق سالمندان برای بیان زندگی نامه خود به صورت کلامی یا نوشتاری از جمله روش­های شگفت انگیزی است که می­تواند منجر به فعال نگه داشتن آنها به لحاظ عاطفی و اجتماعی و در نتیجه افزایش اعتماد به نفس شود.

وقتی به داستان­های آنها گوش می­دهید؛ سؤالاتی بپرسید تا باعث یادآوری جزِییات بیشتر و ایجاد حس ارزشمندی درآنها شود. به برق چشمانشان و عریض­ترشدن لبخندشان در حین اشتراک داستانهایشان توجه کنید.

 حس مفید بودن و تأثیر آن در ایجاد انگیزه در سالمندان

احساس مفید بودن ازجمله احساساتی است که باعث افزایش اعتماد بنفس درهمه افراد می­شود. بسیاری از افراد مسن که از سلامت ذهنی برخوردارند نیز می­خواهند احساس مفید بودن را داشته باشند حتی اگر به لحاظ فیزیکی دچارمحدودیت باشند.

از آنها بخواهید در مورد مسایل مختلف زندگی به شما مشاوره بدهند و شما را راهنمایی کنند. بیان تجربیات و راهکارها می­تواند حس مفید بودن  و موفقیت در کمک به دیگران را در آنها ایجاد کند. احساس  تاثیرگذاری درزندگی دیگران باعث افزایش حس رضایتمندی ودر نهایت باعث ایجاد انگیزه در سالمندان می­شود.

تشویق به انجام فعالیت­های فیزیکی

در حالیکه فعالیت­های بدنی درهرسنی فواید زیادی بهمراه دارد؛ با افزایش سن اهمیت آن بیشتر می­شود. بسیاری از سالمندان به دلیل شرایط سنی، کندی حرکات فیزیکی و حتی شکل ظاهری بدن، از شرکت در فعالیت­های فیزیکی اجتناب می­کنند. حال آنکه فعالیت درحد توان ، علاوه بر کمک به بهبود عملکرد جسمی آنها باعث نشاط و شادابی بیشتر شده؛ نیاز به ارتباطات اجتماعی را برآورده کرده؛ در نتیجه منجر به بهبود روحیه و افزایش حس استقلال و انگیزه در سالمندان می­شود.

ببینید به چه فعالیتی بیشتر علاقه­مند هستند؟ یوگا، حرکات کششی، شطرنج، شنا، رقص و حتی ورزشهایی مثل گلف و هر آنچه در حد توان آنهاست سبب بهبود عملکرد ذهنی و جسمی در این افراد خواهد شد و متعاقبا انگیزه­ای برای شروع فعالیت­های دیگر در زمینه­های مختلف خواهد بود.

 شرکت در جمع های دوستانه با علایق مشترک

ارتباطات دوستانه و گروهی درهرسنی می­تواند باعث ایجاد نشاط در ما شود؛ این امر در مورد افراد مسن نیز صادق است. ایجاد شبکه های ارتباطی با افرادی که علایق مشترک دارند کمک شایانی به حفظ شادابی سالمندان ودرنتیجه بهبود شرایط روحی و ایجاد انگیزه در سالمندان خواهد شد. روابط موفق اجتماعی و تعاملات گروهی تآثیر بسزایی در برآورده شدن نیاز مصاحبت درافراد داشته؛ باعث ایجاد احساس امنیت عاطفی می­شود و اعتماد بنفس فرد را افزایش می­دهد.

کلام آخر

سخن آخر اینکه، برای داشتن جامعه­ای شاد و سلامت لازم است نیازهای همه اقشاردرنظر گرفته شود. رفاه، امکانات و تصمیم­گیری­ها بر اساس ضرورت همه سنین سنجیده شود. سالمندان هم سهم عظیمی در این برنامه­ ریزی ­ها دارند تا دوران  کهنسالی را در بهترین شرایط و با آسودگی خاطر سپری کنند. به همین منظور لازم است برای بهبود هر چه بیشتر شرایط زندگی­شان در این دوران بهترین رویکردها انتخاب شود.

لحظه­ای خودمان را جای آنها بگذاریم و نوع رفتار مطلوب، شرایط مورد نیاز یک زندگی آسوده، ارتباطات مؤثر وهر آنچه باید برایشان اندیشیده شود را از دریچه نگاه آنها به تصویر بکشیم. شک نیست که افزایش میزان استقلال فکری و عملی برای هر فرد و در هر سن مهمترین ارزش به حساب می­آید؛ که همه اینها با ایجاد سبک درست زندگی و ایجاد انگیزه در سالمندان ایجاد خواهد شد. داشتن انگیزه باعث افزایش میل به زندگی شده و تمایل به انتخاب سبک زندگی سالم و توجه به فعالیت­های فیزیکی را به­همراه خواهد داشت. هدف­گرایی تقویت می­شود و انجام فعالیت­های مستقل منجر به ایجاد حس ارزشمندی و افزایش حرمت نفس شده و همه اینها دوران سالمندی سالم­تری را رقم خواهد زد.

فراموش نکنیم که همه ما خواه نا خواه این دوره را تجربه خواهیم کرد پس بهتر است از سنین جوانی روش­های مناسبی برای مراقبت از جسم و روح خود انتخاب کنیم تا احتمالا دوره سالمندی سالم­تر با روابط موفق و احساس شادمانی بیشتر را در آن ایام تجربه کنیم.

منابع:

• https://www.psychologytoday.com/us/blog/communication-success/201503/5-ways-motivate-and-encourage-seniors#:~:text=Being%20goal%2Doriented%20can%20instill,and%20assist%20along%20the%20way.