چه عواملی روی سلامت روان در نوجوانان تاثیر دارد؟
در هر خانواده ای اگر بخواهیم نگاهی کنیم، می توان گفت که در هر ۶ نفر یکی از آن ها نوجوانی بین سنین ۱۰ تا ۱۹ سال دارد. همانطور که می دانید نوجوانی دورانی منحصر به فرد و شکل دهنده شخصیت، روحیه و اهداف هر انسانی به حساب می آید و تغییرات فیزیکی، عاطفی، اجتماعی، از جمله قرار گرفتن در معرض فقر، سوء استفاده از خشونت و دیگر موارد می تواند نوجوانان را در برابر مشکلات سلامت روان آسیب پذیر کند. محافظت کردن از نوجوانان و جوانان در برابر این ناملایمت ها، لحظات حساس، مراقبت های بهداشتی و قرار گرفتن آن ها در رفاه یکی از مهم ترین مواردی به حساب می آید که می تواند در بزرگسالی زندگی های متفاوتی را برای آن ها رقم بزند.
در سطح جهانی تخمین زده اند که از هر ۷ نفر یک نفر از نوجوانان در سنین ۱۰ تا ۱۹ ساله شرایط عدم سلامت روانی را تجربه می کنند. با این حال این موارد تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است و بسیاری از نوجوانان وجود دارند که از سلامت روانی برخوردار نیستند و درمان نشده باقی مانده اند.
امروزه نوجوانان زیادی وجود دارند که در برابر طرد اجتماعی، تبعیض، مشکلات تحصیلی، رفتارهای مخاطره آمیز، بیماری های جسمی، نقض حقوق بشر و دیگر موارد آسیب پذیر هستند و کوچک ترین موردی می تواند روی روحیه آن ها اثر گذاشته و حتی سرنوشت آن ها را تغییر دهد. به خاطر همین موضوع سلامت روان در نوجوانان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که در درجه اول خانواده ها باید به این موضوع توجه و دقت بسیار بالایی داشته باشند و بتوانند یک سرنوشت و آینده مناسب و عالی را برای فرزندانشان به ارمغان بیاورند. اگر شما می خواهید از علائم، نکات و ویژگی ها در مورد سلامت روان در نوجوانان و جوانان اطلاعاتی به دست بیاورید، بهتر است تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
عوامل تعیین کننده سلامت روان در نوجوانان چه مواردی است؟
نوجوانی یک دوره حیاتی و حساس برای ایجاد عادات اجتماعی و عاطفی افراد به حساب می آید که در چنین شرایطی بسیاری از نوجوانان و جوانان الگوهایی را تجربه می کنند که می تواند روش و اهداف زندگی آن ها را تعیین کند. به عنوان مثال داشتن یک ورزش منظم، توسعه مهارت های لازم، حل مسئله و گفتگو با افراد، یادگیری و مدیریت احساسات محیطی، حمایت از خانواده، برطرف کردن مشکلات در مدرسه، زندگی در جامعه بزرگ تر و دیگر موارد تمام موضوعاتی است که زندگی آن ها را تشکیل می دهد و سبب ایجاد یک روند سالم و مهم می شود.
به خاطر همین موضوع از آن جایی که اتفاقات گوناگون و متفاوت زیادی در زندگی نوجوانان و جوانان ممکن است رخ دهد باید از سلامت روان در نوجوانان اطمینان داشته باشید که در برابر این مسائل بتوانند به خوبی تصمیم گرفته و عملکرد های مناسبی از خود به نمایش بگذارند.
البته جا دارد به این موضوع اشاره کرد که عوامل متعددی بر سلامت روان افراد تاثیر می گذارد. هر چه نوجوان در معرض عوامل خطر بیشتری قرار بگیرد قطعاً تأثیرات بالقوه بیشتری نیز روی سلامت روان آن ها تاثیر خواهد گذاشت. از جمله عواملی که می تواند سبب ایجاد استرس و اضطراب در دوران نوجوانی باشد شامل موارد زیر است:
- قرار گرفتن در معرض ناملایمت ها؛
- فشارهای زیاد برای کشف هویت؛
- نفوذ رسانه ها؛
- هنجارهای جنسیتی؛
- آرزوها و اهدافی که ممکن است توسط آن ها در تنش باشند و دیگر موارد.
از دیگر عوامل تعیین کننده ای که می تواند به کیفیت زندگی آن ها اشاره کرد روابط این دسته از افراد با هم سن و سال های خودشان است. وجود خشونت به ویژه خشونت جنسی و قلدری، تربیت خشن والدین، مشکلات شدید روحی، اجتماعی و اقتصادی از جمله خطرات شناخته شده ای برای سلامت روان در نوجوانان و جوانان تخمین زده اند که باید به این موارد توجه بیشتری داشته باشید.
۵ مورد از اختلالات سلامت روان در نوجوانان
بسیاری از نوجوانان وجود دارند که به دلیل شرایط زندگی نابسامان، تبعیض یا طرد شدن یا عدم دسترسی به حمایت و خدمات با کیفیت بالا بیشتر در معرض شرایط بد سلامت روانی قرار دارند. این موارد در نوجوانانی که در محیط های بشر دوستانه و شکنندگی زندگی می کنند شامل می شود. برخی موضوعات، اختلالات و موارد تنش زایی وجود دارد که می تواند خلل هایی را در سلامت روانی آن ها وارد کرده و این اختلالات می تواند روی زندگی این دسته از نوجوانان تاثیر گذارد. از جمله این اختلالات شامل اختلالات عاطفی، اختلالات رفتاری، اختلالات اشتها، روان پریشی، اختلالات آسیب جسمانی، رفتارهای پرخطر و دیگر موارد است.
اختلالات عاطفی: این دسته از اختلالات در نوجوانان بسیار شایع است و وجود برخی خلل های اضطرابی و استرسی فراوان در این گروه سنی یکی از بیشترین مواردی است که به چشم می آید. بسیاری از نوجوانان این موارد را در زندگی خود احساس می کنند که یکی از این موارد پرتنش افسردگی در نوجوانان است که تخمین زده می شود بین ۱.۱ درصد از نوجوانان در سنین ۱۰ تا ۱۴ ساله و ۲.۸ درصد از نوجوانان در سنین ۱۹ تا ۱۵ ساله ممکن است رخ دهد. همانطور که مشاهده می کنید این درصد و آمار از درجه بالایی برخوردار است و باید حداکثر این موارد را به کمتر از یک درصد برسانید. افسردگی یکی از علائمی است که با توجه به داشتن تغییرات سریع در خلق و خوی رفتارهای غیر منتظره قابل مشاهده است که با داشتن این موضوع می تواند سلامت روان در نوجوانان را به خطر بیندازد.
اختلالات اضطرابی و افسردگی آنقدر مهم و از اهمیت بالایی برخوردار هستند که بر حضور در مدرسه و تکالیف نوجوانان نیز تاثیر می گذارد. جلوگیری از اجتماع، انزوا و تنهایی دیگر مواردی است که اختلالات اضطرابی با خود به همراه دارد و در آخر ممکن است در برخی شرایط منجر به خودکشی شود. به خاطر همین خانواده های جوانان و نوجوانان باید سلامت روان فرزندان خود را در نظر داشته باشند و به آن اهمیت بسیار زیادی دهند.
اختلالات رفتاری: اختلالات رفتاری نیز یکی دیگر از مواردی است که در این دسته از افراد شایع است و سبب تاثیر گذاشتن روی روند زندگی آن ها می شود. اقداماتی مانند پیش فعالی، توجه نداشتن به اتفاقات اطراف، بی اهمیت بودن نسبت به رویدادها و اتفاقات زندگی و دیگر موارد از جمله موضوعاتی است که در دسته اختلالات رفتاری افراد دسته بندی می شود و درصد قابل چشم گیری از نوجوانان به این موضوع دچار هستند. اختلال رفتاری نیز مانند گزینه قبلی می تواند روی تحصیلات آینده و اهداف نوجوانان تاثیر بگذارد و حتی در برخی شرایط منجر به رفتارهای مجرمانه شود.
اختلالات اشتهایی: اگر با خود فکر می کنید که سلامت روان در نوجوانان شامل موارد غذایی و تغذیه ای نوجوانان می شود یا خیر باید گفت که بله، این نوع از اختلالات تاثیر بسیار زیادی را روی اشتها افراد می گذارد. همانطور که می دانید شرایط استرس زا، ناراحتی، غم و حتی افسردگی روی روحیه و اشتها نوجوانان و جوانان تاثیر بسیار زیادی می گذارد و می توانید به وضوح این موارد را شاهد باشید.
اختلالات خوردن مانند بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی در دوران نوجوانی و جوانی ظاهر می شود و همانطور که می دانید پرخوری عصبی شامل مواردی می شود که افراد برای داشتن آرامش شروع به خوردن مواد غذایی بیشتر می کنند و همین مورد به مرور زمان سبب افزایش وزن، بد شکل شدن و از بین رفتن فرم بدن نوجوانان و جوانان می شود و این افراد در آینده با بدنی چاق و پر از چربی روبرو خواهند شد و برعکس بی اشتهای عصبی می تواند به مرور زمان موجب مرگ زودرس افراد شود و به دلیل عوارض پزشکی یا خودکشی مرگ و میر بالاتری نسبت به سایر افراد را به خود اختصاص می دهند.
رفتارهای ریسک پذیری: قطعاً هر خانواده ای که از داشتن فرزند در سنین نوجوانی برخوردار هستند می دانند که این دسته از افراد در این سنین ممکن است رفتارهای ریسک پذیر زیادی از خود بروز دهند. بسیاری از رفتارهای پرخطری برای سلامتی وجود دارد که این موارد شامل مصرف مواد، انجام دادن برخی کارهای خطرناک جنسی و دیگر موارد که می تواند از دوران نوجوانی افراد شروع شود و اگر به طور جدی به درمان آن ها پرداخته نشود، در سنین بزرگسالی هم آثار آن باقی خواهد ماند.
انجام دادن برخی فعالیت های خشونت آمیز نیز می تواند احتمال پایین آمدن میزان تحصیلات، آسیب های روحی، درگیری با جرم و حتی مرگ را در سنین نوجوانان و جوانان افزایش دهد و با وجود این علائم و انجام دادن این رفتارها سلامت روان در نوجوانان به خطر می افتد. شاید باور کردن این موضوع برای شما سخت باشد اما رفتارهای خشونت آمیز و ریسک پذیری نیز یکی از دلایل مرگ و میر بسیاری از نوجوانان به حساب می آید.
چالش هایی که ممکن است کودکان شما با آن ها رو به رو شوند
همانطور که می دانید کودکان پیش از نوجوانی که دیگر کودک نیستند و هنوز هم در دسته بزرگسالان به حساب نمی آیند ممکن است در این میان احساسات و عواطف زیادی را در خود تجربه کنند و با چالش های زیادی روبرو شوند. از آنجایی که این سن برای شروع و تجربه کردن موارد زیادی در فرزندان شما به حساب می آید باید هوای آن ها را بیشتر داشته باشید که سلامت روان در نوجوانان شما به خطر نیفتد . برخی چالش هایی که ممکن است نوجوانان شما آن ها روبرو شود عبارتند از:
مسئولیت های بیشتر: در این سنین جوانان شما ممکن است از تکالیف بیشتر گرفته تا فعالیت های فوق درسی، کارهای خانگی و دیگر موارد که آ ن ها را مجبور می کند رفتارهای زیادی در این مرحله از زندگی خود به نمایش بگذارند. بسیاری از کودکان وجود دارند که ارتقاء تحصیلی از راهنمایی به دبیرستان برای آن ها ممکن است کمی دشوار و سخت باشد و شما با افت تحصیلی آن ها مواجه شوید. در درجه اول باید گفت که این موضوع یک امر طبیعی در این سنین به حساب می آید اما برای اینکه کودکان شما در این مرحله باقی نمانند بهتر است توجه زیادی را به آن ها داشته باشید و تشویق خود را از آن ها دریغ نکنید.
فشار اجتماعی: ورود به مدرسه راهنمایی می تواند یکی از عوامل استرس زا برای نوجوانان به حساب بیاید و همچنین از آنجایی که کودکان در این سنین رفتارهای پرخطر و پر تنشی را از خود نشان می دهند می تواند فشار اجتماعی بالایی را روی کودکان شما به همراه بیاورد.
فشار هم سن و سالان: قطعا برای نوجوانان شما اتفاق می افتد و حتماً برای خود شما هم اتفاق افتاده است که در سنین نوجوانی توسط دیگر افراد مورد آزار، اذیت و قلدری قرار گرفته اید. قطعاً این مرحله از زندگی نیز برای نوجوانان و جوانان شما نیز ممکن است اتفاق افتد و اگر مراقب رفتارهای پرتنش و خطر آفرین آن ها نباشید، روی سلامت روان در نوجوانان شما تاثیر بسیار زیاد و خطرناکی می گذارد.
از آنجایی که این دسته از نوجوانان و رده های سنی کنجکاو هستند ممکن است اطلاعات خطرناکی را بین یکدیگر به اشتراک بگذارند و سبب اتفاق افتادن برخی خطرهای جبران ناپذیری شود. پس بهتر است قبل از اینکه در برابر این موارد خطرناک قرار بگیرند آن ها را در مورد این موارد آگاه کنید.
تغییرات فیزیکی: نزدیک شدن به سن بلوغ می تواند تغییرات بزرگی را در بدن یک نوجوان ایجاد کند و گاهی اوقات ممکن است زودتر به سن بلوغ برسند و بخاطر همین موضوع امکان دارد باعث نگرانی و خجالتی برخی از نوجوانان شود. به خاطر همین مورد بهتر است در چنین شرایطی به دلیل آنکه از حساسیت بالایی برخوردار هستند در کنار آن ها باشید و آن ها را درک کرده که بتوانند راحت تر با این موضوع کنار بیایند.
تغییرات عاطفی: با تغییر در سن بلوغ، شرایط جوی و محیطی، اتفاق افتادن رویدادهای پر تنش و دیگر موارد از جمله موضوعاتی هستند که می تواند روی رفتار و عملکرد نوجوانان تاثیر گذارد. این تغییرات رفتاری و عاطفی که مستقیما از هورمون ها و فعالیت های مغز افراد نشأت می گیرد سبب بروز دادن رفتارهای متغیر می شود.
کلام آخر
سنین نوجوانی و جوانی افراد یکی از مهم ترین، حساس ترین و پر خطرترین دوره زندگی هر فرد به حساب می آید که اگر با دقت بیشتر و راهنمایی های مورد نیاز را به این دسته از افراد ندهید، ممکن است این دوره از زندگی خود را با رفتارهای پرخطر و دیگر موارد سپری کنند. سلامت روان در نوجوانان یکی از مهم ترین مواردی است که باید خانواده ها نسبت به آن دقت بسیار بالایی نشان دهند و همانطور که در بالا به آن ها اشاره کرده ایم موارد پرخطر و پر تنشی در این دوره از زندگی نوجوانان و جوانان وجود دارد که می تواند آن ها را تحت تأثیر قرار دهد و یکی از مهم ترین شرایط در این دوره سن بلوغ و افزایش میزان تحصیلات از راهنمایی به دبیرستان حساب می شود.
به خاطر همین موضوع می توانند در این مرحله از زندگی خود با چالش های بزرگ مواجه شوند که اگر به خوبی از این چالش ها بیرون نیایند، عوامل خطر آفرینی روی سلامت روان و جسمانی آن ها می گذارد. پس بهتر است به نوجوانان خود توجه بیشتری داشته باشید که بتوانند از این مسیر به راحتی عبور کنند.
منبع: