تشویق دانش آموزان به سلامت روان
امروزه، دانش آموزان و دانشجویان از فشار روانی بالایی برخوردار هستند. امتحانات، انتخاب رشته، انتخاب شغل و… از موضوعاتی هستند که ذهن این قشر جوان جامعه را به خود درگیر کرده است. دانش آموزان در این سن، ممکن است به جای راه حل های مناسب برای رفع استرس، به انجام کارهای نادرست مانند مصرف مواد مخدر یا دوستی با افراد نامناسب برای گذران وقت خود روی بیاورند. بنابر این تشویق دانش آموزان به سلامت روان، لازمه جذب موفقیت و کامیابی حین تحصیل است.
دانش آموزان و اختلالات روانی
طبق تحقیقاتی که توسط انجمن ها و مراکز مشاوره سلامت روان دانش آموزان و دانشجویان انجام شده، نگرانی ها درباره سلامت روان محصلان، از سال ۲۰۱۳ به طور جدی آغاز شده است. محققان ادعا می کنند که غریب به ۹۵ درصد از مشاوران با موضوع اضطراب و اختلالات روانی در مدارس و دانشگاه ها موافق هستند.
همچنین در این پژوهش گفته شده که ۲۱ درصد از دانش آموزانی که به این مراکز مراجعه می کنند به طور جدی درمورد وضع سلامت روان خود نگران هستند و حدود ۴۰ درصد از آنها، نگرانی های خفیفی داشته اند.
این درحالی است که آمار جدید نشان دهنده سیر صعودی این مشکل است. طبق گزارشی که در سال ۲۰۲۱ انجام شد، یک کلینیک سلامت روان در آمریکا، شاهد افزایش ۱۰۶ درصدی بیمارانی بود که به مراکز مشاوره و درمانی برای سلامت روان خود مراجعه می کردند.
با توجه به این که دانش آموزان فصول پر پر اضطرابی را در زندگی خود تجربه می کنند، هیجان و استرس در این زمان طبیعی است اما مدت زمان این استرس و تاثیراتی که بر زندگی آنها می گذارد، در مواقعی می تواند نگران کننده باشد.
تشویق دانش آموزان به سلامت روان، طی سال های متوالی مورد کم کاری و بی توجهی اولیا و مسئولین آموزش و پرورش قرار گرفته شده. در حالی که سلامت روان هم مانند سلامت جسمی تاثیر بسیار زیادی در موفقیت تحصیلی، موفقیت شغلی، رشد فردی و روابط موفق دارد.
گاهی ما در سطح جامعه با تفکرات غلط و قدیمی مواجه می شویم که حتی اقدام برای سلامت روان یا داشتن مشکلات و اختلالات روانی را یک “انگ” تلقی می کنند. این تفکرات باعث شده که خیلی از دانش آموزان از صحبت و آگاه کردن خانواده و معلمان درباره مشکلات روانی خود، خودداری کنند.
مطرح نکردن مشکلات عاطفی و روانی، در آینده و وضع تحصیلی یک دانش آموز تاثیرات جدی به همراه دارد. این مسائل، که ممکن است بعضی اوقات به شکل یک ضعف یا کمبود در بیایند، اگر راجع به آنها صحبت نشود، تا سالیان سال در ذهن انسان می مانند و حتی ممکن است وخیم تر شوند.
به همین خاطر است که جامعه اندک اندک درحال تغییر و تحول است و خانواده ها و مسئولین آموزش با اهمیت تشویق دانش آموزان به سلامت روان بیش از پیش آشنا شده اند.
افسردگی در دانش آموزان
برخی مواقع پیش می آید که دانش آموزان یکباره افسردگی و اضطراب را تجربه می کنند. افسردگی می تواند سبب شود افراد احساس کسالت، بی انگیزگی و بی حالی داشته باشند و نسبت به چیزهایی که زمانی دوست داشته اند، بی توجه شوند. برخی از افراد ممکن است با کم خوابی مواجه شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بیش از حد بخوابند.
اتفاقاتی در زندگی هستند که شاید یک عامل برای ابتلا به افسردگی باشند؛ این نوع از افسردگی، افسردگی موقعیتی نامیده می شود. افسردگی موقعیتی معمولا پس از کسب یک سری نمرات بد، عملکرد بد در امتحانات میان ترم، از دست دادن یکی از عزیزان یا پشت سر گذاشتن یک تجربه سخت پیش می آید. خوشبختانه، دارو می تواند به عنوان یک کمک موقت یا طولانی مدت برای افسردگی موقعیتی عمل کند.
در این شرایط، باید حامی دانش آموزان باشید و به گونه ای رفتار کنید که آنها احساس امنیت و آسودگی داشته باشند تا بتوانند، با انرژی قبل از نو همه چیز را شروع کنند.
مخدرها و مشروبات الکی، راهی برای فرار!
متاسفانه اخیرا دانش آموزان برای سرکوب احساس اضطراب یا افسردگی به مواد مخدر یا الکل روی می آورند. مؤسسه ملی سوء مصرف الکل و اعتیاد به الکل دانشجویان را مورد نظرسنجی قرار داد و نتایج این نظرسنجی حاکی از این بود که ۳۳ درصد از دانشجویانی که در این نظسنجی شرکت کرده اند، در ماه گذشته مشروبات الکلی مصرف کرده اند. نوشیدن زیاد الکل می تواند باعث تغییرات دائمی در آناتومی مغز و سلامت فیزیکی و روانی شود.
دانش آموزان نباید اجازه دهند احساس شرم ناشی از سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد به الکل آنها را از درخواست کمک باز دارد. خانواده ها و مسئولین آموزشی باید توجه داشته باشند که رفتارشان با نوجوان پس از اعتراف به مشکل خود درست و به نحوی باشد که او از این که مشکلش را با آنها در میان گذاشته، پشیمان نشود. احتیاط در نحوه برخورد پس از فهمیدن مشکل، از مهمترین گام ها برای تشویق دانش آموزان به سلامت روان است.
ریشه اختلالات روانی در دانش آموزان
عواملی که باعث بروز اختلالات ذهنی در دانش آموزان می شود، ممکن است در اثر عواملی باشد که شاید در ابتدا خیلی مهم به نظر نرسند؛ عواملی مانند تغییر شرایط تحصیل و معلم، مشکلات خانوادگی، مشکل در ارتباط با همسالان خود، مواجه شدن با قلدری در فضای مجازی یا مدرسه.
یک کودک ممکن است به دلیل از دست دادن یک رابطه مهم یا تغییر در خانواده، مثل خروج خواهر یا برادر بزرگتر از خانه یا پیوستن خواهر یا برادر جدید به خانواده، افسردگی را تجربه کند. علت اعتیاد به الکل و مواد مخدر پیچیده است. برخی از افراد به دنبال تجربه و احساس چیز های جدید هستند و به کمک مواد مخدر و الکل می توانند به حالتی دست پیدا کنند که می خواهند؛ غافل از این که مصرف این مواد، تنها باعث وخیم تر شدن اوضاع می شود. افراد دیگر ممکن است در محیطی زندگی کنند که مصرف الکل و مواد مخدر عادی است. همچنین عوامل ژنتیکی نیز در به وجود آمدن آسیب پذیری در برابر اعتیاد به الکل و مواد مخدر وجود دارد. اختلال در خوردن هم عاملی ژنتیکی دارد. این اختلال اغلب زمانی فعال می شود که افراد به دنبال احساس کنترل و سلطه طلبی باشند. کنترل غذایی که وارد یا خارج از بدن آنها می شود ممکن است بیشترین کنترلی باشد که می توانند بر شرایط خود پیدا کنند.
این دسته از دانش آموزان چگونه باید از خود در برابر آسیب های روانی محافظت کنند؟·
دایره امن خود را بزرگتر کنید.سعی کنید تعداد افراد دور و برتان که به آنها اعتماد دارید و کنارشان احساس راحتی می کنید را بیشتر کنید. این کار کمک می کند که در اکثر مواقع اضطراب خود را کاهش دهید؛ چرا که شما در کنار این افراد خودتان هستید و دیگر جای نگرانی برای سرزنش و سرکوب شدن توسط اطرافیان در هنگام بروز مشکل، نیست.
کاری که دوست دارید را انجام دهید.انجام کارهایی که برای شما جذاب و لذت بخش هستند، تا حد زیادی به کاهش استرس شما در این دوران کمک می کند. می توانید به موسیقی گوش کنید، پیاده روی کنید، غذاهای جدید را امتحان کنید، با حیوانات وقت بگذرانید، یا هر کار دیگری که به شما حس خوبی می دهد.
برای خود هدف تعیین کنید!انسان در زمان نا امیدی به ندایی نیاز دارد که به او مژده یک آینده روشن را بدهد. دانش آموز با مشخص کردن اهداف خود و دانستن راجع به جایی که می خواهد برسد، چراغی را در ذهن خود روشن می کند که باعث ایجاد انگیزه برای ادامه راه می شود. برای تشویق دانش آموزان به سلامت روان، می توانید از آنها بخواهید که هدف های خود را سر و سامان ببخشند و آنان را در این راه یاری کنید.
روی بخش فیزیکی خودتان کار کنید.عوامل فیزیکی به طور قابل توجهی روی روان ما تاثیر دارند. وقتی از نظر عاطفی و روانی احساس خوبی ندارید، اطمینان داشته باشید که حتما مشکلی در بدن شما وجود دارد. تغذیه سالم، ورزش های هوازی، پیاده روی، تنظیم دمای بدن و بهداشت فردی مناسب، تاثیر چشم گیری بر وضع روح و روانتان خواهد داشت.
نکات عمومی برای تشویق دانش آموزان به سلامت روان
نکاتی که در ادامه به آنها اشاره می کنیم، شاید به نظر کارهای ساده و کوچکی بیایند اما در واقع تاثیر چشمگیری در بهبود وضع روانی یک دانش آموز دارند.
خواب کافی:
ممکن است استراحت کافی در طول سال های پرمشغله تحصیل سخت به نظر برسد. با این حال، رعایت بهداشت خواب خوب می تواند به ذهن استراحت کافی بدهد. حدود هشت ساعت در شب را برای یک خواب سالم و با کیفیت خالی بگذارید. برای بهبود کیفیت خوابتان ، سعی کنید حداقل دوس ساعت قبل از خواب مایعات زیاد ننوشید و به صفحه نمایش گوشی یا لپتاپتان نگاه نکنید. ایجاد یک برنامه منظم شبانه و بیدار شدن از خواب و رفتن به رختخواب در یک زمان مشخص، کمک زیادی می کند.
غذاهای مقوی و سالم:
علم، تاثیر باور نکردنی تغذیه بر مغز ما را ثابت کرده. اگر هر روز مقدار مناسبی میوه، سبزیجات، آجیل، غلات و چربی سالم بخورید، خودتان بعد از چند ماه نتیجه را می بینید. سعی کنید تا حد امکان از خوردن نوشابه های انرژی زا، شیرینی و خامه، کربوهیدرات و نمک خودداری کنید.
مراقبه و ریلکس کردن:
شروع یا پایان روز با نگاه به گذشته ممکن است سلامت روان را بهبود بخشد. شروع یک دفتر خاطرات یا سپاسگزاری و شرکت در تمرینات تمرکز حواس را امتحان کنید. وقت گذاشتن برای توجه به صداهای آرامش بخش محیط اطراف می تواند به افراد کمک کند تا ذهن خود را بیشتر روی دنیای فیزیکی متمرکز کنند و کمتر به مشکلات زندگی خود فکر کنند. تمریناتی مانند یوگا برای آرام کردن ذهن طراحی شده تا به افراد دارای اضطراب و اختلالات روانی کمک کند.
استفاده از تکنولوژی را به حداقل برسانید:
تماشا کردن لحظات زیبای زندگی دیگران در شبکه های اجتماعی ممکن است مشکلات سلامت روان دانش آموزان را تشدید کند. به جای اختصاص دادن زمان به مرور اتفاقات زندگی دیگران، سعی کنید کمی استراحت کنید. یا، تعیین محدودیت های زمانی در برنامه های شبکه های اجتماعی را امتحان کنید. دانش آموزان می توانند زمانی را که معمولاً در رسانه های اجتماعی صرف می کنند با یک سرگرمی خلاقانه یا طبیعت جایگزین کنند.
کلام آخر…
مواجه شدن دانش آموزان با شرایط نامناسب روانی، امری طبیعی است. لذا نباید هنگام رو به رویی با مسائلی از این قبیل، شرایط را برای آنها سخت تر کنید. طوری رفتار کنید که دانش آموز بداند در هر شرایطی می تواند از حمایت شما بهره مند شود.
برخورد نامناسب و عصبانیت بیش از اندازه، باعث می شود دانش آموز به جای مطرح کردن مشکلات خود و بهبود وضع روانی به کمک خانواده ، مشاوران و معلمان، به راه حل های خطرناکی روی بیاورند که عاقبت خوبی ندارند.
البته موضوع پیشگیری هم مانند هر بحث دیگری، در سلامت روان دانش آموز حرف اول را می زند. با حمایت یک محصل و تشویق دانش آموزان به سلامت روان، از بروز اختلالات روانی در آنها جلوگیری کنیم.
منابع:
