ایجاد انگیزه در سالمندان
فعال نگه داشتن و مشارکت دادن سالمندان در جامعه یکی از تاثیرگذارترین خدماتی است که مدیران در راس امور باید ارائه دهند. با بالا رفتن سن و احساس کهولت، سالمندان با چالش های بسیاری روبرو خواهند شد. ایجاد انگیزه در سالمندان فواید بیشماری برای خودشان و جامعه ای که در آن زندگی می کنند، دارد. از جمله این فواید می توان به افزایش اعتماد به نفس، کاهش مشکلات قلبی و عمر طولانی اشاره کرد.
سالمندانی که در جوانی و میانسالی درگیر فعالیت های اجتماعی بسیاری بودند، ممکن است بیشتر در خطر ابتلا به بیماری های روانی مانند افسردگی قرار داشته باشند. اغلب آن ها با احساس پوچی، از کار افتادگی و سربار بودن دست و پنجه نرم می کنند.
مطالعات حاکی از آن است که با به کار بردن سیاست های درست رهبران و همراهی خانواده و دوستان می توان انگیزه سالمندان را با استفاده از دانش و تجربیات آن ها در عرصه های مختلف بالا برد.
تعیین اهداف می تواند برای بسیاری از افراد مسن مفید باشد
داشتن هدف در زندگی برای همه انسان ها در هر سنی ضروری و حیاتی است. داشتن هدف باعث افزایش کیفیت زندگی می شود و به شما کمک می کند جهت آینده خودتان را تعیین کنید. بنابراین روی مسائلی که با اهدافتان همسو است، متمرکز می شوید. در انتها نیز داشتن هدف در زندگی حس رضایتمندی و خوشبختی را در وجود شما به ارمغان می آورد.
تشویق و حمایت از اهداف کوچک
به جوانان و بزرگسالان در دوران حساس مرتبا توصیه می شود که اهدافی را تعیین کنند و به انجام برسانند. اهداف می توانند برای بسیاری از افراد مسن نیز مفید باشند. هدف گرا بودن می تواند انگیزه و غرور را به فرد القا کند. در مورد افراد مسن نزدیکتان، روزانه اهداف کم و قابل دستیابی تعیین کنید، خواه انجام ده حرکت کششی، تکمیل یک پروژه کوچک صنایع دستی یا خرید کردن از فروشگاه باشد. در طول مسیر آن ها را همراهی و با برداشتن هر قدم تشویقشان کرده و پس از اتمام کار از آن ها تعریف کنید. قدردانی از انجام یک کار به ظاهر ساده (البته برای ما) گاهی اوقات می تواند یک روز استثنایی برای سالمند رقم بزند.
تشویق و تایید خودشناسی
شاید تصور آن برای برخی سخت باشد، اما هر فرد مسن زمانی بلندپروازی هایی داشته و سرشار از انرژی، اشتیاق، جاه طلبی ها و رویاها بوده است. روزهای جوانی آن ها اغلب پر از ماجراهای عاشقانه و ماجراجویانه بوده و خوشحال می شوند که داستان هایشان را با اطرافیانشان به اشتراک بگذارند، عکس ها و یادگاری ها را به آن ها نشان دهند و روزهای باشکوه گذشته را به یاد بیاورند.
خاصیت آلت: از سالمند خود بخواهید در مورد گذشته خود با شما صحبت کند و داستان های مهیج خود را برای شما بگوید.
ایجاد انگیزه در سالمندان دور از خانه، مانند یک مرکز مراقبت کمی سخت تر است؛ چون باید محیط زندگی آن ها را بسازید. سعی کنید آن ها را با عکس، کارت پستال، پوستر، آثار هنری، عطر، موسیقی، فیلم، جوایز و افتخارات آن ها را در دسترسشان قرار دهید. اجازه دهید تجربیات شیرین گذشته غنای محیط زندگیشان را افزایش دهند و به عنوان موضوعات گفتگو بین آن ها و هم سالانشان عمل کنند. اگر یکی از اعضای خانواده هستید، با هر دیدار در مورد گذشته با آن ها سخن بگویید و یادآور دوران اوج آن ها باشید؛ از او سوال بپرسید و به قصه هایش گوش دهید.
تشویق یک فرد مسن به گفتن زندگی نامه خود دارای اثر شگفت انگیزی از منظر روانشناسی است که سالمندان را از نظر شناختی، عاطفی و اجتماعی فعال نگه می دارد و عزت نفس و روحیه را بالا می برد. در حین گوش دادن به داستان ها، سؤالاتی بپرسید تا جزئیات خاطرات آن ها را واشکافی کنید.
استفاده از فناوری روز به منظور ایجاد ارتباط، استقلال و امنیت
استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی فرصت های فوق العاده ای برای افراد مسن مهیا می کنند. بیشتر سالمندان می توانند از طریق فناوری با خانواده و دوستان خود در ارتباط دائمی باشند. این گونه ارتباطات به نوبه خود دسترسی راحت تری نیز به دنبال دارد.
علاوه بر مزایای اجتماعی، ارتباطات آنلاین فرصت های بیشتری را برای خانواده و دوستان فراهم می کنند که سلامت جسمی، ذهنی و عاطفی سالمندان را بررسی کنند. هدف این نیست که گفته شود استفاده از دنیای مجازی جایگزین صمیمیت فیزیکی می شود؛ چرا که هرگز نمی توان تاثیر تعاملات چهره به چهره که صمیمیت فیزیکی و نزدیکی عاطفی بیشتری به همراه دارد، نادیده گرفت. هدف این است که بگوییم بسیاری از سالمندان بدون داشتن شبکه های اجتماعی احساس تنهایی بیشتری می کنند.
مطالعات نشان می دهد پلتفرم های اجتماعی که زمانی فقط طرفداران جوان داشت، اکنون به طور فزاینده ای توسط افراد مسن مورد استفاده قرار می گیرد.
خاصیت آلت: بدون تعاملات اجتماعی، سالمند دچار افسردگی می شود.
برای ایجاد انگیزه در سالمندان احساس مفید بودن را در آن ها به وجود بیاورید
شاید بسیاری از سالمندان از نظر فیزیکی با گذشت زمان فرسوده شوند؛ ولی این به معنای از دست دادن ذهن فعال و پویا آن ها نیست. در بسیاری از موارد مانند مسائل مدیریتی یا آموزشی می توان از علم و تجربه ای که سال ها برای به دست آوردنش زحمت کشیدند، استفاده کرد. از پروژهایی که به شما محول شده برایشان بگویید و از آن ها کمک بگیرید و حس موفقیت را در آن ها زنده کنید.
مهارت های سازگار و انعطاف پذیر با شرایط زندگیشان را تقویت کنید
انعطاف پذیری که طیف وسیعی از راهبردهای سازگار تعریف می شود، گذاره ای بسیار امیدوارکننده در تعیین میزان اثربخشی فرد مسن با محیط اجتماعی است. مطالعات نشان داده است اگرچه مشکلات مزمن سلامتی در سالمندان چندان قابل کنترل نیستند، اما با افزایش میزان انعطاف و سازگاری، رفاه و بهبود کیفیت زندگی حاصل می شود.
سالمندان را متقاعد کنید از نظر اجتماعی فعال باشند
براساس مطالعات جامعه شناسی، هشتمین بحران زندگی هر فرد ورود به دنیای سالمندی است. دنیایی که تا واردش نشویم، بحران ها، ترس ها، حس بازنده بودن و بالاخره غم از دست دادن عزیزان را درک نمی کنیم.
از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی است و بدون تعاملات اجتماعی بقا خود را از دست می دهد، وجود دوست در هر مقطعی از سن حیاتی است. برای ایجاد انگیزه در سالمندان باید در گروه های دوستی مخصوص به خود فعالیت داشته باشند که خوشحالی بیشتری را درونشان احساس کنند.
خاصیت آلت: برای ایجاد انگیزه در سالمندان، آن ها را تشویق کنید تا در گروه های دوستی فعالیت داشته باشند.
آن ها را تشویق به کمک گرفتن کنید
فرض کنید که تولد دوست صمیمی اش است. نظرتان را درباره نحوه برگزاری مهمانی یا خرید کیک به او بگویید. تشویقش کنید از دیگر دوستان و خانواده کمک بگیرد. این حس را به او منتقل کنید که کمک شما، باعث بوجود آمدن احساس بهتری در شما است.
یک کار جدید انجام دهید
همیشه به یک رستوران یا کافی شاپ تکراری نروید. سعی کنید طعم ها و مکان های جدید را با سالمندنتان تجربه کنید. ممکن است آن ها با افراد جدیدی روبرو شوند و بنای دوستی با آن ها برایشان گذاشته شود. اگر سالمند شما به دیدن فیلم علاقمند است، همیشه به سینما نروید؛ او را به تماشای فیلمی که در فضای باز نمایش داده می شود، دعوت کنید.
سالمندان را به خوردن غذاهای مغذی، ورزش، معاشرت منظم و تمرکز بر سایر عواملی که امید به زندگی را افزایش می دهد، تشویق کنید.
از آن ها بخواهید مربی یا معلم باشند
سالمندان امروز شغل های مهمی در گذشته داشتند. خانه نشین شدن و کار نکردن می تواند بدترین ضربه روحی را به آن ها بزند. برای ایجاد انگیزه در سالمندان عزیزتان بهتر است ببینید در گذشته چه توانایی های داشته است؛ شاید معلم بوده و بتواند به بهبود درس فرزند شما یاری رساند. شاید حسابدار بوده است و بتواند به دیگران برای انجام دادن کارهای مالیاتی کمک کند.
خاصیت آلت: از سالمندان بخواهید در کارهایی ساده مانند پرستاری کردن از کودکانتان به شما کمک کنند.
داشتن موضوعی برای ارائه خدمات، هم از لحاظ سرگرمی و هم از لحاظ اجتماعی می تواند باعث رشد فردی و بالا رفتن انگیزه زندگی شود.
از آن ها دعوت کنید که در جمع هایتان حضور پیدا کنند
سالمندان گاهی اوقات در مهمانی ها نادیده گرفته می شوند؛ چون در آنجا افراد جوان تر ممکن است چنان درگیر هیجان و صحبت باشند که متوجه آن ها نشوند. ممکن است سالمند هنگام صحبت کردن در مورد موضوعاتی دچار فراموشی شود؛ تا آنجایی که می توانید به او کمک کنید تا حافظه اش را بازیابد. با وارد کردن وی در گفتگوهای خود وقتی که تنها نشسته است، کمک کنید تا اجتماعی باقی بماند.
سرگرمی ها و علایق آنها را توسعه دهید
برای همه ما گذراندن وقت برای انجام کارهایی که به آن ها اهمیت می دهیم، بسیار لذت بخش است. سالمندان هم همینطور هستند. همه به ورزش هایی مانند ایروبیک یا شنا تمایل ندارند. برخی از سالمندان ممکن است گلف یا حتی رقصیدن را ترجیح دهند. راه های زیادی برای تحرک وجود دارد. بنابراین فکر نکنید که گزینه های شما محدود هستند. مهم ترین مسئله این است که از سالمندان بخواهید به انجام کاری در خارج از خانه مشغول شوند.
خاصیت آلت: از سالمندان خود بخواهید مشغول به فعالیت هایی شوند که به آن ها حس خوبی می دهد.
در اجتماع بودن باعث رشد فردی می شود؛ البته آن ها به خوبی این نکته را می دانند، اما ممکن است به خاطر شرایطشان فکر کنند دیگر این موضوع اهمیتی ندارد. ساده ترین راه برای فهمیدن این است که بفهمیم آن ها از انجام چه کاری لذت می برند.
تشویق برای افزایش تحرک در سالمندی
فواید فعالیت بدنی منظم صرف نظر از سن افراد بسیار زیاد است. با این حال، ورزش منظم با افزایش سن می تواند نقش حیاتی ایفا کند.
تحقیقات نشان می دهد که ورزش منظم افزایش استقلال فردی، کاهش احساس انزوا و تنهایی، کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن و حتی مرگ و میر را به همراه دارد. اما تحقیقات همچنین نشان می دهد احتمال کمی وجود دارد که افراد مسن در فعالیت بدنی منظم شرکت کنند. بنابراین، ایجاد انگیزه در جمعیت سالخورده برای مشارکت در فعالیت ها مهم است.
سعی کنید نخست، فعالیت های مفید و مورد علاقه آن ها را شناسایی کنید و حامی آن ها باشید. آن ها را تشویق کنید تا داوطلب بوده و خود آنان نیز مشوق هم سالان خود باشند.
آگاه شدن از مزایای سالمندی
مطالعات روانشناسی نشان داده است که همه ما وقتی به مرحله سالمندی می رسیم، با تعارض ها و بحران هایی مواجه می شویم که همه آن ها آنقدرها که فکر می کنیم، آسیب زا نیستند؛ بلکه می توانند نقطه عطفی در زندگی ما باشند. مرحله سالمندی باید شامل مقابله در برابر ناامیدی ها باشد. انسان در این برهه زمانی نیز می تواند در جنبه های دیگر به رشد فردی برسد.
این نگرش به نحوی است که سالمند تمام زندگی خود را ارزیابی و به اهداف و تلاش هایش نگاه کند. در این مرحله باید با احساس خشنودی و رضایت خاطر به گذشته بنگرد و معتقد باشد که به نحوه شایسته ای با مسائل گذشته برخورد کرده است. سالمند باید بتواند به این نتیجه برسد که از انسجام لازم برای درک شرایط کنونی خود برخوردار است.
خاصیت آلت: یادآوری خاطرات بد گذشته و فرصت های از دست رفته، می تواند باعت افسردگی در سالمندان شود.
اما اگر در وجودشان احساس ناکامی، فرصت های از دست رفته، اشتباهات غیر قابل جبران و تنفر از خود و دیگران داشته باشند، به نظر می رسد در این مرحله دچار یاس و سرخوردگی خواهند شد. افراد سالمند باید به کاری بیش از اندیشیدن به گذشته بپردازند. آن ها باید فعال و پویا، اهل مشارکت و به دنبال چالش و تحریک از جانب محیط خود باشند.
سخن آخر
جامعه ای که برای جوانی، نشاط، سرزندگی و جذابیت های فیزیکی ارزش بسیار زیادی قائل است، سالمندان طبعا دیگر به چشم نمی آیند. اما در سال های اخیر شاهد رشد چشمگیر توسعه و فناوری در حوزه زندگی بهتر و راحت تر برای سالمندان هستیم. شاید فقط کافی است برای ایجاد انگیزه در سالمندان نحوه تفکرمان را تغییر دهیم.
سالمندی زمان درنگ و تامل روی موفقیت ها و دوران به سرآمدن سال هایی پر از مسئولیت در قبال دیگران است. دوره ای که افراد آزاد هستند تا زندگی فعالی در پیش بگیرند. مسافرت با دوستان، یادگیری یک مهارت تازه، سالمندان را با چالش هایی روبرو می کند که شاید در گذشته آرزویش را داشتند.
منابع:
- https://www.psychologytoday.com/us/blog/communication-success/201503/5-ways-motivate-and-encourage-seniors
- https://www.papa.com/resources/blog/how-to-motivate-seniors-to-participate-in-activities
- https://homecareassistancevictoria.ca/how-can-i-encourage-my-older-loved-one-to-get-socially-active/
- https://devotedguardians.com/how-to-motivate-seniors-to-participate-in-activities/
