آموزش خودآگاهی به دانش آموزان
امروزه دانش آموزان حساس ترین قشر جامعه محسوب می شوند و به همین دلیل نیز همیشه باید توجه ویژه ای نسبت به آنها داشت. آموزش مهارت ها و تقویت استعدادهای آنها از مهم ترین اموری هستند که به هیچ عنوان نباید آنها را نادیده گرفت.
یکی از مهارت هایی که دانش آموزان باید در مورد آن آموزش ببینند و آن را در خود تقویت کنند، مهارت خودآگاهی است. خودآگاهی به ویژگی ها، رفتارها و صفت هایی گفته می شود که همه افراد از جمله دانش آموزان باید آنها را بشناسند. برای آموزش خودآگاهی به دانش آموزان می توان مجموعه ای از اقدامات و فعالیت های مفید را انجام داد. در این مقاله قصد داریم که در مورد خودآگاهی، چگونگی آموزش آن و فواید فوق العاده اش اطلاعاتی را بیان کنیم.
آموزش خودآگاهی به دانش آموزان، اما خودآگاهی به چه معنی است؟
خودآگاهی اجتماعی و احساسی به معنی بهره مندی از توانایی های خاص به منظور درک عواطف، احساسات و ارزش ها است. علاوه بر این معنی دیگر خودآگاهی درک و آگاهی افراد از چگونگی تأثیر این عوامل بر رفتار هر آنها است. در واقع هنگامی که دانش آموزان با خودآگاهی آشنا می شوند و آموزش های لازم را دریافت می کنند، به خوبی می توانند، طرز فکر خود را تغییر دهند و نقاط قوت یا حتی نقاط ضعف خود را ارزیابی کنند.
اگر بخواهیم در مورد ویژگی های مثبت خودآگاهی اطلاعاتی دیگر را بیان کنیم، باید گفت که آموزش خودآگاهی به دانش آموزان سبب افزایش اعتمادبه نفس و همچنین رشد فردی آنها خواهد شد. سازمان بهداشت جهانی خودآگاهی را به عنوان یکی از مهارت های مهم و ضروری زندگی در نظر می گیرد که به وسیله آن می توان به موفقیت و پیشرفت های چشمگیری در زمینه های مختلف زندگی دست یافت.
آموزش خودآگاهی به دانش آموزان و آشنایی با معنی آن
برای آموزش خودآگاهی به دانش آموزان بهتر است که آنها ویژگی هایی را در خود داشته باشند
یادگیری خودآگاهی بسیار سخت است و به هیچ عنوان به سادگی نمی توان آن را فراگرفت. این سختی یادگیری برای همه از جمله کودکان، نوجوانان، جوانان یا به طورکلی دانش آموزان وجود دارد. به همین دلیل آن دسته از افرادی که قصد دارند، این مهارت فوق العاده را به دانش آموزان یاد دهند، بهتر است قبل از هر چیزی ارزیابی های لازم را از شخصیت آنها داشته باشند.
در واقع دانش آموزان برای اینکه بتوانند، با مهارت خودآگاهی آشنا شوند و آن را یاد بگیرند، باید ویژگی های زیر را در شخصیت خود داشته باشند. خوب است بدانید که با استفاده از خودآگاهی دانش آموزان به خوبی می توانند، مطالب جدیدی را یاد بگیرند و از آنها برای پیشرفت خود و ترقی کردن استفاده کنند.
1- احساسات و عواطف خود را درک کنند و آنها را بشناسند
اولین اقدامی که برای آموزش خودآگاهی به دانش آموزان باید به آن توجه کرد، عواطف و احساسات آنها محسوب می شود. در واقع دانش آموزان باید بتوانند، احساسات خود را شناسایی کنند و با آنها آشنا شوند. به عنوان مثال آنها باید بدانند که تفاوت بین نا امیدی و خشم چیست.
هنگامی که آنها از فرق بین این دو احساس آشنا شوند، به راحتی قادر به شناسایی حالات روحی خود هستند. علاوه بر این، آشنایی با ارتباط بین افکار، عواطف و حتی فعالیت هایی که هر کدام از آنها انجام می دهند، سبب می شود که آنها در موقعیت های مختلف واکنش های مناسبی را از خود نشان دهند.
2- ویژگی های شخصیتی خود را به طور صادقانه در نظر بگیرند
کسانی که قصد دارند، این مهارت فوق العاده را به دانش آموزان یاد دهند، مسلماً وظایف سختی را بر عهده دارند. یکی از مهم ترین آموزش هایی که قبل از مهارت خودآگاهی باید به دانش آموزان آموزش داده شود، این است که خود و شخصیت خود را صادقانه مورد ارزیابی قرار دهند.
همین امر نیز سبب می شود که دانش آموزان در موقعیت های گوناگون بتوانند، نسبت به انتقادها یا شکایت های دیگران رفتار درستی از خود نشان دهند. علاوه بر این از فواید فوق العاده این امر این است که این افراد به راحتی می توانند، نقاط مثبت و نقاط منفی را در شخصیت و ذات خود ببینند و آنها را تأیید کنند.
3- نقاط قوت و نقاط ضعف خود را بشناسند
همان طور که در قسمت های بالاتر بیان کردیم، قبل از آموزش خودآگاهی به دانش آموزان آنها باید برخی از ویژگی های شخصیتی را داشته باشند و آنها را دنبال کنند. یکی از همین موارد هم شناسایی نقاط قوت و ضعف محسوب می شود. در واقع هنگامی که آنها بتوانند، با کمبودها و قوت های خود کنار بیایند، به راحتی قادر هستند که اعتمادبه نفس خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهند.
آموزش خودآگاهی به دانش آموزان و درک نقاط قوت و ضعف
به عنوان مثال هنگامی که آنها متوجه می شوند، مسئله ای اشتباه است یا حتی آنها استعدادی را در وجود خود ندارند، می توانند، از نظر فردی رشد و توسعه پیدا می کنند. علاوه بر این شایان ذکر است که آموزش خودآگاهی به دانش آموزان سبب می شود که عزت نفس آنها نیز روزبه روز و به تدریج بیشتر شود.
4-همه اقدامات آنها باید در جهت پیشرفت باشد
ویژگی ها و استعدادهایی که در قسمت های بالا بیان کرده ایم، بسیار حائز اهمیت هستند و البته آن دسته از دانش آموزانی که این مهارت ها را در خود دارند، به راحتی می توانند، به خودآگاهی نیز دست پیدا کنند. همه این عوامل سبب می شوند که این افراد بیشتر با خود آشنا شوند و قابلیت های خود را بهتر درک کنند.
در واقع آنها بعد از مدتی متوجه می شوند که پیشرفت کردن و موفق شدن در جنبه های گوناگون زندگی موارد مثبتی محسوب می شوند که آنها می توانند به آنها برسند. اما تنها تفاوتی که در این مسئله وجود دارد، این است که این اشخاص از طریق روش های مثبت و سالم این ترقی را تجربه خواهند کرد.
فعالیت ها و استراتژی های گوناگون به منظور آموزش خودآگاهی به دانش آموزان
همان طور که در بخش های بالا بیان کردیم، دانش آموزان باید مهارت های مختلفی را برای ترقی کردن در زندگی خود یاد بگیرند. خودآگاهی هم یکی از مهم ترین آنها محسوب می شود. روان شناسان بر این باور هستند که خودآگاهی سبب می شود که دانش آموزان به راحتی با معنی هر تجربه ای که در زندگی شخصی خود دارند، آشنا شوند. همین امر باعث می شود که دانش آموزان در آینده به راحتی شغل مناسب خود را پیدا کنند یا حتی در فعالیت هایی که به آنها علاقه دارند، شرکت کنند.
خوب است بدانید که آموزش خودآگاهی به دانش آموزان بر شکل گیری روابط اجتماعی مناسب و درست نیز تأثیر می گذارد. اما آموزش این مهارت ممکن است که کمی سخت باشد. به همین منظور هم راه ها و روش هایی وجود دارند که به کمک آنها می توان این مهارت فوق العاده و چشمگیر را آموزش داد. در ادامه این مطلب برخی از این استراتژی ها را بیان کرده ایم و آنها را مورد بررسی قرار داده ایم.
آموزش خودآگاهی به دانش آموزان از طریق روش ها و استراتژی های مختلف
1-نقاط و ویژگی های مثبت و مورد علاقه خود را بنویسند
یکی از روش هایی که به وسیله آن می توان خودآگاهی را به دانش آموزان آموزش داد، یادداشت کردن است. اما نوشتن چه موضوعاتی می تواند، در یادگیری این امر کمک کننده باشد؟ در این تکنیک از دانش آموزان خواسته می شود، لیستی از موضوعات و مسائلی که در مورد خودشان دوست دارند و به آنها علاقه دارند را یادداشت کنند.
اگر آنها نتوانستند، این روش را به خوبی درک کنند، می توان مثال هایی را در اختیارشان قرار داد. به عنوان مثال نوشتن جملاتی مانند اینکه من خلاق هستم یا من فرد بسیار شاد و سرزنده ای محسوب می شوم، گزینه بسیار عالی و کاربردی هستند. آن دسته از دانش آموزانی که سن های بالاتری دارند، می توانند، موضوعات مورد علاقه خود را بیشتر توضیح دهند
بعد از نت برداری کاری که دانش آموزان باید آن را انجام دهند، این است که نت های خود را در محلی قرار دهند که بتوانند آنها را هر روز ببینند. در واقع همین مشاهدات سبب می شوند که این افراد نقاط مثبتی که در وجودشان دارند را تقویت کنند و برای پرورش هرچه بهتر آنها نیز تمام تلاش خود را انجام دهند.
2-درباره افکار، اعمال و احساسات خود صحبت کنند
همان طور که در بخش بالا بیان کردیم، آگاهی از نقاط قوت یکی از مهم ترین روش هایی است که برای آموزش خودآگاهی به دانش آموزان می توان از آن استفاده کرد. روش دیگری که در این زمینه مفید و کاربردی محسوب می شود، صحبت کردن است. باید از دانش آموزان خواسته شود که در مورد عقاید، عواطف و کارهایی که به واسطه آنها انجام می دهند، صحبت کنند.
در واقع افکار و عقاید هر فرد سبب می شوند که آن شخص فعالیتی را طبق آنها انجام دهد. از طرفی هم اقدامات انجام شده احساسات آنها را برانگیخته می کنند. این چرخه طبیعی معمولاً در هر فردی وجود دارد. در همین راستا نیز می توان موضوعاتی را در اختیار آنها قرار داد و از آنها خواست که درباره احساسات و عقاید خود نسبت به آن موضوع صحبت کنند. علاوه بر این آنها باید در مورد اینکه در چنین موقعیتی چه واکنشی از خود نشان می دهند هم گفتگو کنند.
آموزش خودآگاهی به دانش آموزان و صحبت آنها در مورد عواطف و احساسات
3- آرزوهای خود را بنویسند و برای رسیدن به آنها تلاش کنند
هدفمند بودن یکی از مهم ترین مسائلی است که هر شخصی به خصوص دانش آموزان باید به آن توجه ویژه ای را داشته باشند. دانش آموزان برای اینکه بتوانند، در زندگی شخصی خود ترقی کنند، باید اهدافی را برای خود در نظر بگیرند. علاوه بر این برای یادگیری خودآگاهی همین هدفمند بودن می توان مفید و کمک کننده باشد.
این روش از کاربردی ترین استراتژی هایی محسوب می شود که برای آموزش خودآگاهی به دانش آموزان به کار می رود. در این روش دانش آموزان باید اهداف واقعی را برای خود در نظر بگیرند و اقداماتی که باید برای رسیدن به هدف انجام دهند را یادداشت کنند. همین امر نیز باعث می شود که آنها در جهت تحقق آرزوها و اهداف خود تلاش کنند. در این شرایط مسلماً آنها بعد از مدتی شاهد محقق شدن اهداف خود خواهند بود.
4-از نقاط قوت و استعدادهای خود استفاده کنند
همه انسان ها از جمله دانش آموزان ویژگی ها و استعدادهای ذاتی بسیاری دارند که به وسیله آنها می توانند، به جایگاه های مختلف در زندگی شخصی خود دست پیدا کنند. توانایی های دانش آموزان مهم ترین عوامل به منظور یادگیری خودآگاهی محسوب می شوند. در این روش دانش آموزان باید قابلیت ها و استعدادهای خود را به درستی شناسایی کنند. اگرچه ممکن است که این استراتژی کمی زمان ببرد، اما مسلماً ارزشش را دارد.
زمانی که این افراد توانایی ها و قابلیت های خود را شناسایی می کنند، دید آنها نسبت به خودشان تغییر خواهد کرد. از طرفی هم آنها در این شرایط تلاش می کنند که توانایی هایی که کشف کرده اند را گسترش دهند و آنها را بهبود ببخشند. همین عوامل باعث می شوند که اعتمادبه نفس آنها به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کند و آنها را راحت تر بتوانند، به پیشرفت در زندگی دست پیدا کنند.
استفاده از نقاط ضعف و قوت به منظور آموزش خودآگاهی به دانش آموزان
5- فعالیت های ورزشی مانند یوگا و مدیتیشن انجام دهند
بسیاری از مطالعات نشان می دهند که انجام برخی حرکات ورزشی آرامش بخش تأثیر بسیار خوبی بر آموزش خودآگاهی به دانش آموزان دارد. آن دسته از دانش آموزانی که قصد دارند، به درک بهتری از خود دست پیدا کنند، می توانند یوگا و مدیتیشن را انجام دهند.
در واقع دانش آموزان با انجام این ورزش ها به راحتی قادر هستند که این مهارت را در خود پرورش دهند و بیشتر با توانایی ها و استعدادهای خود آشنا شوند. یوگا و مدیتیشن سبب می شوند که افراد بر افکار و عقاید خود تمرکز کنند. علاوه بر این انجام دادن مداوم این تمرین ها باعث می شود که دانش آموزان به تدریج با احساسات، عواطف و حتی نقاط مختلف خود آشنا شوند.
آیا دانش آموزان می توانند، با یادگیری خودآگاهی از فواید فوق العاده آن بهره مند شوند؟
همان طور که بیان کردیم، خودآگاهی مهارت بسیار عالی است و می توان از روش های مختلف آن را فراگرفت و تقویت کرد. اما آنچه که در این نقطه اهمیت دارد، این است که خودآگاهی باید مثبت و سالم باشد. زمانی که دانش آموزان به خودآگاهی دست پیدا می کنند، به راحتی از فواید فوق العاده آن بهره مند خواهند شد.
به عنوان مثال این افراد می توانند، عزت نفس و آرامش خود را بیشتر کنند. با آموزش خودآگاهی به دانش آموزان، آنها درک خوبی از اینکه چه کسی هستند و چه اهدافی را دارند، پیدا خواهند کرد. خودآگاهی یکی از مهم ترین مهارت ها برای ترقی و پیشرفت در زندگی دانش آموزان محسوب می شود.
در واقع آن دسته از افرادی که با استعدادها و قابلیت های خود آشنا می شوند، عقاید خود را برای رسیدن به اهداف تغییر می دهند. همین امر سبب می شود که آنها در همه کارها بیشترین تلاش را داشته باشند و از هیچ چیز سر باز نزنند. در قسمت پایین قصد داریم، دیگر فواید این مهارت را مورد بررسی قرار دهیم.
1- تصمیم های بهتری برای زندگی می گیرند
همان طور که می دانید، سرنوشت همه انسان ها از جمله دانش آموزان به تصمیم گیری هایی که در زندگی شخصی خود انجام می دهند، بستگی دارد. اگر دانش آموزان نتوانند، تصمیمات درستی را در مورد موضوعات مختلف مانند شغل آینده بگیرند، به احتمال بسیار زیاد با عواقب جبران ناپذیر آن روبه رو خواهند شد.
آموزش خودآگاهی به دانش آموزان و تأثیر آن بر قدرت تصمیم گیری آنها
یکی از مزیت های فوق العاده دررابطه با یادگیری خودآگاهی این است که به وسیله آن قدرت تصمیم گیری دانش آموزان تحت تأثیر قرار می گیرد. در این شرایط آنها نه تنها تصمیمات درستی را می گیرند، بلکه به واسطه آن می توانند، در زندگی خود به پیشرفت های چشمگیری دست پیدا کنند.
2-روابط اجتماعی بهتری تشکیل می دهند
هنگامی که دانش آموزان به شناخت جامعی از خود دست پیدا می کنند، به خوبی می دانند که چه ویژگی ها و خصلت هایی در شخصیت آنها وجود دارند. همین امر نیز روابط اجتماعی آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. در واقع آموزش خودآگاهی به دانش آموزان باعث می شود که آنها ارتباطات قوی تری را با دیگران برقرار سازند. همین ارتباطات سبب می شوند که آنها دوستان خوبی برای خود پیدا کنند. واضح است که اطرافیان هر شخص نقش مهمی در آینده و حتی پیشرفت او دارد.
3- به آدم های خوش بین تبدیل می شوند
یکی از مهم ترین فواید و مزایای خودآگاهی این است که تفکرات و عقاید دانش آموزان تحت تأثیر قرار می گیرد. در این شرایط این افراد به راحتی می توانند، افکار منفی و مثبت خود را بشناسند و آنها را سروسامان ببخشند. در این شرایط خودآگاهی باعث می شود که این اشخاص با کمک دیگران افکار منفی خود را به افکار مثبت تبدیل کنند و نسبت به موضوعات مختلف خوش بین خواهند شد.
به عنوان مثال اگر روزی هوا بارانی باشد، در این شرایط به احتمال بسیار زیاد این دانش آموزان به جنبه های منفی مانند ناتوانی آنها در رفتن به پارک فکر نمی کنند. بلکه تصور آنها این است که می توانند، با ماندن در خانه فعالیت های دیگری را انجام دهند.
4- تفکر آنها تحت تأثیر قرار می گیرد
همان طور که در قسمت های بالاتر بیان کردیم، یکی از تأثیرات مهمی که آموزش خودآگاهی به دانش آموزان بر شخصیت هر فرد می گذارد، دررابطه با طرز تفکر است. قبل از اینکه دانش آموزان به خودآگاهی دست پیدا کنند، معمولاً تفکرات سطحی نسبت به موضوعات دارند و ممکن است که در شرایط مختلف واکنش های مناسبی را از خود نشان ندهند.
اما هنگامی که این افراد بیشتر با خود آشنا می شوند، عقاید آنها نیز تغییر می کند. همین امر سبب می شود که به هنگام مواجه با شرایط سخت کمی منطقی تر عمل کنند و همه جوانب آن را به طور کامل مورد بررسی قرار دهند.
آموزش خودآگاهی به دانش آموزان و تأثیر آن بر عقاید آنها
چه زمانی دانش آموزان به خودآگاهی و آموزش آن نیاز دارند؟
دانش آموزان در هر سنی حتی در سنین پایین می توانند، با قابلیت های خود آشنا شوند و به خودآگاهی دست پیدا کنند. به طورکلی افراد بعد از سن 5 سالگی به تدریج شروع به شناسایی احساسات خود می کنند. اما قبل از آن نه تنها این اشخاص احساسات خود را درک نمی کنند، بلکه این موضوع که ممکن است، افراد دیگر عواطف مختلفی داشته باشند، برای آنها غیرقابل درک است. شایان ذکر است که در مرحله اول خودآگاهی دانش آموزان می توانند، افکار و احساسات خود و دیگران را به خوبی بشناسند.
کلام آخر
دانش آموزان در دوران مدرسه یا در مراحل مختلف زندگی نیاز دارند که با مهارت های مختلف آشنا شوند و آنها را در خود پرورش دهند. یکی از مهم ترین مهارت هایی که باید به دانش آموزان آموزش داده شود، مهارت خودآگاهی محسوب می شود. آموزش خودآگاهی به دانش آموزان سبب می شود که آنها با عواطف و احساسات خود آشنا شوند و همچنین به درک بهتری از خود برسند.
در همین راستا نیز روش ها و استراتژی هایی وجود دارند که این افراد می توانند، با استفاده از آنها مهارت مورد نظر را یاد بگیرند و آن را در خود پرورش دهند. هنگامی که دانش آموزان به این درک برسند، نه تنها افکار و عقاید آنها نسبت به موضوعات مختلف تغییر می کند، بلکه آنها به فرد خوش بینی تبدیل می شوند و در شرایط مختلف تنها نیمه پر لیوان را می بینند. دانش آموزان در هر سنی حتی سن های پایین می توانند، با مهارت خودآگاهی آشنا شوند و فواید فوق العاده آن را در زندگی شخصی خود پیاده کنند.
منابع:
- https://www.positiveaction.net/blog/teaching-self-awareness-to-students
- https://raisingkidswithpurpose.com/self-awareness-skills-for-kids/
- https://betterkids.education/blog/what-is-self-awareness-and-why-is-it-important
