آیا با نوروساینس شکرگزاری آشنا هستید؟ آیا تاثیر آن روی اضطراب و اندوه را می دانید؟ در ادامه مقاله به معرفی این مسئله و تاثیرات آن در آکادمی پرورش افکار می پردازیم.
هر یک از ما خواهان یک زندگی شاد همراه با موفقیت های بسیار هستیم. چنین موفقیت هایی ممکن است شامل مواردی همچون داشتن یک شغل راحت با درآمد بالا، خانواده ای کامل و خوشبخت و روابط موفق اجتماعی و ثبات مالی در هر زمینه باشد.
در این بین که به طور نامحدود به دنبال موفقیت هایی می رویم که همچون سراب هستند، چقدر از زمان خود را به شکرگزاری برای داشته هایمان در زمان حال اختصاص می دهیم؟ چقدر بابت داشته های خود قدردان و شکرگزار خدا و دیگران هستیم؟
ما دنبال موفقیت ها می رویم که حس لذت از بدست آوردن آن داشته باشیم؛ ولی به محض رسیدن به خواسته های خود، آن ها را فراموش کرده و اهداف جدیدی برای خود انتخاب می کنیم. در اکثر مواقع هیچوقت به حسی لذتی که دنبال هستیم، نمی رسیم.
در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می پردازیم؛ پس خواهشمندیم ما را تا انتهای مقاله همراهی کنید.
نوروساینس شکرگزاری
در ادامه مقاله با محوریت نوروساینس شکرگزاری شعری از فردوسی، شاعر پرآوازه ایرانی، آورده شده است:
هر آن کو شناسد سپاس خدای کند کامکاری به هر دو سرای
شکرگزاری حسی قوی در وجود ما به شمار می رود که تنها با گفتن کلمه “ممنونم”، می توانیم به لذت واقعی که می خواهیم، دست یابیم. ساده ترین حالت های شکرگزاری، ممنون و قدردان بودن است.
این تمرین های مبتنی بر دانش، جنبه های بنیادی علم روانشناسی مثبت گرایانه همچون توانایی ها و نقاط قوت، ارزش ها و خوددوستی را کشف می کند و به شما ابزار هدایت دیگران به طرف خوشبختی را می دهد.
روانشناسی مثبت گرایانه، شکرگزاری را راهی انسانی برای اعتراف و تصدیق اتفاقات و حکمت های خوب در زندگی بیان می کند. روانشناسان قدردانی و شکرگزاری را واکنشی احساسی معرفی می کنند که هنگامی که چیزی را می بخشیم یا از طرف شخصی منفعتی به دست می آوریم، می بینیم.
ضرب المثل معروفی بیان می کند که از “از هر دست بدهی از همان دست پس می گیری”. این ضرب المثل منفعت شخصی را نشان می دهد که هیچگاه دنبال آن نبودیم یا خود را لایق آن نمی دانستیم و از طرف شخص دیگری به ما رسیده است.
تاثیرات شکرگزاری
شکرگزاری اثر درمانی بر وجود ما دارد. چراکه تشکر از خدای متعال، دیگران و خود، باعث روشن اندیشی و افزایش حس خوشبختی درون ما می شود. نعمت های شکرگزاری و قدردانی همچون دریایی بی انتهاست. اجازه دهید در ادامه مقاله نوروساینس شکرگزاری از آکادمی پرورش افکار به موضوعات زیر بپردازیم:
- کشف کنیم که کجا قابل استفاده است؛
- پایه علمی آن را بررسی کنیم؛
- بفهمیم که چگونه با استفاده از شکرگزاری، زندگی شادتری داشته باشیم.
چه زیبا شاعر بیان می کند:
هست دریای بیکران دنیا / بسبوئی از آن قناعت کن
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که از اتفاقات زندگی خود لذت ببریم؛ زیرا وقتی به گذشته نگاه کنید، در می یابیم که چقدر بزرگ و ارزشمند بوده اند. قدردانی و تشکر صرف نظر از این که از دیگران تشکر کنیم یا آن ها قدردان ما باشند، بسیار قشنگ، دلپذیر و شادی آور است و در ما حس رضایت و ترغیب به وجود می آورد.
حالات شکرگزاری همراهه با قدرت و انگیزه به ایجاد و حفظ روابط موفق در طولانی مدت و مقابله با مسائل و مشکلات و عواقبی که دارند، کمک می کند. در ادامه این مقاله به بررسی این تاثیرات شکرگزاری می پردازیم.
اولین اثر: شکرگزاری با خود خوشبختی به همراهه دارد
یکی از اثرات قدردانی در مقاله نوروساینس شکرگزاری، ایجاد حس خوشبختی و خرسندی است.
شکرگزاری روابط میان فردی بین اعضای یک خانواده یا یک تیم کاری را بهبود می بخشد. جدا از شکرگزاری دیگران، اگر قدرددان خود باشیم، احساسات مثبتی از جمله خرسندی درون ما شکل می گیرد. شکل گیری این احساسات بر سلامتی و درجه یک بودن ما تاثیرگذار است.
براساس گفته دانشمندان، ریشه بسیاری از بیماری هایی چون افسردگی، اضطراب و استرس، احساس عدم خرسندی در زندگی است.
بنابراین توصیه می شود که دفترچه خاطراتی داشته باشیم که شکرگزاری ها را در آن ثبت کرده، از خود تعریف و تمجید کنیم و برای دیگران پیام های تشکرآمیز بفرستیم که احساس بهتر و روحیه بالاتری داشته باشیم.
البته ذکر این نکته مهم است که تعریف و تمجید از خود منظور به خودستایی و خودپرستی نیست. گاهی اوقات نیاز داریم از خود تعریف کنیم که یادمان آید چقدر خود درونی با ارزشی داریم و برای بهتر کردن آن تلاش می کنیم.
به علاوه، مطالعه بر رفتار شرکای کاری و افراد متاهل بر پایه قدردانی و تشکر نشان می دهد که نسبت به هم اعتماد و وفاداری متقابل دارند؛ در نتیجه دارای روابط موفق طولانی مدت هستند.
دومین اثر: شکرگزاری سلامتی ما را به همراهه دارد
یکی از اثرات قدردانی و تشکر، ایجاد و حفظ سلامت روان و جسم است. علم روانشناسی مثبت گرایانه و محققان در عرصه سلامت روان، ارتباط مستقیمی بین شکرگزاری و سلامت روان کشف و معرفی کرده اند.
داشتن یک دفترچه شکرگزاری استرس شما را کم می کند، کیفیت خواب را افزایش می دهد و هوش عاطفی را افزایش می دهد. هرچقدر شکرگزاری افزایش یابد، نشاط، شور و اشتیاق نیز بالا می رود؛ یعنی ارتباط یک به یک و مستقیم با هم دارند.
سومین اثر: شکرگزاری با خود مسئولیت و تعهد در حرفه را به همراهه دارد
یکی دیگر از اثرات قابل ذکر از قدردانی در مقاله نوروساینس شکرگزاری از آکادمی پرورش افکار ایجاد حس مسئولیت و تعهد است. این بخش بیان می کند، کارمندان شکرگزار و قدردان نسبت به دیگران باکفایت تر، مولدتر و مسئول تر هستند.
شکرگزاری و قدردانی ما عملی پیشگیرانه در جهت ایجاد عهد و قرارداد میان فردی و احساس نزدیک بودن و عهد و میثاق به شمار می رود. برای کارمندانی که در محل کار خود سپاسگزار هستند، محتمل تر است که برای وظایف بیشتری داوطلب شوند و با خرسندی برای تیم خود کار کنند.
همچنین مدیران و کارفرماهایی که به یاد دارند که احساسات شکرگرایانه خود را بیان کنند، دارای انسجام تیمی بهتر و بهره وری بیشتری هستند.
چنین مدیرانی، کار خوب و با کیفیت را تشخیص داده و به هر یک از اعضای تیم اهمیت لازم را می دهند و به طور فعال با آن ها ارتباط برقرار می کنند.
تحقیقات نوروساینس شکرگزاری
شاعر به زیبایی در شعر زیر شکرگزاری را بیان می کند:
توکل بر خدایت کن کفایت می کند حتما
اگر خالص شوی با او صدایت می کند حتما
به گفته دانشمندان، شکرگزاری سالم ترین و بدون تغییرترین احساس انسانی است. در فرهنگ های باستانی از آن با عنوان “مادر” تمام احساسات انسانی یاد کردند. تحقیقات مذکور به سه گروه تقسیم می شوند:
تحقیق اول: شکرگزاری و مغز
مکانیسم های عصبی مسئول شکرگزاری توجه ها را به خود جلب می کند. مطالعاتی که روی مغز انجام شده است، نشان می دهد که باورهای اخلاقی همچون شکرگزاری، قشر گیجگاهی جانبی راست را برمی انگیزد.
تفاوت های عصبی-شیمیایی در سیستم عصبی-مرکزی باعث می شود که بعضی افراد نسبت به دیگران بیشتر شکرگزار باشند. افرادی که بیشتر شکرگزار هستند در چین یا شکنج گیجگاهی تحتانی خود ماده خاکستری بیشتری دارند.
تحقیق دوم: شکرگزاری و انتقال دهنده های عصبی
مطالعه روی انتقال دهنده های عصبی، یکی دیگر از تحقیقاتی است که در مقاله نوروساینس شکرگزاری بیان شده است. مربی های مدیتیشن شکرگزاری را داروی ضد افسردگی نامیده اند. سپاسگزاری و قدردانی در بدن شادی و رضایت طولانی مدت ایجاد می کند که علت آن سطح انتقال دهنده های آن است.
زمانی که از کسی تشکر می کنیم یا دیگران قدردان ما هستند، مغز با آزاد سازی دو انتقال دهنده مسئول احساسات یعنی دوپامین و سروتونین، در ما احساس خوب و رضایت بوجود می آورد.
تحقیق سوم در سری تحقیقات نوروساینس شکرگزاری: شکرگزاری و روانشناسی اجتماعی
آنچه که در این بخش بیان می شود این است که جنبه اجتماعی شکرگزاری را احساس کنترل شده اجتماعی می نامند. روانشناسان بر این باورند که شکرگزاری با آن آنچه ما دیگران انجام می دهیم و دیگران برای ما انجام می دهند آمیخته شده است. شکرگزاری و قدردانی باعث ایجاد و حفظ روابط موفق اجتماعی می شوند.
نوروساینس شکرگزاری و تاثیرات آن بر مغز
جمله ای بیان می کند: “خوشبختی با خود شکرگزاری به همراه ندارد، بلکه شکرگزاری است که با خود خوشبختی به همراه دارد.”
سپاسگزاری ممکن است شامل رفتار و سخنی مملو از مهر و محبت باشد که ما نسبت به دیگران انجام می دهیم یا آن ها نسبت به ما انجام می دهند. این رفتار و تبادل ساده بر عملکرد مغز و سیستم عصبی ما تاثیرگذار است.
شکرگزاری علاوه بر ایجاد خوددوستی و همدلی، باعث کاهش استرس و اضطراب و افسردگی می شود.
در ادامه به بررسی تاثیرات شکرگزاری بر مغز می پردازیم:
اولین اثر: شکرگزاری احساسات مضر و سمی را از بین می برد
سیستم لیمبیک که شامل تالاموس، هیپوتالاموس، آمیگدال، هیپوکامپ، شکنج کمربندی، مسئول تمام تجربیات احساسی است. شکرگزاری دو بخش تنظیم کننده احساسات، حافظه و عملکرد بدن یعنی هیپوکامپ و آمیگدال را فعال می کند.
دومین اثر: شکرگزاری درد را کاهش می دهد
برخی مطالعات نشان داده است که در ۱۶ درصد از بیمارانی که دفترچه شکرگزاری داشتند، علائم درد کاهش می یابد و آن ها تمایل بیشتری برای ورزش کردن دارند.
سومین اثر: شکرگزاری کیفیت خواب را بهبود می بخشد
بهبود کیفیت خواب، سومین اثر سپاسگزاری بر مغز است که در مقاله نوروساینس شکرگزاری قابل ذکر می شود. قدردانی باعث فعال شدن هیپوتالاموس می شود و در نتیجه تمام مکانیسم های تحت کنترل این قسمت را تنظیم می کند. یکی از مکانیسم های حیاتی مذکور، خواب است.
عملکرد خو هیپوتالاموس به خاطر شکرگزاری، به ما در داشتن خواب عمیق و راحت کمک می کند. همچنین ما را در داشتن صبحی باطراوت و شاداب یاری می دهد.
چهارمین اثر: شکرگزاری به ما در کنترل و مدیریت استرس کمک می کند
در یکی از مطالعات بیان شده است که در بدن افرادی که شاکر و سپاسگزار هستند، سطح قابل توجهی از کورتیزول و هورمون مقابله با استرس قابل مشاهده است. این دسته از افراد عملکرد قلبی بهتری دارند و نسبت به شکست ها و تجربیات ناراحت کننده و منفی مقاوم تر هستند.
بنابراین، دسته مذکور با شکرگزاری و قدردانی بهتر از دیگران قادر به کنترل استرس خود هستند.
پنجمین اثر: شکرگزاری افسردگی را کاهش می دهد
شکرگزاری با کاهش هورمون ضداسترس و مدیریت عملکرد سیستم عصبی خودمختار، به مقدار قابل توجهی علامت های افسردگی را کاهش می دهد و احساس گناه، شرم و خشونت را از بین می برد. در نتیجه افرادی که دفترچه شکرگزاری دارند، افراد مثبت اندیش تری هستند.
کلام آخر
همانطور که در مقاله نوروساینس شکرگزاری از آکادمی پرورش افکار گفتیم، گاهی اوقات نیاز داریم به جای فکر و تلاش برای آینده که همچون سرابی بزرگ است، به داشته های خود فکر کنیم و قدردان و شکرگزار آن باشیم.
شکرگزاری علاوه بر تاثیرات مثبتی که بر روح و روان و خلق و خوی ما می گذارد، باعث حفظ سلامتی ما و تسکین درد و بهبودی کیفیت خواب می شود.
سخن بسیار است و زمان کوتاه. سعدی چه زیبا گفت: “منت خدای را عز و جل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت. هر نفسی که فرو می رود، ممد حیات است و چون برمی آید مفرح ذات؛ پس در هر نفسی دو نعمت موجودست و در هر نعمت شکری واجب:
از دست و زبان که برآید کز عهده شکرش به درآید”
برای داشتن جامعه ای مثبت اندیش و موفق، نیاز داریم که ملتی شاکر داشته باشیم؛ بنابراین با پیشنهاد این مقاله در رشد جامعه خود سهیم باشید.
https://positivepsychology.com/neuroscience-of-gratitude/#:~:text=Gratitude%20And%20Neurotransmitters&text=When%20we%20express%20gratitude%20and,feel%20happy%20from%20the%20inside
