برای درک مضرات مقايسه خود با ديگران ابتدا باید بدانیم مهم ترین و ارزشمند ترین چیزها در زندگی انسان مفاهیم درونی هستند نه بیرونی. وارن بافت می گوید: « سوال بزرگی كه در مورد رفتار افراد وجود دارد این است كه آیا آنها یك تایید درونی برای چیزی كه هستند گرفته اند یا تایید خارجی. تاییدیه و امتیاز درونی در مقایسه با تایید بیرونی، به زندگی شما كمك بسیاری می كند.» وارن بافت برای گرفتن جواب درست برای این مسئله این سوال را می پرسد: آیا ترجیح می دهید كه بزرگترین شیفته دنیا باشید ولی كاری كنید كه دیگران تصور كنند شما بدترین مشتاق هستید؟ یا برعكس، ترجیح می دهید كه بدترین عاشق دنیا باشید ولی كاری كنید كه دیگران تصور كنند بزرگترین عاشق هستید؟
تایید درونی و تایید بیرونی
داشتن انگیزه و تایید درونی به معنای این است كه نیرویی درونی به طور مثبت روی شما تاثیر می گذارد و معیارهای زندگی تان را تعیین می كند. این نیروی درونی به شما قدرت تصمیم گیری بزرگ و سرنوشت ساز می دهد. كمتر دچار تاثیرات بیرونی قرار می گیرید. برعكس نیروی كنترل كننده وتایید بیرونی كه از سمت افراد دیگر و یا چیزهایی خارج از ذهن و قلب تان است. كسانی كه متصل به نیروی درونی قوی هستند ثبات بیشتری در زندگی شان دارند.
از مضرات مقايسه خود با ديگران این است كه آنها زندگی ما را در كنترل خود می گیرند. این نوع مقایسه بین شما و شخص دیگری است. این مقایسه گاهی درمورد خصوصیتی ژنتیكی است مثل قد بلندتر یا زیبایی بیشتر. به نوعی، این گونه مقایسه غالبا درباره نقاط مثبت (یا ظاهرا مثبت) افراد دیگر است كه آنها قادر به داشتن چیزی یا انجام كاری هستند كه شما آرزوی آن را دارید. شاید مثل این مقایسه كه سالی بهتر از شما صحبت می كند، چارلی رابطه بهتری با همسر خود دارد.
منشا مقایسه
منشا این نوع مقایسه ها در كمبود ها و نداشتن های شما ست. برخی از این كمبودها خارج از اختیار و كنترل شماست مثل خصوصیات ژنتیكی یا خانوادگی شما، و تقریبا غیر قابل تغییر است. برخی دیگر هم مربوط به توانمندی ها وقابلیت های اكتسابی دیگران است كه برای به دست آوردن آنها تلاش كرده اند و موفق شده اند. این نوع مقایسه هم ممكن است دو نوع اتفاق را رقم بزند. اگر مقایسه خودتان با دیگران به شكل طبیعی و صرفا از روی تشخیص تفاوت ها باشد، می تواند شما را با انگیزه كند و زندگی تان را متحول كند. و یا اگر مقایسه تان صرفا از روی حسادت و عدم تعمق باشد، می تواند نابودگر باشد و زندگی تان را به تباهی بكشد.
آدم ها هیچ كدام كاملا شبیه هم نیستند. حتی دو قلوهای هم سان هم تفاوت هایی با هم دارند. انسان موجودی منحصر بفرد است. به اثر انگشت تان نگاه كنید. هیچ دو نفر روی كره زمین دو اثر انگشت یكسان ندارند. قطعا شما هم ویژگی هایی دارید كه دیگران نمی توانند داشته باشند و این قابلیت ها تنها مختص شماست. وقتی خودتان را با دیگران مقایسه می كنید، از تمام توانایی ها و قابلیت های خودتان غافل می شوید، حتی زمانی كه ویژگی بسیار شاخص و قدرتمندی هم داشته باشید چون نگاه تان به درون و خودتان نیست بلكه به بیرون و خارج از خودتان است.
شما فقط می توانید خودتان باشید
شما می توانید هر چیزی كه بخواهید بشوید ولی نمی توانید در عین واحد همه چیز باشید. حتی موفق ترین و قدرتمند ترین انسان ها هم ضعف ها و ناتوانی هایی داشتند كه آرزو داشتند كه هیچ وقت آن كمبودها در زندگی شان نبود ولی دلیلی برای مقایسه خود با دیگران وجود نمی دیدند چون به توانایی های شان و تقویت آنها متمركز بودند.
مقایسه های یک طرفه
ما وقتی خودمان را با دیگران مقایسه می كنیم، در اغلب مواقع توانایی ها و ویژگی های شخصیتی متوسط را با بهترین توانایی ها و قدرتمند ترین ویژگی آنها مقایسه می كنیم. ولی این مقایسه مثل این می ماند كه مثلا ما راست دست باشیم و تمام عمرمان با دست راست مان نوشته ایم، كار كرده ایم ولی اكنون با مقایسه خودمان با دیگران سعی می كنیم كه با دست چپ موسیقی بنوازیم. واضح است كه نه تنها به خواسته مان كه می خواهیم بهتر از آنها باشیم، نمی رسیم و بلكه به درك ناخوادآگاه از واقعیت خودمان هم آسیب می زنیم.
نسخه غم و اندوه
مضرات مقايسه خود با ديگران را می توان در واژه «نسخه غم و اندوه» خلاصه کرد مگر اینكه شما بهترین در دنیا باشید. كه صادقانه بگوییم فقط یك نفر است كه بهترین است. نه تنها ما در این اتفاق شادی مان را از دست می دهیم بلكه سایر مردم هم شادی شان را به دست خود تضعیف می كنند. چون زمانی كه ما مدام با مقایسه كردن خودمان با دیگران درگیر هستیم، احتمالا آنها هم مدام با چنین چالشی درگیر هستند. چون همانطور كه گفتیم هر كس توانایی های بخصوص و منحصربفردی دارد كه خیلی از افراد دیگر قادر به داشتن آنها نیستند، مثلا ممكن است شما در یادگیری ریاضی توانایی و استعداد خاصی داشته باشید ولی خیلی از افراد اینطور نیستند و این باعث شود كه اطرافیان تان خود را با شما مقایسه كنند یا حتی بدتر، اینكه به شما حسادت كنند.
بدترین اتفاق
از بدترین مضرات مقايسه خود با ديگران که ممكن است رخ دهد این است كه بعد از مدتی این مقایسه كردن تبدیل به حسادت می شود. در این صورت نه تنها در شما انگیزه ای برای بهتر شدن و یا تقویت توانایی ها و قابلیت های تان ایجاد نمی كند بلكه برعكس باعث می شود كه از توانایی های خاص تان هم غافل شوید و انرژی تان را كاهش می دهید. چون تمام تمركز شما به سمت نقاط مثبت دیگران جلب می شود و این اتفاق شما را دوری باطل گرفتار می كنید. بخصوص وقتی شرایط و امكانات شما برای پیشرفت در چیزی كه خود را با آن مقایسه می كنید، تقریبا غیر ممكن باشد و یا هزینه گزافی برای به دست آوردن نیاز داشته باشد.
شما باید این را بپذیرید كه هیچ چیز در دنیا غیر ممكن نیست و تكلیف تان را با خودتان روشن كنید كه می توانید هر چیزی را كه بخواهید حتی همان چیزی كه خودتان را با آن مقایسه می كنید، داشته باشید. ولی برخی چیزها ارزش تلف كردن زمان را ندارند. همین كه شما توجه تان به چیزی در درگیری جلب می شود كه آن را ندارید، كلی زمان و انرژی صرف مقایسه خود با دیگری، تحلیل و بررسی توانایی آن فرد و تلاش برای یادگیری وتقویت آن توانایی در خود می كنید. به نوعی شما دارید روی چیزی سرمایه گذاری می كنید كه متعلق به شما نیست. بخصوص اگر بعد از مدتی متوجه شوید كه احتمال پیشرفت شما در آن چیز تقریبا صفر است، باید از تلاش برای داشتن آن دست بردارید، چون در این صورت فقط وقت تان را تلف می كنید. زمان ارزش مند ترین سرمایه شماست.
در کالبد دیگران زندگی نکنید
یک چیز در دنیا وجود دارد كه شما همیشه برنده و پیروز مطلق آن خواهید بود و آن این است: خودتان باشید. این تنها بازی ای است كه واقعا برنده آن خواهید شد. پس خودتان را با خودتان مقایسه كنید. وقتی خودتان را با دیگری و توانایی او كه اصلا در شما وجود ندارد، مقایسه می كنید انگار در كالبد او زندگی می كنید.
وقتی با این طرز تفكر شروع به زندگی كردن و دیدن دنیا كنید، جهان هم با همین دید شروع می كند به شما و به زندگی تان می نگرد. دیگر تمركز شما روی چیزی كه دیگران دارند، نیست. درعوض، تمركز و انرژی تان روی چیزی است كه درآن توانمند هستید و می توانید روز به روز در این توانایی و قابلیت پیشرفت كنید.
در نتیجه زندگی نسخه بهتری از خود واقعی تان را رو می كند. بعد از این اتفاق، تمام تلاش و انرژی شما هر روز به سمت ارتقای سیستم عامل درونی تان پیش می رود و دیگر نگران اینكه دیگران چه كاری می كنند یا چه توانایی هایی دارند، نیستید. قطعا زندگی شادتری خواهید داشت و از شر تمام مقایسه های آزاردهنده خودتان با دیگران رها می شوید.
کار خودتان را درست انجام دهید
وقتی كار شما مطابق انتظارات و توقعات دیگران نیست ولی شما درست عمل كرده اید، اهمیتی ندارد. چون این بار نگاه آنها همانگونه شده است كه شما به آنها نگاه می كردید، یعنی نگاه مقایسه ای. ولی یادتان باشد آن چیزی كه اهمیت دارد این است شما درباره كاری كه انجام می دهید، چگونه فكر كنید، اینكه استانداردهای شما برای انجام آن كار چیست و چه چیزی می توانید امروز یاد بگیرید.
البته نباید این بهانه ای دست شما بدهد كه از نظرات و انتقادات منطقی غافل شوید. دیگران در كنار تمام نظرات سلیقه ای و توقعات بیجای خود می توانند تصویری از خود واقعی تان به شما بدهند تا ببینید كه تا چد حد در بازی كردن نقش خودتان و بودن خودتان كوتاهی كرده اید. در نتیجه به شما یادآوری می كند كه خود الان تان را با خود بهترین و همیشگی تان مقایسه كنید. اگر شما امرزو صبح كه از خواب بر می خیزید بهتر از دیروزتان نباشید، امروز تان را از دست داده اید.
وقتی شما دست از مقایسه خود با دیگران می كشید و متمركز درونیات خود می شوید، شروع به بهتر شدن در چیزی می كنید كه واقعا اهمیت دارد: بودن خودتان. البته گفتن آن ساده است ولی چندان هم راحت نیست.
معیار سنجش
مهم ترین چیزها در زندگی با درون انسان ارزیابی و سنجیده می شود. همیشه و در حالت عادی برای همه انسان ها فكر كردن درباره چیزی كه برای آنها مهم است، دشوار است. معمولا بازی كردن برای تابلوی امتیاز شخصی دیگر راحت است، به همین دلیل است كه اكثر افراد دچار این اشتباه می شوند و مدام خود را با دیگران مقایسه می كنند. مضرات مقايسه خود با ديگران را بدانید و به یاد داشته باشید كه بردن بازی اشتباه هیچ امتیازی برای شما ندارد. شما فقط یک بار زندگی می كنید پس زندگی خودتان را بازی كنید.
