اهمیت عادت سازی و مبنای شکل گیری آن چیست؟
عادت ها شکلی از یادگیری هستند که در رفتار افراد نمود پیدا می کنند. این تغییرات رفتاری بر اساس تجربه های متفاوت هر فرد در زندگی ساخته می شوند. از این رو اهمیت عادت سازی را نباید نادیده گرفت. زیرا این رفتارهای تکرار شونده به صورت کاملاً خودکار انجام می شوند و جزئی از شخصیت افراد به شمار می روند.
عادت ها در پاسخ به شرایط خاص ایجاد می شوند و ممکن است بدون آگاهی تکرار شوند. البته شروع عادت سازی با آگاهی و دانایی همراه است. به طور کلی خصوصیات رفتاری و افکاری هر فرد را بر اساس عادت های خوب و بد او می سنجند. از عادت برای بیان واکنش های محرک استفاده می شود.
از آنجایی که عادت ها مجموعه ای از برخوردها، رفتارها و روش ها را نشان می دهند، اهمیت دارند. زیرا این موارد در شکل گیری شخصیت هر فرد تاثیرگذار هستند. عادت ها احساسات و نیازهای روحی و فیزیکی هر فرد را بیان می کنند که به صورت رفتارهای آگاهانه یا غیر آگاهانه انجام می شوند. برای درک بهتر این موضوع و آشنایی با مبنای عادت سازی و اهمیت آن با ما همراه باشید.
اهمیت عادت سازی در زمینه کسب و کار چیست؟
عادت به اعمال و رفتاری گفته می شود که با دانستن همراه است. به عبارت دیگر افراد با فعالیت ها و اعمال مکرر خود رفتاری را مفید و ارزشمند جلوه می دهند و به صورت غیر ارادی یا آگاهانه آن را تکرار می کنند. با تکرار برخی از رفتارهای خوب و بد آنها به عادت تبدیل می شوند و جز شخصیت فرد به شمار می روند.
عادت ها در زمینه های متفاوتی به کار می روند و مزایای بسیاری را نصیب صاحبان کسب و کارها می کنند. از این رو استفاده از عادت مردم و به کار گیری آن در زمینه های گسترده، سوددهی صاحبان شرکت ها را افزایش می دهد. به عنوان نمونه کسب و کارهای اینترنتی امروزه مخاطبان بسیاری را به خود علاقه مند کرده اند به گونه ای که این افراد خرید خود را به صورت آنلاین و تنها با جستجو در اینترنت انجام می دهند.
در واقع عادت به استفاده از تلفن هوشمند یا لپ تاپ در بین مردم برای خرید محصولات اهمیتی بسیاری برای صاحبان کسب و کارهای اینترنتی دارد. زیرا آنها از این عادت مردم به نفع خود استفاده می کنند. شرکت های بزرگ با بررسی دقیق این عادات و رفتارها، استراتژی بازاریابی خود را بنا کرده اند و در تلاش برای افزایش اهمیت عادت سازی در بین مشتریان خود هستند.
از این رو طرح کسب و کار آنلاین بر پایه فروش محصولات طبق عادت مشتری بنا نهاده شده است. زیرا در این صورت افراد بدون فکر اقدام به خرید محصولات مد نظر خود می کنند. از این رو خرید مداوم از یک برند به عنوان خرید عادت شناخته می شود.
مبنای عادت سازی چیست؟
عادت ها رفتارهای غیر ارادی هستند که به صورت مکرر انجام می شوند. در صورت عدم انجام این رفتارها، احساسات ناخوشایند به سراغ افراد می آید. از این رو عادت ها پاسخی مناسب به نیازهای روحی یا جسمی هستند. ساختار و مبنای عادت از دو نظر روان شناختی و فیزیولوژی قابل بررسی است که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم.
مبنای فیزیولوژیکی عادت سازی
عادت هایی که بر پایه ساختار عصبی شکل می گیرند در اثر تکرار یک عمل به وجود می آیند. اهمیت عادت سازی بر اساس این مبنا ارتباط عصبی است که در مغز شکل می گیرد. در این صورت مسیر مشخصی ایجاد می شود که از این طریق انرژی از اعصاب حسی به جریان در می آید و حرکت می کند.
رفتارهایی که بر اساس فیزیولوژی به عادت تبدیل می شوند نوعی محرک رفتاری هستند که بدن به آنها پاسخ می دهد. در صورت تکرار آن رفتار ارتباط بین اعصاب و عمل تقویت می شود که نتیجه آن ایجاد عادت در سیستم عصبی است. در برخی از مواقع نیز این عادت ها بر اساس آموزش و دانستن شکل می گیرند. بنابراین عادتی از روی آگاهی هستند.
پایه روان شناختی در اهمیت عادت سازی
ایجاد عادت ها و تمایل به انجام آنها از نظر روان شناختی نیز بررسی می شوند. در این مبنا، عادت ها به عنوان تمایلات به دست آمده تعریف می شوند.
بر اساس پایه روان شناختی، هر تجربه یا یادگیری که در طول زندگی به دست می آوردید، در ذهن نقش می بندد. از این رو با تکرار تجربه ها یا آموزه ها، آنها به عنوان عادت در رفتار و شخصیت شما تثبیت می شوند. عادت سازی بر این اساس به شما کمک می کند که به تجارت و دانسته های خود احاطه کامل داشته باشید و به مرور زمان آنها را به عنوان عادت بپذیرید.
شکل گیری عادت یا عادت سازی چیست؟
شکل گیری عادت با تکرار رفتار یا فعالیتی خاص انجام می شود که از مغز یا احساسات افراد نشات می گیرد. عادت ها به افراد کمک می کنند که شخصیت خود را شکل دهند و به اهداف خود برسند. عادت ها برای پاسخ به برخی از نیازهای روحی و جسمی افراد شکل می گیرند. به همین دلیل این فرآیند در سیستم عصبی و احساسات افراد رخ می دهد.
اهمیت عادت سازی به این دلیل است که آنها ویژگی های جزئی افراد را بازگو می کنند و به سیستم های محرک-واکنشی اشاره دارند. زیرا برخی از عادت های بر پایه روانشناختی، بدون هیچ گونه آموزش و دانسته ای شکل می گیرند و تنها پاسخی به محرک ها هستند.
در صورتی که عادت های مربوط به سیستم عصبی بر اساس تجزیه و تحلیل رفتار یا دانسته ها شکل می گیرند. عادت سازی در بین تمامی موجودات وجود دارد و ممکن است ناشی از نیروی درونی، ناتوانی، حساسیت و محرک اضافی یا یک فرآیند مستقل بیرونی باشد.
عادت سازی از چه مراحلی تشکیل می شود؟
عادت ها، رفتارهای تکرار شونده ای هستند که در واکنش به یک احساس انجام می شوند. مراحلی که برای عادت سازی در نظر گرفته شده است، نشان می دهد که این رفتارها با کارهای روزمره و روتین تفاوت بسیاری دارند. زیرا عادت ها از هدف خاصی پیروی می کنند، در صورتی که کارهای روزانه بدون برانگیختن احساسات یا هیچ گونه تفکر قبلی انجام می شوند.
از این رو بسیاری از کسب و کارهای بزرگ برای فروش محصولات خود از مراحل عادت سازی بهره می برند. زیرا در این صورت مشتری را به سمت برند خود جذب می کنند و عادت خرید از آن برند را در او ایجاد خواهند کرد. با آگاهی از مراحل ایجاد عادت، به اهمیت عادت سازی پی می برید.
عامل محرک
عامل محرک همان انگیزه ای است که میل به انجام رفتاری خاص را در افراد ایجاد می کند. تمامی عادت ها برخاسته از این میل هستند و بدون محرک امکان عادت سازی وجود ندارد. به عنوان نمونه محرک شما برای خرید آنلاین ممکن است عدم نیاز به گشت و گذار در بازار باشد. از این رو هدف شما خرید کالا از سایت های آنلاین است که راحتی بیشتری به همراه دارد.
اقدام به انجام رفتار
رفتاری که بر اساس محرک احساسی یا مغزی انجام می دهید، رفته رفته به عادت تبدیل می شود. زیرا محرک مورد نظر بر اساس نیازها و علایقی که دارید شما را به سمت انجام رفتار یا عملی خاص سوق می دهد. به عنوان نمونه اقدام به خرید اینترنتی ممکن است به نوعی عادت تبدیل شود. زیرا بر اساس خواسته ها و نیازهای شما انجام می شود.
پاداش
انجام کاری که به عادت تبدیل می شود با پاداش همراه است. در غیر این صورت عمل یا کار مورد نظر را نباید جز عادت به شمار آورد. پاداش ها برای هر فردی متفاوت است. برخی از افراد ممکن است حس خوشایندی از انجام عادت دریافت کنند یا برخی دیگر مزایای دیگری را به دست آورند.
آنچه اهمیت دارد، حس رضایت بعد از انجام آن عمل یا رفتار است که به عنوان پاداش در نظر گرفته می شود. افرادی که خرید خود را به صورت اینترنتی انجام می دهند، حس رضایت و شادی بسیاری بعد از انجام این عادت در خود حس می کنند که میل به خرید آنلاین را نیز در آنها افزایش می دهد.
شکل گیری عادت چه مزایا و معایبی دارد؟
بررسی مزایا و معایب عادت به شما کمک می کند که به اهمیت عادت سازی پی ببرید. از این رو در ادامه مهمترین مزایا و معایب شکل گیری عادت های خوب و بد را عنوان می کنیم.
مزایای شکل گیری عادت خوب
- شکل گیری عادت های خوب موجب بهبود کیفیت زندگی می شود.
- انجام عادت خوب در طولانی مدت، استرس و فشار روحی را کاهش می دهد که در نتیجه آن ثبات و امنیت زندگی نیز افزایش پیدا می کند.
- عادت های خوب فرهنگ سازی می شوند و ممکن است افراد دیگر را نیز به سمت خود جذب کنند.
- از طریق عادت سازی در کسب و کار، سود قابل توجهی نصیب صاحبان مشاغل می شود.
معایب عادت های بد
- شکل گیری عادت های بد ممکن است زندگی افراد را مختل کند و در ایجاد اختلالات مزمن نقش اساسی دارد.
- عادت های بد افراد دیگر را نیز تحت تأثیر منفی قرار می دهند.
- انجام عادت های بد ممکن است موجب ایجاد احساسات منفی و غیر انسانی شود.
- افرادی که دارای عادت های بد هستند، از نظر روحی و جسمی آسیب های فراوانی می بینند.
- امکان ترد شدن افراد دارای عادت های بد از سمت خانواده و دوستان وجود دارد.
اهمیت عادت سازی در زمینه تجارت چیست؟
عادت سازی تنها در زندگی شخصی افراد تاثیرگذار نیست و طیف گسترده ای از کسب و کارها را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. امروزه تکنولوژی های نوین این فرصت را در اختیار افراد قرار می دهد که در هر مکان یا زمانی به آنچه می خواهد دسترسی پیدا کنند.
عادت به تکنولوژی های جدید و استفاده از آنها مانند فضای مجازی این فرصت را در اختیار کسب و کارها قرار می دهد که عادت خرید اینترنتی را در افراد تقویت کنند. این روش خرید در بازاریابی و سوددهی تجارت مورد نظر بسیار مفید است. شکل گیری عادت در این زمینه سبب راحتی مشتری نیز می شود. زیرا بدون صرف هزینه و زمان طولانی، کالای خریداری شده خود را درب منزل تحویل می گیرد. از این رو عادت خرید اینترنتی نمونه ای بسیار مفید از عادت سازی است.
برخی از برندهای نوشیدنی نیز میل به مصرف نوشیدنی همراه با غذا را در افراد ایجاد می کنند. این میل سبب ایجاد عادت در بین مشتریان می شود که نوشیدنی ها را همراه با غذا یا در رستوران میل کنند. در نتیجه با جایگزین کردن نوشیدنی به جای آب، عادت مورد نظر به گسترش تجارت کارخانه های تولید کننده نوشیدنی کمک می کند.
ویژگی های عادت سازی رفتاری چیست؟
بر اساس بررسی های انجام شده در سال 1966 توسط تامپسون و اسپنسر در مورد ادبیات رفتاری و اهمیت عادت سازی، ویژگی های زیر در زمان شکل گیری عادت های رفتاری مد نظر قرار می گیرد.
از آنجایی که در ایجاد عادت ها، محرک عامل مهمی است، استفاده مداوم از محرک ممکن است منجر به کاهش پاسخ یا عادت شود.
در صورتی که محرک ها متوقف شوند، عادت به مرور زمان و به صورت خود به خود از بین می رود. البته این دوران به زمان مشخصی نیاز دارد.
عادت های ناشی از آموزش های مکرر، خود به خود به عادت هایی دائمی تبدیل می شوند. این روند را تقویت عادت نیز می نامند که برای پاسخ به جهت دهنده ای خاص است.
هر چقدر عامل محرک، فرکانس و شدت بیشتری داشته باشد، عادت سازی سریع تر و بهتر صورت می گیرد. البته عکس این موضوع نیز صادق است. در برخی از مواقع محرک های قوی ممکن است موجب ایجاد عادت مشخصی نشوند. از این رو انواع عادت ها با رفتارهای ساده تا پیچیده متغیر هستند.
عادت سازی در پاسخ به یک محرک مشخص مانند: محرک های شنیداری، دیداری یا لامسه اتفاق می افتد. محرک قوی منجر به ایجاد عادت طولانی مدت می شود.
مکانیسم های عادت بر اساس عملکردهای شناختی چیست؟
عادت های که در اثر عملکردهای شناختی ایجاد می شوند، ممکن است به صورت یک خاطره در ذهن نقش ببندد. از این رو یکی از راه های شناخت مکانیسم های عادت، مطالعه شکل بسیار ساده یادگیری یک عادت در سیستم عصبی است. عادت های رفتاری از طریق مکانیسم های متفاوتی ایجاد می شوند که بر پایه ساختار زمانی تحریک، نوع مسیر حسی و سطح پردازش سیگنال هستند.
در نتیجه کلام…
اهمیت عادت سازی از جهات متفاوتی تحت بررسی قرار گرفته است. زیرا همه افراد در طول زندگی خود بر اساس محرک های متفاوت در صدد پاسخگویی به نیازهای خود هستند. عادت ها نیز شامل مجموعه ای از رفتارهای ساده و پیچیده می شوند که با تکرار و به مرور زمان جز ویژگی های رفتاری افراد به شمار می روند.
محرک ها فرد را به سمت رفتاری خاص سوق می دهند. از این رو افراد به دلیل پاداشی که بعد از انجام آن رفتار یا عمل دریافت می کنند، تمایل به تکرار آن رفتار دارند. در نتیجه به مرور زمان رفتار مورد نظر به عادت تبدیل می شود.
عادت سازی خوب در ارتقای سطح کیفیت زندگی، شرایط روحی و جسمی فرد تاثیرگذار است. در صورتی که عادت های بد موجب ترد آن شخص از جامعه و لطمه روحی به او می شود. عادت سازی در بسیاری از کسب و کارها به خصوص فروش اینترنتی کالاها نقش مهمی دارد و سود دوجانبه ای را نصیب مشتری و صاحبان کار می کند.
منابع:
- https://www.mbaskool.com/business-concepts/marketing-and-strategy-terms/17896-habit-formation.html#:~:text=1.,and%20security%20to%20one's%20life
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4288050/
- https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnint.2014.00097/full
