بیوگرافی شیخ محمود شبستری
در زندگی نامه شیخ محمود شبستری اینگونه آمده است که: شیخ سعدالدین محمودبن امین الدین عبدالکریم بن یحیی شبستری از عرفا و شعرای نامی قرن ۷ و ۸ هجری می باشد. شیخ محمود شبستری در سال ۶۸۷ه. در ایام سلطنت کیخاتوخان در قصبه شبستر واقع در ۸ فرسخی تبریز دیده به جهان گشود و در عهد سلطان محمد خدابنده و ابوسعید بهادرخان در شهر تبریز مرجع علما و مضلا بود.
شیخ محمود شبستری پس از کسب دانش در تبریز به مسافرت در شهرهای و کشورهای مختلف پرداخته و در سفر به مصر، شام، حجاز از علما و مشایخ این سرزمین ها کسب دانش توحید کرده است. شیخ محمود خود در این باره می گوید:
مدتی من زعمر خویش مدید صرف کردم به دانش توحید
در سفرها به مصر و شام و حجاز کردم ای دوست روز و شب تک و تاز
سال و مه هم چو دهر میگشتم ده ده و شهر شهر می گشتم
گاهی از مه چراغ می کردم گاه دور چراغ می خوردم
علما و مشایخ این من بس که دیدم به هر نواحی من
جمع کردم بسی کلام غریب کردم آنگه مصنفات عجیب
هم چنین شیخ محمود شبستری در سفری به کرمان در آنجا تاهل اختیار کرده و در آن شهر اولاد و احفادی از او به وجود آمده است که جمعی از ایشان اهل قلم و کمال بوده و به خواجگان شهرت یافته اند.
شیخ محمود شبستری پسری به نام عبدالله داشته که جوانی کامل و فاضل و ماهر در علوم مختلف به خصوص ریاضی بوده است. او در سال ۹۲۶ه. از جانب سمرقند به درباز روم رفته و سلطان سلیم او را تعظیم بسیار کرده بود. شیخ عبدالله مثنوی به نامه شمع و پروانه به نام سلطان سلیم سروده و نیز رساله ای به زبان فارسی در قواعد معما به نام سلطان مذکور نوشته است.
شیخ محمود شبستری سرانجام به تبریز بازگشته و در سال ۷۲۰ه. در ۳۳ سالگی وفات یافته و در شبستر وسط باغچه گلشن در جوار مزار استادش بهء الدین یعقوبی تبریزی مدفون گردیده است. بعضی ها معتقدند که چون شبستری وصیت کرده که او را پای مزار شیخ بهاء الدین دفن کنند و سال وفات بهاء الدین ۷۳۸ه. است و هم چنین چون بابا ابی شبستری در مرض موت شبستری حاضر بوده و در همان ماه وفات شبستری فوت نموده و تاریخ وفات بابا ابی ۱۷ ربیع الاول سال ۷۴۰ه. است؛ پس سال وفات شبستری هم باید ۷۴۰ه. باشد ضمناً با توجه به تجدید عمارتهای مکرر مقبره شیخ محمود شبستری احتمال آن داده شده که تاریج فوت نوشته شده بروی مزارش تغییر کرده باشد.
بعضی از معاصران، تاریخ وفات شیخ محمود شبستری را همان ۷۲۰ه. پذیرفته اند ولی تولد او را پیش از سال ۶۸۷ه. حدس زده اند و دلیل آن را هم بعید بودن ۲۶ سالگی شبستری برای شهرت فراوان او در عهد خدابنده ذکر کرده اند. شیخ محمود شبستری پیرو مذهب سنت و جماعت و معتقد به عقاید اشعریان بوده است. لاهیجی شارح گلشن راز شیخ و مرشد شبستری را امین الدین می نویسد. خود شیخ محمود نیز در مثنوی سعادت نامه از امین الدین یاد میکند:
شیخ و استاد من امین الدین دادی الحق جوابهای چنین
برخی هم استاد او را بهاء الدین یعقوبی تبریزی دانسته؛ اما با استنباط از عبارت صاحب روضات الجنان میتوان هر دوی آنها را از اساتید وی دانست.
سعادت نامه
مثنوی سعادت نامه کتابی ست عرفانی که بر وزن حدیقه الحقیقهٔ سنایی سروده گردیده است در ۳۰۰۰ بیت که مشتمل بر حکایات و تمثیلات است و نیز شرح حال و اثار پنج نفر از عارفان مشهور تبریز در قرن ۶، یک منظومه ی حکمی است و در ۸ باب تنظیم گشته به یاد بهشت که داراری ۸ باب است.
آثار شیخ محمود شبستری
الف- آثار منظوم ۱- گلشن راز شیخ محمود شبستری،۲- سعادت نامه
ب- آثار منثور ۱- حق الیقین فی معرفه رب العالمین، ۲- مرآ‌ََْه المحققین، ۳- شاهد یا شاهد نامه
