ویژگیهای یک هدف خوب کدامند؟
اگر ما هم هدف گذاری کرده باشیم شاید این سوال به ذهن مان رسیده باشد که ویژگی های یک هدف خوب چیست؟ هدف باید واقع بینانه باشد. هدف باید تهییج کننده باشد. هدف باید کم و قابل اندازه گیری باشد. هدف ما باید روشن، واضح و مشخص باشد. هدف باید در قالب یک جمله مثبت بیان شود. هدف بایستی مکتوب، مدون و روی کاغذ آورده شود. هدف باید مقید به زمان باشد.
اگر در زندگی سردرگم شدیم، شانس این را خواهیم داشت که توسط قانون جذب به اهداف بزرگی که در ذهن داریم دست پیدا کنیم. برای این منظور میتوانیم به همین روال زندگیمان را ادامه دهیم تا کم کم هدف مان را پیدا نماییم. اما اگر نمیخواهیم منتظر بمانیم، در این مقاله 5 نکته بسیار مهم را میخوانیم، که به شما کمک میکنم به هدف اصلی زندگی مان پی ببریم.
یک هدف مانند یک بذر است، هرچقدر یک بذر خوب و مرغوب باشد به همان میزان احتمال سر از خاک بیرون آوردن و رشد کردن آن بیشتر است، هیچ کشاورزی بذرهای خراب و کرم زده را برای کاشتن انتخاب نمیکند، ما هم باید مانند کشاورزان از بذرهای عالی استفاده نماییم تا بتوانیم احتمال دستیابی به یک هدف را افزایش دهیم.
تا حالا پیش آمده که وقتی نگاهی به گذشته خود کردیم، احساس کنیم تا کنون کار چندان مفیدی انجام نداده ایم؟ یا این که همیشه به گذشته مان افتخار کرده ایم؟ چه قدر با آدم های موفق، سر و کار داشته ایم؟ یا اصلاً چه قدر موفّق بوده ایم؟
این مقاله را حتما مطالعه کنید: 10 کاری که افراد موفق قبل از خوردن صبحانه انجام می دهند
هیچ وقت فراموش نمی کنم. اوّلین روزهای کلاس اوّل راهنمایی بود. دبیر انشاء موضوعی به ما داد با عنوان “برای آینده خود چه تصمیمی گرفته اید؟”. همه ما کم و بیش، چیزهایی گفتیم تا نوبت به دانش آموز ممتاز کلاس رسید. بعد از خواندن انشایش، همگی ما چندین دقیقه با سکوت، همدیگر را نگاه کردیم. بعضی ها خندیدند و بعضی ها هم به فکر فرو رفتند… او نوشته بود: “من می خواهم در آینده، استاد دانشگاه بشوم”. به نظر ما چنین رؤیایی برای دانش آموزی دوازده ساله، عجیب و خنده دار می رسید، امّا جالب است بدانیم که آن دانش آموز، هم اینک دانشجوی دوره دکتری است و خیلی زود به کرسی استادی دانشگاه خواهد رسید، آن هم در کوتاه ترین زمان ممکن!
بدون هدف، هیچ کاری امکان پذیر نمی باشد. هدف، معنای هر حرکتی است. گیاهی که به سمت نور خورشید راه باز می کند، بچّه لاک پشتی که از زیر ماسه های نرم ساحل، سر بر می آورد و به سوی دریا به راه می افتد، ستارگانی که در مسیر خاصی به حرکت در می آیند، همه و همه، هدفی خاص را دنبال میکنند. آنچه مسلّم است، نمی توان تمامی اهداف را در یک گروه قرار داد. بعضی اهداف، برنامه زندگی بشر را رقم می زنند و بعضی ما را در زندگی کوتاه مدّتتان یاری می کنند تا انسان های موفقی باشیم.
هدف خوب، چگونه هدفی است؟ چه ویژگی ها و مشخّصه هایی دارد؟ چگونه می توان به آن دست پیدا کرد؟ تا حال، فکر کرده ایم که چند هفته بدون غذا می توانیم زنده بمانیم؟ چند روز بدون آب، دوام می آوریم؟ چند دقیقه بدون اکسیژن، زنده می مانیم؟ و یا چند لحظه بدون اندیشه و هدف می توانیم زندگی کنیم؟
اگر ما را تا پایان این مقاله همراهی کنید، به طور مختصر، برای شما خواهیم گفت که یک هدف خوب چه ویژگی هایی باید داشته باشد.
1- هدف ما باید دقیق، واضح و شفّاف باشد
چندین ماه از آخرین نتایج آزمون سراسری ورود به دانشگاه ها گذشته است. حتماً ما نیز چند نفر را می شناسیم که در این آزمون، شرکت کرده اند. شاید خود ما هم همین آزمون گذشته را داده ایم. کمی بیشتر، قبول شدگان آزمون را بررسی کنیم. آنها چه هدفی از ورود به دانشگاه داشته اند؟ چه کسانی به سؤالات ما پاسخ روشنی داده اند؟ اینکه از قبل، رشته مورد علاقه شان را انتخاب کرده اند، آن را به طور دقیق، بررسی کرده اند و پس از روشن شدن کامل، برای رسیدن به آن، تلاش نموده اند. در مقابل، به افرادی نیز برخواهیم خورد که می گویند: “فقط مهم این است که دانشگاه قبول بشویم. چه رشته ای بخوانیم، چندان اهمیتی نداره!” و… چند درصد این افراد توانسته اند این آزمون را پشت سر بگذارند و آیا کسانی که در آزمون ورودی موفق شده اند، توانسته اند در آن رشته نیز به موفّقیت دست پیدا کنند؟
تا زمانی که به تجسم دقیق و شفافی از هدف خود نرسیم، نمی توانیم آن را از آنِ خود نماییم. پس باید دقیقاً همه چیز را روشن کنیم.
برای مثال، اگر می خواهیم به دانشگاه برویم، هدف خود را از رفتن به دانشگاه، مشخّص کرده، رشته تحصیلی خود را برگزینیم، حتّی دانشگاهی را که می خواهیم در آن درس بخوانیم و با شرایط اقامتی ما همخوانی دارد، نیز انتخاب نماییم. در خصوص بازار کار و شرایط ادامه تحصیل در آن رشته و یا مقطعی که می خواهیم درس را به اتمام برسانیم، به خوبی بررسی کنیم. وقتی جزئیات هدف را مشخص کردیم، آن را با شرایط خود، وفق دهیم و برای رسیدن به آن، گام برداریم.
باید به خاطر داشته باشیم که تا خودمان تصویر ملموسی از آنچه می خواهیم، نداشته باشیم، هرگز به آن نخواهیم رسید.
2- خیلی بزرگ، امّا دست یافتنی باشد
حتماً این ضرب المثل را به خاطر داریم: “سنگ بزرگ، نشانه نزدن است”؟ شاید این جمله را هم شنیده باشیم: “آدم های بزرگ، آرزوهای بزرگی دارند”. لابد پیش خودمان فکر می کنیم که چگونه می توان این دو تا را با هم جمع کرد؟ داستان همکلاسم را که در مقدمه گفتم، به خاطر دارید؟ تصوّر کنیم که اگر او آرزوی استاد دانشگاه شدن را نداشت، آیا می توانست اکنون به چنین موقعیتی برسد؟ حال اگر هدف او صرفاً گرفتن یک مدرک معمولی بود، چه؟ ایا او نمی توانست مثل بقیه هم کلاس هایش، به بهانه دور بودن این هدف، از آن اجتناب کند؟
نباید فراموش کرد که زاویه دید انسان ها محدود است، امّا در عین حال، هر شخصی به میزان همّت و توانایی های خود، آینده را تجسّم می نماید. هیچ موجودی را نمی توانیم بیابیم که یک شبه و بدون زمینه، به موفقیتی دست پبدا کرده و یا کاری را به پایان رسانیده باشد. هیچ گاه از داشتن اهداف بزرگ، نهراسیم. آدم های بزرگ، آرزوهای بزرگی دارند. نفرات اوّل کنکور امسال را قطعاً می شناسیم. هیچ کدام از آنها نمی گویند که ما اصلاً تصوّر نمی کردیم نفر اوّل کنکور بشویم، بلکه همه آنها چنین هدف بزرگی را برای خود، ترسیم کرده اند و بدان رسیده اند. شاید این جمله را بتوان در مورد افرادی که مثلاً در قرعه کشی بانک ها برنده می شوند پذیرفت: “هیچ وقت فکر نمی کردم برنده ماشین بشوم!”؛ امّا این موارد، کاملاً نادر و استثنایی اند و تقریباً تمامی موفقیت های بزرگ در زندگی آدم ها، نتیجه خواستن و تلاش خود آنهاست.
به خاطر داشته باشیم که اهداف بزرگ، با اهداف خام و دست یافتنی متفاوت هستند. مثلاً اگر هدف ما این باشد که رئیس جمهور یک کشور خارجی شویم، بدانیم که این هدف، غیر ممکن است، چون اوّلین و بدیهی ترین شرط آن را که تابعیت خود و پدر و مادرمان است ندارید، امّا ما می توانیم هدفی چون ریاست جمهوری کشور عزیزمان را داشته باشیم. بیشتر فکر کنیم. اگر نویسنده ایم، سعی کنیم برترین نویسنده دنیا باشیم. اگر دانشجوی هر رشته به ظاهر مهم یا معمولی هستیم، به بزرگ ترین ها در رشته خود فکر کنیم. پس “سنگ بزرگ” را زمانی نمی توان زد که هدف، خام و دست نیافتنی باشد، نه بزرگ! به خاطر داشته باشیم، هر چه اهدافمان بزرگ تر باشند، وسعت همّت ما را نشان می دهند!(قانون جذب)
3- هدف ما باید قابل تفکیک و انعطاف پذیر باشد
فرض کنیم کتاب قطوری را به ما داده اند و در مدّت زمان کمی، از ما می خواهند که آن را مرور کنیم و امتحان بدهیم. قطعاً در نگاه اوّل، قُطر کتاب، ما را به وحشت می اندازد و اگر زود نجنبیم، می بینیم که وقتمان تمام شده و ما نتوانسته ایم بجز چند فصل اوّل، چیزی بخوانیم، امّا اگر کتاب را در دست بگیریم، تعداد صفحات و تعداد فصل های آن را مشخص نماییم، آنها را تفکیک کنیم و بر اساس زمان خود، برنامه ریزی کنیم، می بینیم که چه آسان می توانیم از عهده آزمون براییم.
هدف ما باید شبیه همان کتاب باشد. باید بتوان آن را تفکیک نمود، امّا پیوسته دنبال نمود. مثلاً برای “تاجر موفق” شدن ـ که هدف نسبتاً بزرگی است، ساده ترین راه، شامل چند مرحله است: تحصیلات اوّلیه مرتبط (مثلاً دیپلم حسابداری)، گذراندن دوره سربازی، شاگردی کردن در یک واحد تجاری (مغازه، شرکت و…)، پس انداز کردن و کسب اعتبار در معامله با مردم و کسبه و بانک ها، تأسیس یک واحد تجاری و… که برای رسیدن به هر کدام از آنها باید امیدوارانه برنامه ریزی کرد و گام به گام، تلاش نمود.
4- برای دستیابی به هدف، زمان مشخّصی را در نظر بگیریم
مثلاً “دو سال”. حال بر اساس این زمان، هدف خود را درون ماه ها، هفته ها، روزها و ساعت ها خلاصه کنیم. همان طور که ثانیه ها، دقیقه ها را می سازند، دقیقه ها ساعت ها را و ساعت ها روز و هفته و ماه و سال را، اهداف ما نیز باید این گونه یکدیگر را تکمیل نمایند.
مثلاً تصمیم گرفته ایم به زبان دیگری مسلّط شویم و مدّت زمانی که برای این کار در نظر گرفته ایم، دو سال است. باید ابتدا قواعد را به خوبی به خاطر بسپاریم، آن گاه متون و کلمات را. حال، زمانی را که برای رسیدن به هدفمان در نظر گرفته ایم، به تعداد روزها تقسیم کنیم، به طوری که بدانیم در شبانه روز، چند ساعت را به آن اختصاص خواهیم داد.
اگر وقت محدودی داریم، اهداف را بر اساس اولویت، تقسیم بندی نماییم و آنهایی را که در صدر قرار دارند، زودتر انجام دهیم. به خاطر بسپاریم که این اولویت بندی می تواند نقش مهمی در موفّقیت ها یا شکست های ما ایفا نماید.
گاهی پیش می آید که بر اثر تحوّلاتی شرایط ما تغییر می کند. مثلاً مجبور می شویم خانه مان را عوض کنیم و درمکان، دیگری که بسیار دورتر از آموزشگاه زبان ماست اقامت کنیم. یک هدف خوب و ایده آل، هدفی است که قابلیت انعطاف پذیری داشته باشد و بتواند با شرایط ما کنار بیاید. البته این، بدان معنا نیست که ما کاهلی خود در انجام دادن وظایفمان را به حساب انعطاف پذیری هدفمان بگذاریم و آن را دنبال نکنیم، بلکه هدف ما باید راه کارهای دیگری هم برای رسیدن داشته باشد. ساده ترین مثالی که می توان برای این موضوع زد، هدف کوچکی مثل ورزش کردن است. ما تصمیم گرفته ایم هر روز صبح، ورزش کنیم و برای این منظور، صبح ها زود از خواب بیدار می شویم و در پارک نزدیک منزلمان “دو و میدانی” را تجربه می کنیم. حال اگر یک روز صبح، باران شدیدی ببارد، ما نمی توانیم به بهانه باران، آن روز را راحت در رخت خواب بمانیم، بلکه باید راه حل دیگری پیدا کنیم. مثلاً چه طور است نرمش ساده در منزل را امتحان کنیم؟
5- اهداف خود را به روی کاغذ بیاوریم
شاید مهم ترین ویژگی یک هدف خوب، همین باشد: اهدافمان را بنویسیم. وقتی موضوعی را مکتوب می کنیم، به نوعی برای خودمان یک تعهّد به وجود می آوریم که هر گاه به آن نگاه کنیم، یادآوری خواهد شد. پس از آن که مراحل قبل را طی کردیم، اکنون وقت آن است که آن را به روی کاغذ بیاوریم. ابتدا هدف اصلی خود را مشخص نماییم و بعد، میزان زمانی را که برای آن در نظر گرفته ایم و سپس، آن را به قطعات کوچک تر تبدیل کنیم و گام به گام، پیش برویم. ما شبیه مسافری هستیم که کوله بار خود را با لوازم کافی بسته است و اکنون با در دست داشتن یک نقشه جدید، سفر خود را شروع می کند. پس:
الف- رؤیا، آرمان و هدف خود را به روی کاغذ بیاوریم.
ب – در یک فیلم یک دقیقه ای، تصوّر کنیم به آن رسیده ایم.
ج- هدف را به کائنات بسپاریم و به دنبال قطعات آن، راه بیفتیم.