چگونه از يوگا براي آرامش ذهن استفاده كنيم؟

داشتن يك زندگي آرام به همراه رضايت دروني با وجود كشمكش هاي روزمره و سختي ها و دشواري هاي زندگي شامل آرامش فكري و قلبي است. اگرچه آزاد بودن ذهن و درگير نبودن با افكار مختلف چندان راحت و ساده نيست، بخصوص وقتي كه هر روز و هر لحظه در محيط هاي مختلف درگير اتفاقات و مسائل مختلف هستيم. در این مقاله قصد داریم رسیدن به آرامش با یوگا تشریح کنیم.

رسیدن به آرامش

رسيدن به آرامش فكري و دروني آرزوي هر فردي است. حتي گاهي اوقات براي برخي از افراد تنها يك آرزو باقي مي ماند و اميد زيادي به داشتن آن در زندگي خود ندارند. اما روش هايي وجود دارد كه با ايجاد تغييرات كوچك در سبك زندگي و فعاليت هاي روزانه مي توان به آرامش فكري و ذهني و به رسيدن به آرامش دروني كمك كرد.

با اينكه رسيدن به اين آرامش راحت نيست ولي اگر بتوانيد روش ها و مسير درستي را انتخاب كنيد، مطمئن باشيد اين آرامش دست يافتني است. اولين و اساسي ترين قدم در اين راه اين است كه با تمام وجودتان بخواهيد كه به اين آرامش ذهني برسيد. رسيدن به آرامش نيازمند رها كردن چيزهاي بي فايده و پذيرفتن احساسات خودمان است.

ما براي رسيدن به آرامش ذهني بايد خودمان را به خوبي بشناسيم و خود واقعي مان را ببينيم و متوجه شويم كه اين خود قادر به كنترل واكنش هاي احساسي و عاطفي ما است.

محدود كردن مشغوليت هاي ذهني

اگر يك آدم به شدت اكتيو و پرمشغله اي هستيد، بايد سعي كنيد براي رسيدن به آرامش ذهني برخي از كارها و فعاليت هاي نه چندان مهم و يا بي فايده تان را كنار بگذاريد. شما در اين مرحله بايد با خودتان رو راست و صادق باشيد و انجام كارهايي كه فايده زيادي در زندگي تان ندارند را متوقف كنيد.

تكنيك هاي تمرين آرامش ذهني

علاوه بر تغيير سبك زندگي و محدود كردن فعاليت ها و متوقف كردن كارهاي بي فايده و غير ضروري، مي توان براي كسب آرامش ذهني و درنتيجه رسيدن به آرامش دروني از برخي از روش هاي تمرين آرامش كرد.

روش هاي زيادي براي افزايش آرامش فكري وجود دارند كه خيلي از انها را در محيط خانه هم مي توانيد انجام دهيد. از كارهاي بسيار ساده و تغييرات كوچك در زندگي روزمره شروع كنيد. كارهايي مثل گوش دادن به موسيقي، قدم زدن در محيط بيرون، دويدن، نقاشي، انجام مديتيشن و يوگا. تمرينات تمركز از طريق انجام ورزش هاي مديتيشن و يوگا بسيار در آرامش فكري و ذهني موثر هستند.

شما حتي مي توانيد تمام اين كارها را در زمان هاي مختلف و در طول روز انجام دهيد. انتخاب تمرين مناسب بستگي به ميزان وقت آزاد شما و علاقمندي هاي تان دارد. سعي كنيد برنامه ريزي و زمانبندي درستي براي انجام روزانه آنها داشته باشيد. مثلا تمرينات يوگا را در صبح اول وقت يا در بعد از ظهر و در ساعت مشخصي هر روز انجام دهيد.

استرس و اضطراب مانعي براي آرامش ذهني

يكي از چيزهايي كه به شدت در برهم زدن آرامش فكري و دروني تاثير منفي مي گذارد، استرس و فشارهاي عصبي است. هر كسي در طول روز با مشكلات و اتفاقات مختلفي مواجه مي شود. نكته اي كه بايد توجه كنيم اين است كه تمام اين مشكلات و اتفاقات به اندازه يكساني از اهميت برخوردار نيستند.

بايد ياد بگيريم كه از كاه كوه نسازيم. همه مشكلات ارزش بزرگنمايي ندارند. سعي كنيد فقط به مشكلاتي بپردازيد كه در زندگي شما تاثير بيشتري دارند. مشكلات كوچك و بي ارزش را بزرگ نكنيد. زندگي به اندازه كافي پر از مشكل و اتفاقات گوناگون هست كه ديگر نبايد بر مقدار آنها اضافه كرد.

اين مشكلات باعث ايجاد استرس و اضطراب مي شوند. ساعت ها ذهن را درگير فكرهاي منفي مي كنند. وقتي ما مضطرب و خسته مي شويم قدرت افكار منفي بيشتر مي شود.

براي رهايي از استرس هاي موجود در زندگي روزانه و جلوگيري از افزايش اضطراب و انرژي هاي منفي مي توانيم از تمرين هاي روزانه يوگا استفاده كنيم. تمرينات يوگا با ايجاد آرامش فكري و ذهني باعث كاهش تاثيرات افكار منفي مي شود.

رسیدن به آرامش با یوگا

انجام روزانه و منظم تمرين هاي يوگا باعث كاهش استرس فكري و دروني و تقويت آرامش دروني مي شود. بيشتر افراد يوگا را با تزكيه و آگاهي و حضور ذهن اشتباه مي گيرند.

حضور ذهن و هوشياري آگاهي از زمان حال و اتفاقاتي است كه هم اكنون رخ مي دهد نه چيزهايي در گذشته رخ داده و يا در آيند رخ  خواهد داد. بلكه چيزي كه درست در همين لحظه اتفاق مي افتد. ولي چون ما زمان حال را به دليل پريدن مداوم ذهن و افكار به خاطرات گذشته و نقشه هاي آينده به طور كامل درك نمي كنيم، به ندرت حضور ذهن حقيقي در لحظه و آن واحد را تجربه مي كنيم.

تاثیر یوگا

يوگا به ما كمك مي كند تا با انجام تمرينات خاصي و انجام دادن مجموعه اي از حركات بدن به همراه تكنيك هاي نفس كشيدن، توجه به تنفس و همچنين آگاهي از حركاتي كه انجام مي دهيم، حضور ذهن خود را تقويت و ذهن مان را از افكار بيهوده پاك كنيم.

براي مثال وقتي در كلاس يوگا مربي به افراد تمرينات تنفسي را به اين شكل آموزش مي دهد : « وقتي به بالا رسيدي نفس رو به داخل ريه ها وارد كن و در زمان پايين آمدن نفس را خارج كن» و وقتي كه دانش آموز شروع به داخل كردن نفسي عميق از طريق سوراخ بيني خود به داخل ريه ها مي كند و همزمان دست هاي خود را ز طرفين به سمت بالا مي برد تا جايي كه كاملا نفسش حبس مي شود، چنين فكري در ذهن اوست: « من دارم در حين نفس كشيدن دست هايم را در بالاي سرم به هم مي رسانم.».

به همين ترتيب وقتي نفس عميق خود را از طريق سوراخ بيني خود بيرون مي دهد، و به آرامي دست هايش را پايين مي آورد و به كنار پاهايش مي چسباند، تنها فكري كه در ذهنش است اين فكر است: « من دارم نفسم را بيرون مي دهم و همزمان دست هايم را دوباره پايين مي آورم.».

اين تمرين با اين نوع حركت ها باعث تقويت حضور ذهن و پاك كردن ذهن از افكار بيهوده و منفي مي شود زيرا در ورزش يوگا چند «كالبد (كوشا)» وجودي در نظر گرفته مي شود. اين كالبد هاي وجودي عبارتند از بدن ، نفس و ذهن. البته كل كوشا ها در يوگا 5 تا هستند كه ما در اينجا به 3 تا مي پردازيم.

کالبدهای اصلی

در اكثر مواقع اين سه كالبد اصلي يعني ذهن، تنفس و بدن با هم متصل و يكي نيستند و كاملا چيزهاي جداگانه اي در آن واحد هستند. براي مثال تصور كنيد در هنگام انجام تمرينات بالا ممكن است دست هاي تان بدون هماهنگي با تنفس بالا و پايين بروند. همانطور كه شما هم ممكن است متوجه شويد، تنفس ما مي تواند به خودي خود و بدون توجه به چيزهاي ديگر اتفاق بيافتد. اكثر افراد به طور طبيعي چندان به اين نكته توجه نمي كنند و اجازه مي دهند تنفس شان به خودي خود انجام شود. اما افرادي كه يوگا كار مي كنند تمركز بيشتري روي تنفس خود دارند و آن را در حين تمرينات به شخص خاصي هدايت مي كنند.

ویژگی ذهن

مغز در حالت عادي هرگز روي كاري كه شخص هم اكنون انجام مي دهد متمركز نيست بلكه مدام درگير كارهايي است كه در گذشته انجام شده يا شنده و كارها يا اتفاقاتي كه در آيند ممكن است صورت بگيرد.

فكر كردن خاصيت ذهن است و شما نمي توانيد ان را از فكر كردن منع كنيد. ذهن شما مدام درگيرها افكار كوچك و بزرگ است. مثلا « امروز براي ناهار چه بخورم، زمان برگشت به خانه از كدام مسير برم تا خريدهايم را هم انجام دهم، اگر اين حرف را بزنم دوستم چه فكري مي كند، فردا براي آن مراسم چه لباسي بپوشم و … ».

زماني كه اين سه كالبد اصلي ما يعني بدن، فكر و تنفس با هم هماهنگ نباشند و هر كدام در جهت متفاوتي فعاليت كنند، انرژي ما به ظاهر حضور و وجود دارد ولي ما احساس يگانگي و وحدت نداريم.

اما برخلاف حالت عادي و در زمان انجام تمرينات و حركت هاي يوگا، با تمركز بر روي ارتباط اين سه كالبد اصلي و حركات هماهنگ آنها با هم، حضور ذهن ما و حضور در لحظه و زمان حال بيشتر مي شود. وقتي با تمام حواس و قوا در لحظه و يك نقطه از زمان يعني زمان حال حضور داشته باشيم، افكار نامرتبط و استرس زا ذهنمان را درگير نمي كنند و اين باعث دور كردن افكار و انرژي هاي منفي و در نتيجه احساس آرامش ذهن و آرامش خاطر خواهيم داشت.

چند تمرين برای رسیدن به آرامش با یوگا

شركت در كلاس هاي يوگا و يا انجام تمرينات آن در خانه مي تواند تاثير زيادي در آرامش فكر و خيال و آرامش دروني داشته باشد. ما در اينجا چند نمونه از تمريناتي كه مي تواند به آرامش ذهن و فكرتان كمك كند اشاره مي كنيم:

1. تمركز

در بسياري از كلاس هاي يوگا و در ابتداي كلاس قبل از شروع تمرينات ديگر، يك سرود مقدس يا يك دعاي جمعي خوانده مي شود. اين كار تنها چند دقيقه طول مي كشد. شما هم مي توانيد يك سرود يا آواز كه انرژي مثبتي به شما مي دهد يا دعايي را براي شروع تمرينات خود زمزمه كنيد يا بلند بلند بخوانيد. اين كار باعث جذب انرژي مثبت و تاثير مثبتي روي حالت هشياري شما دارد.

2. آواز خواندن حين تمرين

ما در تمرينات شخصي مان مي توانيم خودمان تصميمي بگيريم كه در ابتداي تمرينات آواز بخوانيم يا در حين آن. اواز خواندن در حين انجام تمرينات هم مي تواند باعث ايجاد تمركز و آرامش شود. سعي كنيد حين آواز خواندن به اين دقت كنيد كه در كدام قسمت انجام تمرينات احساس راحت تري براي خواندن داريد.

3. حالت دست (مودرا)

يك حالت معمول براي نگه داشتن وضعيت دست، حالت دعا كردن است. در اين حالت كه در هند به اسم ناماسته معروف است، دست ها روي قفسه سينه و روي هم قرار مي گيرند. در اين حالت سعي كنيد به نحوه قرار گرفتن انگشتان تان روي هم فكر كنيد.

اكنون پاهاي تان را روي زمين، دست هاي تان را روي قلب و سرتان را رو به آسمان احساس كنيد. سپس كل بدن تان را به عنوان يك جسم واحد در نظر بگيريد و با هوشياري نفس بكشيد. اين آرامش بين حركات مي تواند استانداري براي انجام درست تمرينات تان باشد.

البته شما خودتان هم مي توانيد برای رسیدن به آرامش با یوگا از طراحي خاص خودتان در تمرينات آن استفاده كنيد. منتهي سعي كنيد اصول اين ورزش را يعني كالبدهاي پنج گانه را مدنظر داشته باشيد. هرچقدر بيشتر اين تمرينات را انجام دهيد، خواهيد ديد كه تا چه حد قدرت آرامش بخشيدن به ذهن و درون تان را دارند.