در مورد غلبه بر تروما و شناخت آن چه می دانید؟
همه ما در زندگی شرایط سختی را تجربه کرده ایم که آثار روحی و روانی آن حتی پس از پایان آن مشکل باقی مانده. در این شرایط است که همه ما به دنبال غلبه بر تروما هستیم و سعی داریم که با حفظ آن کنترل زندگی خود را دوباره به دست بیاوریم.
شرایط سخت بخش انکارناپذیر زندگی ما بوده و نمی توانیم در دنیا فردی را پیدا کنیم که با مشکلی دست و پنجه نرم نکرده و حتی در حال غلبه بر آن نیست. پس اگر مشکلی در زندگی خود دارید یا پشت سر گذاشتید، نگران نباشید. شما تنها نیستید و اطرافیانتان هم مشکلی بزرگ در زندگی خود داشته اند.
گاهی مشکلات به اندازه ای بزرگ اند و بر شما تاثیر می گذارند که حتی زمانی که مطمئن می شوید حل شده و دیگر جای نگرانی نیست، باز از نظر ذهنی آزار می بینید. این افکار آزاردهنده به اندازه ای بر شما تاثیر می گذارد که کنترل زندگی خود را از دست می دهید.
در این مقاله به شما کمک می کنیم که تروما را بشناسید و بدانید که چه زمانی با آن درگیر هستید. همچنین برای غلبه بر آن چه باید کنید و آیا ممکن است بتوانید بر ترومای خود غلبه کنید یا خیر. پس ادامه این مقاله را حتما بخوانید.
تروما چیست؟
قدم اول در رفع یا جنگیدن با هر چیزی، شناخت درست آن است. یعنی اول بدانید که با چه چیزی درگیر هستید و چه چیزی دقیقا شما را آزار می دهد، سپس به دنبال راه حلی برای آن باشید. اگر نتوانید شناخت درستی از چیزی که می خواهید آن را حل کنید، نداشته باشید، چگونه می توانید بهترین راه حل را به کار بگیرید؟
زمانی که شرایط سخت و آزاردهنده ای رخ می دهد، که این شرایط می تواند شامل تغییراتی در شرایط مالی، شغلی، معنوی یا ارتباطات ما باشد، به زمان نیاز داریم که هم شرایط جدید را درک کنیم و هم به آن عادت کنیم. همچنین نیاز داریم که شرایط قبلی و چیزی که از دست داده ایم را فراموش کنیم.
پس بهترین تعریف برای تروما، واکنشی منفی است که فرد پس از رویارویی با رویداد و تغییری منفی در شرایط زندگی خود، از خود نشان می دهد. این واکنش به قدری آزاردهنده است که فرد نمی تواند زندگی خود را به ان صورت که قبل از رویداد منفی کنترل می کرد، کنترل و هدایت کند.
اگر فرد هنگام رویارویی با تروما قادر به غلبه بر تروما نباشد، این شرایط طولانی شده و تاثیر منفی بر روند زندگی، پیشرفت و موفقیت وی می گذارد. چرا که فرد در گذشته خود زندانی می شود و توانایی حرکت رو به جلو را ندارد.
او در قدم اول باید احساسات منفی که تجربه می کند را بشناسد. سپس بداند که چه چیزی باعث این احساسات منفی شده و اگر توانایی داشته باشد، چه کاری برای رفع این شرایط سخت می تواند انجام دهد. این روند به فرد احساس بهتری داده و می تواند در مسیر غلبه بر تروما به وی کمک کند.
انواع تروما
پس تا اینجا فهمیدیم که تروما چیست و چرا ایجاد می شود. قدم بعدی برای شناخت و غلبه بر تروما شناخت انواع آن است. به طور کلی تروما به ۳ نوع تقسیم شده و این ۳ نوع بر اساس علائم و دلایلشان تقسیم بندی می شوند.
پس اگر می خواهید برای رشد فردی خودتان تروما را از سر راه بردارید، انواع آن را بشناسید و سعی کنید که دلیل آن را حل کنید. در ادامه انواع تروما را شرح می دهیم:
- تروما حاد
این تروما ساده ترین نوع بوده و می توان به سادگی آن را شناخت. پس غلبه بر تروما در این نوع نیز ساده است. ترومای حاد معمولا به دلیل یک حادثه آزاردهنده رخ داده و فرد پس از تجربه بدی که داشته، این احساس منفی را تجربه خواهد کرد.
- تروما مزمن
این نوع تروما نیز مانند ترومای قبلی ساده اما طولانی است. یعنی دلیل آن یک حادثه بوده اما این حادثه ممکن است در طول زمان ادامه پیدا کرده و همواره فرد را آزار دهد. خشونت خانگی، آزار همسر یا مواردی از این قبیل که تکرار شده و طولانی بوده، دلیل اصلی این تروما است.
- تروما پیچیده
از نام این تروما هم پیداست که نمی توان به سادگی آن را درک و حل کرد. دلایل زیادی این تروما را ایجاد کرده و تنها یک اتفاق بد باعث این تروما نمی شود. پس غلبه بر تروما پیچیده، سخت است. افرادی که از این تروما رنج می برند، در معرض رویدادهای آسیب زای مختلفی بوده و معمولا این اتفاقات در روابط آن ها رخ می دهد.
علائم تروما
قدم بعدی برای غلبه بر تروما شناخت علائم آن و تفاوت علائم اش با دیگر احساسات منفی است. احساست منفی معمولا علائم مشترکی داشته که تشخیص آن ها از یکدیگر بسیار سخت و تقریبا غیرممکن است. گاهی این علائم به قدری به هم شبیه هستند که تنها روانشناسان می توانند آن را تشخصی دهند.
پس اگر احساس منفی، ناراحتی، غم یا استرس مزمن دارید و نمی دانید که این احساس دقیقا چیست، می توانید از یک روانشناس یا مشاور مناسب برای شناخت احساس و درمان آن کمک بگیرید. او بهتر از هر کسی، حتی خودتان می تواند ریشه احساس منفی شما را کشف کند.
اگر خودتان احساس می کنید که این علائم منفی شما شبیه به تروما است، در گذشته خودتان به دنبال دلیل آن بگردید. ببینید که چه مشکل یا تغییری در زندگی شما ایجاد شده که شما را درگیر این احساس منفی کرده است. جستجو در احساساتتان می تواند به شما در بهبود مسیر رشد فردی کمک کند.
اولیت تفاوت علائم تروما با دیگر مشکلات روحی-روانی، افکاری است که ذهن ما را درگیر می کند. اگر همواره درگیر گذشته، اتفاقاتی که ما را اذیت می کند، تغییری که در زندگی ایجاد شده و چیزی که در گذشته از دست داده ایم باشیم، این نشانه ای از تروما است.
علاوه بر افکار آزاردهنده که درمورد گذشته داریم، علائم زیر نیز از علائمی است که تروما دارد:
- خستگی مداوم؛ یعنی حتی اگر خواب کافی و فعالیت بدنی مناسبی دارید، باز هم احساس خستگی داشته و نیاز دارید که استراحت کنید یا دست از کار کردن بکشید.
- سردرد و بدن درد عمومی؛ ممکن است بدن درد شما علتی مشخص داشته باشد اما در صورتی که مشکلی وجود نداشته باشد، این درد ناشی از ترومایی است که ذهن شما تجربه می کند.
- مشکل در خوابیدن؛ این افکار ممکن است به قدری شما را درگیر کند که حتی نتوانید شب به درستی بخوابید. یعنی حتی اگر خسته باشید خوابیدن برایتان بسیار سخت است.
- خواب بی کیفیت؛ خواب به شما کمک می کند که افکارتان را کنترل کنید اما زمانی که افکار تروما کیفیت خوابتان را تحت تاثیر قرار دهد، کنترل ذهن سخت می شود. تروما می تواند خواب عمیق را از شما گرفته و کابوس برایتان به همراه داشته باشد.
ترس، بخش اصلی تروما است
بدون توجه به این موضوع که چه اتفاقی باعث ایجاد تروما شده و فرد چقدر برای غلبه بر تروما تلاش کرده، احساس ترس فرد را رها نمی کند. یعنی فرد در کنار تمام علائمی که دارد، همواره از آینده می ترسد و نسبت به مشکلاتی که احتمال دارد رخ بدهید، نگران است.
ترس در همه افراد مشترک بوده و ممکن است که فرد بین تمام علائم فقط ترس داشته باشد. فرد بعد از تجربه بد و آزاردهنده ای که پشت سر گذاشته، بیش از پیش از اتفاقات ناگوار آینده می ترسد. این تذس به دلیل آسیب و حس ناخوش آیندی است که در گذشته تجربه کرده اند.
فردی که از تروما رنج می برد، از نزدکی شدن به دیگران، رها شدن، تحقیر شدن یا رسوایی، بیمار شدن، مسافرت و مرگ در مسیر، قبول نداشتن ویژگی های فیزیکی خود، مهمانی ها و به طور خلاصه از هر بخش این جهان به دلیل احتمال خطر یا مشکل می ترسند.
برای کسانی که بیشتر عمر خود را با تروما سر می کنند، شاید این ترس طبیعی به نظر برسد. یعنی اگر با کسی روبرو شوند که نسبت به این مسائل نگرانی نداشته باشد، تعجب می کنند. این تفکرات می تواند زندگی فرد و مسیر رشد فردی یا موفقیت او را تحت تاثیر قرار داده و اجازه پیشرفت به او ندهد.
به طور خلاصه تروما دیدگاه فرد نسبت به واقعیت زندگی را رنگ کرده و تغییر می دهد. یعنی فرد واقعیت را در ذهن خود تغییر داده و آن دیدگاه پر از استرس و نگرانی را به عنوان واقعیت قبول می کند.
ریشه تروما کجاست؟
اگر بخواهیم در امر غلبه بر تروما عمیق شویم، لازم است که ریشه آن را پیدا کرده و بدانیم که حساسیت افراد در برابر مشکلات از کجا نشئت می گیرد؟ برخی افراد می توانند بعد از مدت کوتاهی سوگواری و غصه خوردن بر مشکل خود غلبه کنند اما برخی در تروما گیر می افتند.
در اکثر افراد حساسیت در برابر مشکلات و داشتن زمینه برای تروما ریشه در تجربیات کودکی دارد. کودکان در برابر آسیب های روحی بسیار آسیب پذیرتر از دیگران بوده و به سادگی در برابر مشکلات خسته می شوند. این حساسیت به این دلیل است که درک درستی نسبت به دنیای اطراف خود ندارند.
کودکان صبر کمتری در برابر مشکلات داشته و نیاز دارند که در مواجه با مشکلات به والدین بالغ و صبور خود تکیه کنند. به همین دلیل است که کوچک ترین رفتار والدین تاثیرات زیادی بر روحیات کودکان می گذارند. آن ها والدین خودشان را به عنوان تکیه گاه خود می بینند.
کودکانی که با والدینی خشن، سهل انگار یا به طور کلی مبتلا به دیگر بیماری های روانی بزرگ می شوند، در برابر مشکلات حساس تر خواهند بود و در معرض خطر تروما قرار دارند. بیشترین تاثیری که کودکان از والدینشان دریافت می کند بین سنین نوزادی تا ۵ سالگی است.
با این حال ممکن است تروما در زندگی آینده و با توجه به مشکلاتی که برای فرد ایجاد می شود، رخ بدهد. معمولا کسانی که تجربه رویدادی غم انگیز یا خطرناک را پشت سر می گذارند، علائم تروما را نشان می دهند. این رویداد می تواند حضور در جنگ، از دست دادن یکی از عزیزان به طرز غم انگیز یا مشکلات مالی و شغلی شدید باشد.
غلبه بر تروما
زمانی می توانید در غلبه بر تروما موفق شوید که بتوانید آن را بشناسید و درک کنید. یعنی تفاوت تروما با دیگر احساسات منفی را درک کرده و تشخیص دهید.
غلبه بر این مشکل می تواند سال ها کار ببرد و همچنان بخشی از آن در افکار و زندگی فرد باقی بماند. بهترین و مطمئن ترین راه این است که از مشاور یا متخصص روانشناس کمک گرفته و مسیری که برایمان ترسیم می کند را در کنار او پیش ببریم.
در عین حال برخی معتقداند که تمرینات ذهنی از جمله مدیتیشن در راه کسب آرامش می تواند کمک کننده باشد. این تمرینات به شما کمک می کند که افکار خود را بشناسید و مدیریت کنید. در نهایت افکار آزاردهنده نمی توانند به سادگی تمرکز صحیح شما را مختل کنند.
اولین و مهم ترین گام برای کسب آرامش روانی آن است که آن است که بدانیم احساسات منفی ما چقدر درست یا نادرست هستند. یعنی این احساسات نوعی توهم و نگرانی های غیرواقعی بوده یا بر اساس شواهد منطقی به ذهن ما می رسد.
بهتر است احساسات خود را بشناسید و درک بهتری نسبت به آنچه در ذهن شما رخ می دهد، داشته باشید. در این مسیر اگر از مشاور یا روانشناس کمک بگیرید، احتمال موفقیت خود را دو چندان می کنید.
جمع بندی
بعد از مشکلی که برای شما پیش می آید این طبیعی است که هنوز از نظر ذهنی درگیر آن باشید. آن اتفاق آزاردهنده بخشی از شما و مسیر رشد فردی شما بوده و درس های زیادی برای شما به همراه دارد. پس یادآوری آن همواره برایتان آزاردهنده نیست و حتی می تواند سودمند نیز باشد.
از خودتان توقع نداشته باشید که به محض تمام شدن آن موضوع یا اتفاق بتوانید به سادگی هر آنچه بر شما گذشته را فراموش کنید و با خیالی راحت به زندگی خود ادامه دهید. فراموش کردن و بی اهمیت شدن نسب به آن ها نیازمند زمان و انجام کارهای مناسب است.
البته اگر این درگیری ذهنی زندگی شما را مختل کرده و جلوی پیشرفت شما را گرفته باشد، درگیر ترومایی آزاردهنده شدید و نیاز است که هرچه زودتر برای غلبه بر تروما تلاش کنید. تروما می تواند زندگی شما را فلج کرده و دست شما را برای انجام کارهای مهم یا هر آنچه به شما احساس لذت می دهد، ببندد.
بعد از خواندن این مقاله شما می توانید تروما را بشناسید، تفاوت آن با دیگر احساساتتان را درک کنید و در نهایت بر ترومایی که با آن درگیر هستید، غلبه کنید. در این مسیر، یعنی غلبه بر تروما می توانید از مشاور یا روانشناسی کاربلد و دلسوز کمک گرفته و آرامش را هر چه سریعتر به زندگی خود هدیه دهید. کمک گرفتن از مشاور به این مسیر سرعت می بخشد.
منبع:
