فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن
آسیب جزئی جدایی ناپذیر از زندگی همه انسان های روی کره زمین است؛ گویی بدون آن نمی شود زندگی کرد. همه ما در طول زندگی خود شاید جهنم واقعی را تجربه کرده باشیم. اتفاقاتی برایمان افتاده است که در خواب هم نمی دیدیم. شاید در ذهن خود فرض می کردیم اگر آدم خوبی باشیم، هیچ اتفاق بدی نمی افتد؛ اما زندگی در این جهان پرپیچ و خم به خوبی ثابت کرد که گاهی اصلا مهم نیست چطور انسانی هستید؛ اتفاقات و حوادث ناگوار برای شما و عزیزانتان می افتد. اما در مقابل، پیشرفت روانشناسی به انسان این امکان را داده که تراما یا ضربه را بشناسد و با کمک فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن در زندگی، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد.
تجربیات بد زندگی تمام شدنی نیستند. هر لحظه و در هر کجا ما با احساس ناکامی از گرفتن نمره پایین، از تنزل ارزش سهامی که خریده ایم، افرادی که دوست داشتیم و طردمان کردند، جنگ، بلایایی طبیعی و بالاخره ترس از پیری و مرگ همیشه و همه جا روبرو هستیم. بنابراین آنچه در شناخت ضربه اهمیت دارد، پاسخ فرد به شرایط استرس زا است. وحشت، درماندگی و احساس تباهی، سه احساس مهم فرد است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
در این جستار بر آن شدیم که اول انواع تراما را هر چند گذرا از نظر بگذرانیم و سپس درباره فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن صحبت کنیم.
با انواع ضربه آشنا شوید
عامل ایجاد ضربه روحی، حادثه دلخراشی است که برای انسان اتفاق می افتد و سیستم هوشمند بدن برای محافظت از انسان نسبت به آن اتفاق پاسخ می دهد. مثلا در یک نوع، ضربان قلب شدت یافته، سپس تعرق فرد افزایش پیدا می کند. این موضوع به واسطه ترشح هورمون آدرنالین و نورآدرنالین است و فرد شروع به فرار کردن می کند. در نوع بعدی ممکن است فرد آنچنان وحشت کند که دچار شوکی عمیق می شود و نمی تواند پاسخ طبیعی به محیط دهد. نوع سوم بیشتر در حیوانات مرسوم است که خود را به مردن می زنند تا مطمئن شوند خطر رفع شده است.
ضربه روحی زمانی مشاهده می شود که اولا شخص مستقیم در ارتباط با حادثه باشد؛ مانند تجاوز جنسی. همچنین ممکن است فرد شاهد صحنه دلخراشی مانند مرگ یکی از نزدیکان در بلای طبیعی بوده باشد. مورد بعدی هم مخصوص افرادی است که می شنوند که یکی از عزیزانشان در خطر است؛ به عنوان مثال ممکن است فرزندشان در شهری بوده و آن شهر بمباران نظامی شده باشد. آخرین مورد نیز مخصوص افرادی است که شغلشان حضور در مکان های خاص است، مانند پلیس یا آتش نشان.
انواع روش های ضربه تراپی کدامند؟
برای درمان اختلال استرس پس از سانحه چندین نوع روان درمانی به کار برده می شود که در این موارد فواید ضربه تراپی و تاثیر گذاری آن به خوبی قابل مشاهده است. محققان دریافتند که صحبت کردن درباره داستان هایی که مدت ها مدفون مانده بودند، تا حد بسیار زیادی باعث بهبود سلامت روانی افشاکنندگان می شود. در زیر به چند نمونه از روش های روان درمانی می پردازیم.
مواجه سازی ممتد چگونه می تواند کمک کننده باشد؟
در این نوع درمان، قربانیان در تخیلشان آسیب را مجسم می کنند. آن ها آسیب را با صدای بلند برای درمانگر خود شرح می دهند. هدف از این روش، از بین بردن احساس ترسی است که قربانی با یادآوری آن واقعه به او دست می دهد. روانشناسی به نام ادنا فو این روش را بر روی ۴۵ قربانی تجاوز جنسی به کار برد. نتایج این آزمایش شگفت انگیز بود. بعد از حدود پنج هفته درمان بی وقفه هیچ کدام از قربانیان نشانه ای از اختلالات پس از سانحه از خود نشان ندادند.
درمان با روش پردازش شناختی
در این روش درمانی تمرکز روی تضاد بین باورهای قبل از آسیب و پس از آن است. به عنوان مثال، یک باور قبل از تروما می تواند این باشد که جهان مکانی امن است و هیچ اتفاق بدی برای من نخواهد افتاد؛ چون من هرگز به کسی آسیب نرسانده ام و قانون جذب باعث اتفاقات خوب در زندگی من می شود. در حالی که پس از ضربه ممکن است شما به این باور برسید که جهان در واقع بسیار خطرناک است و انسان ها موجوداتی غیر قابل اطمینان هستند. این درگیری های ذهنی در روانشناسی به اصطلاح نقاط گیرکرده نامیده می شوند و تکنیک های مختلفی مانند نوشتن در مورد رویداد آسیب زا به ایجاد تعادل بین آن کمک می کند.
درمانگرتان به شما کمک می کند که نقاط گیر کرده و خطاها را در نوع جهان بینی شناسایی کرده و به آن ها رسیدگی کنید؛ از جمله افکاری مانند اینکه من آدم بدی هستم یا کاری انجام داده ام که سزاوار این رفتار شدم. درمانگر، شما را در جمع آوری شواهد موافق و مخالف نظرتان و رفع این خطاها یا نقاط گیر کرده کمک کند.
حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد
این نوع درمان شامل هشت مرحله است که بر گذشته، حال و آینده تمرکز دارد. فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن به درمانگر این امکان را می دهد که در هر مرحله به شما کمک کند تا روی پریشانی عاطفی و آسیب های روحی خود کار کنید و سپس مهارت های مقابله با استرس را یاد بگیرید.
مرحله اول شامل بررسی تاریخچه کامل شما که شامل خاطرات دردناک، رویدادها یا تجربیات گذشته و همچنین استرس های فعلی شما است. با توجه به اتفاقاتی که در گذشته برای شما افتاده است، درمانگر اتفاق خاصی را مورد بررسی قرار می دهد.
در طول مرحله دوم، درمانگر به شما کمک می کند که راه های مقابله با استرس و اضطراب مانند انجام تمرینات مدیتیشن و یوگا را بیاموزید.
در سومین گام، درمانگر از شما می خواهد که روی یک اتفاق خاص دوران کودکی تمرکز کنید. اول یک تصویر ذهنی بسازید و سپس یک باور منفی به آن بدهید و در آخر احساساتتان را ارزیابی کنید.
چهارمین مرحله در حالی روی شما اجرا می شود که شما بر روی خاطره خاصی متمرکز شده باشید. در این مرحله درمانگر از طریق حرکات چشم، ضربه و صدا شما را راهنمایی می کند.
پس از هر مرحله، درمانگر از شما می خواهد که ذهن خود را پاک کنید و در مورد هر بینش، افکار، خاطرات، احساسات یا تصاویری که به ذهنتان می آید، صحبت کنید. فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن این امکان را به شما می دهد که اگر هنوز در حال تجربه احساسات منفی هستید، این مرحله را دوباره تکرار کنید. این روند تا زمانی ادامه می یابد که آن خاطره خاص دیگر شما را آزار ندهد. در واقع این روش برای شکستن هر گونه ارتباط بین خاطرات خاص با علایم منفی طراحی شده است.
مرحله پنجم باور مثبتی را که در فاز سه شناسایی کردید را تقویت می کند. وقتی دیگر نگرانی مربوط به خاطره هدف را تجربه نمی کنید، درمانگر از شما می خواهد که روی باور مثبت خود تمرکز کنید. مادامی که به حافظه هدف و باور مثبت تمرکز داشته باشید، درمانگر شما را با مجموعه محرکه های بیشتری همراهی می کند؛ به عنوان مثال از شما می خواهد که رنگ مورد علاقه لباستان یا لبخند زیبای مادرتان در آن خاطره را به یاد آورید.
در مرحله ششم درمانگر از شما می خواهد که به زبان بدن خود هنگام یادآوری خاطرات توجه کنید. آیا لرزش یا گرفتگی را در بدنتان احساس می کنید؟ اگر پاسخ شما بله است، درمانگر سعی می کند با ایجاد محرک های مثبت کمک کننده شما باشد.
در مرحله هفتم شما و درمانگرتان درباره قدم هایی که برداشته اید و درباره فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن صحبت خواهید کرد. در این مرحله درمانگر از شما می خواهد که در منزل نیز تمریناتی مانند نوشتن احساستان یا استفاده از تخیل برای ساختن یک محیط آرام در ذهنتان را انجام دهید. شما می توانید مانند یک معمار کارکشته، مکان آرام ذهنی خودتان را معماری کنید و در زمانی که استرس و اضطراب دارید به آنجا پناه ببرید.
آخرین مرحله این است که هر جلسه باید با ارزیابی مجدد آغاز شود. شما و درمانگرتان در مورد وضعیت روانی فعلی خود و اینکه آیا روش های درمانی و خودآرام سازی موثر هستند یا خیر، صحبت خواهید کرد.
او می خواهد بداند که احساس شما درباره خاطراتی که جلسات قبل درباره آن ها صحبت کردید، چیست. در این مرحله، شما همچنین تعیین خواهید کرد که آیا آمادگی رجوع به خاطرات دیگری را دارید یا خیر.
فواید ضربه تراپی چیست؟
ضربه تراپی می تواند به شما کمک کند تا نگاهی دیگر به اتفاق سخت زندگیتان داشته باشید و احساسات و عواطف خود را بررسی کنید. از دیگر فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن می توان به این موضوع اشاره کرد که به شما امکان حضور در مکانی امن را می دهد. به این صورت که شخصی همراه شما خواهد بود و قرار است برای پیمودن مسیر سخت پیش رو، کنارتان باشد. در ادامه برخی از فواید ضربه تراپی را بررسی می کنیم.
ضربه تراپی ترس را کاهش می دهد
فردی را در نظر بگیرید که تصادف رانندگی بسیار سنگینی داشته است. ترس این فرد از رانندگی در اتوبان های شلوغ بسیار عادی و نرمال است. حال روان درمانگر به او کمک می کند که با خاطره ناخوشایند خود روبرو شود و بر ترس های خود غلبه کند.
ضربه تراپی مهارت های مقابله ای را بهبود می بخشد
روانشناسان معتقد هستند که یکی از مشکلات رایج بعد آسیب دیدن این است که فرد مدام به خود القا می کند که توانایی کنار آمدن با حادثه اتفاق افتاده را ندارد. از فواید ضربه تراپی و تاثیر گذاری آن این است که به فرد کمک می کند تا حرمت نفس از دست رفته خود را دوباره بدست آورد و مهارت های مقابله ای را بیاموزد.
ضربه تراپی موجب ایجاد اعتماد می شود
حوادث آسیب زننده قادر هستند که احساس امنیت انسان را خدشه دار کنند و اعتماد انسان را به دیگران از بین ببرند. فرد با ضربه تراپی یاد می گیرد که اگرچه اتفاق بدی را از سر گذرانده است، اما همه انسان ها مثل یکدیگر نیستند و باید به اطرافیان فرصت نزدیک شدن به خود را بدهند.
ضربه تراپی باورهای مشکل ساز را به چالش می کشد
بعد از یک اتفاق سخت، الگوهایی در ذهن انسان به وجود می آید که می توانند بسیار مشکل آفرین باشند. به عنوان مثال ممکن است ما یک فرضی در ذهن داشته باشیم که اتفاق بد برای آدم های خوب نمی افتد. براساس این فرض اگر اتفاق بدی برای ما بیفتد، این گونه برداشت می کنیم که من حتما کار بدی انجام داده ام و این از اثرات قانون جذب است که فردی بد را جذب کرده ام که این چنین به من آسیب برساند. اینجا است که فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن مشخص می شود. با کمک روان درمانگر باید بر این افکار غلبه کنیم و احساس گناه را در خودمان از بین ببریم. همچنین باید باور کنیم که همیشه و در هر لحظه جدا از اینکه انسان در زندگی چه کارهایی انجام داده است، اتفاقات خوب و بد می افتند و ما آنقدر که فکر می کنیم، بر اوضاع بیرون از خودمان تاثیری نداریم.
ضربه تراپی موجب اعتبار سنجی می شود
اعتبارسنجی در روانشناسی به این معنا است که روان درمانگر بدون هیچ گونه قضاوتی به بررسی احساسات، افکار، تجربیات، ارزش ها و باورهای شخص می پردازد و تحت هیچ شرایطی برچسب زده نمی شود؛ بلکه از شخص خواسته می شود صریح و روشن درباره افکار و احساساتش صحبت کند. اعتبارسنجی به هیچ عنوان به معنای تلاش برای آرام کردن، دادن احساس مثبت کاذب یا تکرار حرف های طرف مقابل نیست.
ضربه تراپی اثربخش است
براساس مطالعات انجام شده، انواع ضربه تراپی بسیار موفقیت آمیز بوده اند. از فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن می توان بدین صورت استنباط کرد که رجوع روان درمانگر به خاطرات، احساسات و افکار در چارچوب روش های ضربه تراپی تا حد زیادی موثر است. یک مطالعه ثابت کرد افرادی که به صورت ممتد روند درمان را طی کردند، احساس گناه، شرم، خجالت، بی خوابی، افسردگی و انزوا در آن ها به میزان قابل قبولی درمان شده است.
سخن آخر
در این جهان پر تلاطم هیچ اتفاقی را نمی شود پیش بینی کرد. مهم نیست چقدر برای برخورد با اتفاقات آماده باشیم، در هر صورت دقیقا از جایی که فکرش به مغزمان خطور نمی کند، دچار آسیب می شویم. آنچه که حائز اهمیت است، نحوه نگرش و برخورد ما با اتفاقات است.
از فواید ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن گفتیم و خاطر نشان کردیم که احساس شرم، گناه و عذاب وجدان بسیار عادی است. ضربه درمانی کمک می کند تا اول از همه، اتفاق را بپذیریم، مرور کنیم و بالاخره با آن برخورد کنیم و بتوانیم با آن کنار بیاییم و به زندگی عادی خود برگردیم. هدف ضربه تراپی و تاثیرگذاری آن کشف مهارت ها و یافتن راهبردهای مقابله ای برای پاسخ بهتر به افکار و احساس در رابطه با رویداد آسیب زا است.
منبع
- https://www-verywellmind-com.translate.goog/trauma-therapy-definition-types-techniques-and-efficacy-5191413?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=fa&_x_tr_hl=fa&_x_tr_pto=sc
- https://www.refugee-trauma.help/en/about-trauma
