کودکان همواره بخش مهمی از جامعه محسوب می شوند؛ علاوه بر آن برای والدین هر کودکی مهم است که فرزندانشان به نحوی شایسته رشد و پرورش پیدا کنند. مهارت فکر کردن یکی از مهارت های اساسی در جهت رشد مناسب و مطلوب است؛ این مهارت نه تنها برای کودکان مهم است بلکه افراد بزرگسال نیز با پرورش این مهارت در وجود خود، زندگی بهتری را تجربه کنند. اما اگر پرورش این مهارت ها از دوره کودکی آغاز شود و تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا کند می تواند تغییر و تحول زیادی در زندگی فرد به وجود آورد. این تغییرات ممکن است با شکوفا شدن استعدادهای نهفته در وجود کودک باشد؛ در این صورت از او فردی خواهد ساخت که به وسیله استعدادهایش توانسته به موفقیت مورد نظر خود برسد. این مقاله به همین موضوع پرداخته است و درباره توسعه مهارت های تفکر انتقادی برای کودکان به بحث پرداخته است. اگر شما هم تمایل دارید برای کمک به فرزندان خود، به ساخت پایه تفکر انتقادی بپردازید نکات و موارد این مقاله را از دست ندهید.
توسعه مهارت های تفکر انتقادی برای کودکان
شاید یاد گرفتن چگونگی تفکر انتقادی در دسته مهارت های مهمی قرار گیرد که در حال حاضر کودکان برای آینده خویش به آن نیازمند هستند. دنیایی که هم اکنون در آن زندگی می کنیم پیوسته تغییر و تحول پیدا می کند؛ بنابراین کودکان باید کارهای بیشتری را انجام دهند. کودکان باید تفکر انتقادی داشته باشند تا به سطح بالاتری در توانایی درک اطلاعات، تجزیه و تحلیل، مقایسه و استنتاج در وجود خود برسند و با پرورش آنها، مهارت های تفکر انتقادی را در سطح بالاتری به وجود آورند.
توسعه و پرورش مهارت های تفکر انتقادی برای کودکان
ساخت مهارت های تفکر انتقادی برای کودکان
به وجود آمدن مهارت های تفکر انتقادی برای کودکان می تواند به وسیله تعاملات و ارتباطات روزانه رخ دهد. در زمان صحبت با فرزندتان، سوالاتی را بپرسید، امکان آزمایش و امتحان را به فرزند خود بدهید تا به حل مشکلات خود بپردازد. در ادامه به چند نکته و ایده اشاره خواهد شد تا به والدین کمک شود با به کارگیری این موارد در جهت تفکر انتقادی برای کودکان گامی بردارند.
1) ایجاد فرصت: برای بازی کردن فرصت ایجاد کنید. این فرصت از طریق موقعیت های مختلف فراهم خواهد شد. ساختمان سازی، ایفای نقش های گوناگون، بازی هایی که روی میز انجام می شود و سایر موارد مشابه همگی قابلیت ایجاد و پرورش مهارت های تفکر انتقادی برای کودکان را دارند.
2) زمان کافی دادن: به فرزندتان زمان کافی بدهید که تا برای انجام یک کار تلاش کنند و یا پاسخی به وجود آورند. این مدت زمان، می تواند فرصتی را ایجاد کند تا اولین واکنش درونی کودک مشاهده شود و پاسخی ندهد. همچنین به فکر کردن درباره پاسخ خود بپردازد و اصلاح کند.
3) صبور بودن: مداخله را به طور فوری انجام ندهید؛ اجازه دهید بچه ها با چالش مواجه شوند تا رشد کنند. پیش از وارد شدن در مسیر حل یک مشکل، صبور باشید و به تماشا بپردازید.
ایجاد و رشد مهارت های تفکر انتقادی برای کودکان
4) پرسش سوالات: پرسش مجدد سوالات را آغاز کنید. به سوالات مطرح شده توسط فرزندتان، به طور خودکار پاسخ ندهید. سوالاتی را بپرسید و از این طریق به او کمک خواهید کرد فکر کردن او به صورت انتقادی باشد. پرسش هایی مانند در ذهن شما چه ایده هایی شکل می گیرد؟ چه اتفاقاتی رخ می دهد؟ تلاش کنید که احترام به پاسخ های کودکان خود را از یاد نبرید؛ چه پاسخ هایی صحیح داشته باشند و چه پاسخ هایی نادرست به سوالات شما بدهند. به طور مثال در واکنش به یکی از پاسخ های او این گونه جواب دهید: “خیلی جالب است. می توانی به من توضیح بدهی که چگونه چنین فکری به ذهنت رسیده است”.
5) به وجود آوردن فرضیه: به کودکان کمک کنید تا فرضیه به وجود آورند. جهت شکل گیری فرضیه ها در هنگام بازی، وقت و زمان در نظر بگیرید؛ در این صورت یک تمرین برای تفکر انتقادی انجام داده اید و کمکی به رشد مهارت ها کرده اید. سعی کنید به طور پیوسته این سوال را از فرزند خود داشته باشید که ” در صورت انجام چنین کاری، فکر می کنی چه رویدادی رخ خواهد داد؟ “. یا به فرزندتان بگویید بیا با هم به پیش بینی آنچه قرار است در آینده رخ دهد باشیم”. این گونه خواهید توانست تفکر انتقادی برای کودکان را در وجود آنها توسعه دهید.
نکات کمک کننده به تفکر انتقادی برای کودکان
6) تشویق به تفکر متفاوت: تشویق کنید که فکر کردن را به روش های متفاوت و نوین انجام دهند. اگر به کودکان اجازه دهید که تفکر متفاوت داشته باشند آنها خواهند توانست تقویت مهارت های حل مسئله خود را به گونه ای خلاق انجام دهند. می توانید سوال هایی را از او بپرسید: به طور مثال ” سایر ایده هایی که قابل امتحان کردن هستند شامل کدام موارد خواهند بود”؟ و یا ” فکر کردن به تمام راه حل های امکان پذیر از چه طریقی حاصل می شود”. فرزندتان را به ایجاد گزینه های بیشتر تشویق کنید.
نقش والدین در توسعه تفکر انتقادی برای کودکان
البته شرایط و موقعیت هایی به وجود می آید که شما باید نقش والدین را ایفا کنید و در واقع مداخله کنید. در این گونه مواقع می توانید از تفکر انتقادی الگو بردارید تا از این طریق مفید باشد. برای کار در فرآیند تصمیم گیری باید به بیان چیزهایی که در حال رخ دادن در ذهن شما است به طور شفاهی بپردازید. کودکان چگونگی و نحوه تفکر شما را مشاهده خواهند کرد و آنها را خواهند آموخت. باید به فرزندتان وقت و فرصت دهید تا به حل و برطرف کردن مشکلات بپردازند؛ این مورد مهارت های تفکر انتقادی برای کودکان را رشد و توسعه می بخشد و در این جهت امری الزامی و مهم به نظر می رسد.
آنچه بهتر است در پایان بدانید
این مقاله به موضوع مهارت تفکر انتقادی پرداخته است. ابتدا به تعریف و توصیف آن پرداخته است. در ادامه راهکارهایی برای والدین ارائه شده است تا از این طریق و ارتباطات روزانه با کودکان، مهارت های تفکر انتقادی را در آنها تقویت کنند. اگر شما هم تمایل دارید که مهارت تفکر انتقادی را در کودکان خود توسعه دهید و به این وسیله به آنها کمکی کنید، این نکات برای شما مفید خواهد بود.
منبع :
https://www.brighthorizons.com/family-resources/developing-critical-thinking-skills-in-children