ایده ها مانند ابرهایی هستند که در ذهن ما می آیند و می روند. ممکن است افرادی را ببینید که تقریباً هر روز با یک ایده جدید می آیند و برایتان سؤال باشد که چگونه این امر ممکن است؟ در حقیقت این افراد مسلط به تکنیک های ایده پردازی و خلاقیت هستند. شما نیز با این روش میتوانید از خلاقیت و ایده های جدید که توسط خودتان ساخته می شود بهترین عملکرد را در محیط های کاری و خانوادگی و حل مسائل شخصی تان داشته باشید. در ادامه بهترین نکات و تکنیک های ایده پردازی که باید آنها را بدانید را برای شما شرح داده ایم.
نکاتی که باید در مورد ایده پردازی بدانید
در وهله اول باید بدانید مسئله در مورد ارائه دادن ایده درست نیست بلکه در مورد این است که بزرگترین لیست از چیزهای امکان پذیر را تهیه کنید.
ایده پردازی را می توان یک فرآیند خلاقانه دانست. ایده پردازی در مرحله سوم فرایند تفکر طراحی شکل می گیرد. به این صورت است که شما تیمی را تشکیل داده و همه شرکت کنندگان آن تیم نیاز است که با ذهنی باز کنار همدیگر آمده و ایده های مختلف خود را بیان کنند. معمولاً برای این که کیفیت و کمیت ایده ها در جلسات ایده پردازی بالاتر برود، این جلسات را در محیطی بدون قضاوت برگزار می کنند. به این ترتیب تولید ایده ها برای افراد راحت تر خواهد بود و زیرا همه در محیطی بدون استرس و قضاوت این کار را انجام می دهند و نگران چیزی نخواهند بود.
برای بیان ایده ها می توان از روش های گرافیکی، نوشتاری، شفاهی استفاده کرد و سرچشمه آن می تواند از گذشته، حال، تأثیرات اطرافیان، تجربیات و اعتقاداتمان باشد.
ویژگی های جلسات ایده پردازی چه باید باشد؟
جلسات ایده پردازی به طور کلی یک هدف واحد را دنبال یافتن زوایای جدید برای هر مسئله ای است. از آنجا که به دست آوردن دیدگاه ها برای یافتن خبرهای جدید چالش برانگیز است لازم است این جلسات محیطی اختصاصی و سازنده داشته باشد.
ابتدا برای گرد آوردن افراد جهت ایجاد ایده ها و از بین بردن مرزهای محدودکننده، در تیم خود به یک تسهیل کننده مسئله ماهر، یک محیط خلاقانه و مثبت و داشتن تجهیزات و اطلاعات مرتبط برای پژوهش و تحقیقات بیشتر روی ایده ها نیاز دارید.
اگر می خواهید از جلسات ایده پردازی بهترین نتیجه را بگیرید نیاز است و قوانینی را برای تیم خود تعیین کنید برای مثال محدودیت زمانی دو ساعته ایجاد کنید، بر کمیت بیشتر تمرکز کنید تا کیفیت، از حواس پرتی ها مانند گوشی های هوشمند دوری کنید و این طرز فکر را داشته باشید که هیچ ایده بدی وجود ندارد.
با وجود افراد خلاق، جسور و کنجکاو در تیم می توانید باورهای غلط رایج مردم را به چالش بکشید. با بینش های جدید و تغییر مفاهیم می توانید به پیدا شدن راه های جدید جهت عبور از موانع مختلف کمک کنید.
اگر بخواهیم ایده پردازی را به طور ساده بیان کنیم در حقیقت ایده پردازی عملی شدن ایده ها با روند تبدیل از تصور و جرقه ای کوچک در ذهن به پیاده سازی آن در دنیای واقعی است.
ترفند های ایده پردازی
در بیشتر کسب و کارهای موفق مانند گوگل، عامل ایده پردازی را جزء کلیدی هر کسب و کار موفقی است در کار خود افزوده و اعمال می کند.
جالب است بدانید که گوگل نیز از این ترفند استفده می کرده، به این صورت که کارمندان خود را تشویق می کرد حدود ۲۰ درصد از ساعت کاری خودشان را بر روی ایده پردازی و یافتن ایده های جدید تمرکز کنند.
در اکثر شرکت ها این نظریه وجود دارد که کارمندان باید ۱۰۰ درصد زمان خود را به صورت مفید کار کنند ولی در این صورت دیگر زمانی برای فکر کردن به استراتژی ها و ایده های جدید نمی ماند.
بنابراین اگر شرکت ها و کسب و کارها با بینش شرکت های موفق پیش بروند میتوانند شاهد نتایج شگفت انگیز آن باشند. همچنین توجه به این کار باعث شده نظر کارمندان جلب شود و به طبع عملکرد بهتری داشته باشند و در آخر تبدیل به شرکتی نو آور شوند.
در جلسات ایده پردازی می توانید از هر فردی کمک بگیرید چه کسانی که مستقیماً با کسب و کار و سازمان مورد نظرتان مرتبط باشد و چه افرادی که اطلاعات دقیقی از آن ندارند می توانند در ایده پردازی مشارکت داشته باشند.
تکنیک های ایده پردازی
اگر به دنبال ایده پردازی های موفق هستید از خلاقیت خود استفاده کنید و فراموش نکنید تکنیک های گفته شده در ادامه را به دقت بررسی و در کار خود اعمال کنید.
طوفان فکری
اکثر ما اسم تکنیک طوفان فکری را شنیدیم، این تکنیک در حقیقت از تعامل گروهی بین افراد برای رسیدن به راه حل ها و ایده های جدید استفاده می کند. هرچه تعداد افراد در این گروه بیشتر باشد مطمئناً تعداد ایده های رد و بدل شده بیشتر خواهد بود. در این جلسه باید مدت زمان حدود ۳۰ دقیقه را تعیین کرد و به طور مفید شرکت کنندگان راجع به دیدگاه های یکدیگر بحث کنند. وجود یک مجری برای این جلسات لازم است، زیرا این جلسات نیاز به نظارت دارند که از بازخوردهای منفی جلوگیری کند و طوری باشد که همه ایده ها مورد بحث قرار بگیرند.
بدترین ایده
با وجود آماده کردن محیطی آرام و دوستانه هنوز ممکن است برخی شرکت کنندگان در مورد انتقادات احتمالی که از نظرشان خواهد شد، آنها را عصبی و دچار استرس کند. مزیت این تکنیک این است که ترس را به طور کامل از ذهن این افراد خارج کرده و محیط ایده پردازی را تبدیل به محیطی ایده آل برای همه افراد و سرگرم کننده می کند. آنکه همه ایده های بد خود را مطرح کردند مدیر جلسه از شرکت کنندگان می خواهد ویژگی های منفی هر کدام از این ایده ها را پیدا کنند و با فکر کردن به آنها متوجه شوند که چیزی آنها را تبدیل به ایده های بد می کند. از این رومی توان آن خصوصیات بد را پیدا کرده و دقیقاً برخلاف آنها عمل کنیم که تبدیل به راهی مثبت شود.
نقشه ذهنی
در حقیقت این تکنیک به عنوان یک تکنیک بصری شناخته می شود و تلاش آن پیدا کردن ارتباط بین مشکل و راه حلهای بالقوه یک مسئله است. برای کار با این روش لازم است و روی کاغذ یا یک تخته سفید مشکل خود را با یک کلمه کلیدی گویا نوشته و در ناحیه اطراف آن هر راه حل یا ایده مرتبطی که توسط تیم مطرح شده بنویسید و با خطوطی این موضوعات را به موضوع اصلی مرتبط کنید. من از این کار کافی است یک لایه دیگر اضافه کنید و راه حل های پیشنهادی را که کار را آسان ترمی کند در آنها بنویسید. برای شما یک مثال می زنم، فرض کنید صاحب یک کسب و کار کوچک در وسط صفحه می نویسد که رسانه اجتماعی فعال ندارد. مرحله بعد افراد تیم حباب هایی ایجاد می کنند و در آنها راه حل های خود برای بهبود تعامل کاربران، مانند محتوای با کیفیت، ارائه محتوا در زمان بندی های مشخص و پاسخ های دایرکت افراد را بنویسند. در مرحله آخر تنها کافیست لایه ای دیگر اضافه کرده و در آنها اقداماتی که دستیابی به این راه حل و استراتژی ها را مشخص می کند بنویسند.
به چالش کشیدن فرضیات
همه ما یک سری فرضیات و باورها در انجام کارها داریم که ممکن است نیاز به تغییر آنها باشد اما متوجه شان نباشیم. با این تکنیک می توانید باورهای قدیمی را به چالش بکشید و از آنها برای ایجاد ایده های جدید و بدیع تر استفاده کنید. از مزایای استفاده از این تکنیک این است که می توانید از آن برای بهبود محصولات موجود و ساخت محصول جدید استفاده کنید. ابتدا در مورد موضوعی که می خواهید ثبت کنید یا در آنها هستید یا ایجاد کردن چیزی جدید بعد از آن از گروه خود بخواهید ۲۰ تا ۳۰ فرض را در مورد موضوعی که مد نظرتان هست بنویسند. این فرضیات می تواند شامل نظرات مثبت و منفی باشند. در انتها با انجام این کار متوجه خواهید شد که کدام ویژگی ها یا استراتژی هایی ک در حال حاضر دارید ضروری نیست و نیاز است آنها را با ایده های جدید جایگزین کنید.
مغز نویسی
روش نوشتن مغز در حقیقت بسیار شبیه طوفان فکری است که برای شرکت کنندگان درونگرا بسیار کارآمد خواهد بود. مغز نویسی به این صورت است که هر فردی یه تیکه کاغذ در دست خود دارد و به آنها مدت زمان کمی حدوداً ۵ دقیقه می دهند تا هر تعداد راه حلی که به ذهنشان می رسد برای حل مشکل تیم بنویسند. این روش تیمی بوده و بعد از اینکه هر شرکت کننده ایده های خود را نوشت کاغذ خود را به نفر بعدی منتقل می کند، که او هم روی آن ای داها نظر خود را بنویسد. در نهایت همه کاغذها جمع آوری شده و آنها را در معرض نمایش قرار می دهند و بدون اینکه قضاوتی روی کاغذها انجام شود همه آنها به طور عادلانه مورد توجه قرار خواهد گرفت. بعد از به نمایش گذاشت کاغذها می توان درباره ایده ها بحث کرد و بهترین ایده ها را انتخاب کرد.
اسکمپر
اسکمپر در حقیقت از ترکیب حروف اول هفت کلمه کلیدی تشکیل شده که نشان دهنده هفت راه برای ارزیابی یا نگاه کردن به یک مشکل یا پروژه است. از این تکنیک می توانید برای بهبود بخشیدن به محصول یا خدمات موجود استفاده کنید. در این تکنیک باید سؤالاتی را از خود بپرسید و تعیین کنید که پاسخ های شما قابل انجام هستند یا نه. مطمئناً بررسی یک موضوع از جهات مختلف می تواند راه حل های بهتری را به شما بدهد.
اسکمپر اختصار کلمات زیر است:
- جایگزین
- ترکیب
- تطبیق
- اصلاح
- استفاده متفاوت
- قابل حذف
- معکوس
اسکچ یا طرح اولیه
شاید می خواهید یک محصول جدید طراحی کنید و نیازمند ایده های بیشتری است در این صورت بهتر است از اسکچ که همان تکنیک طراحی سریع است استفاده کنید. بسیاری از افراد وجود دارند که برای انتقال ایده های خود بیشتر از صحبت کردن در مورد آن ترجیح می دهند به صورت بصری ایده هایشان را انتقال دهند. توجه داشته باشید که طرح اولیه به هیچ عنوان تصویر نهایی از محصول شما نخواهد بود و تنها نشان دهنده کلیت ایده فرد است و نیاز دارد روی آن کار شود. اگر افراد هنرمندی در گروه تان دارید بهتر است این روش را حتماً امتحان کنید.
تشبیهات را پیدا کنید
گاهی قیاس بین دو مسئله متفاوت می تواند باعث ایجاد ایده های جدید شود به عنوان مثال یک تیم بازاریابی را فرض کنید که میگوید درست شبیه ماهیگیری است در حقیقت این یک تشکیل درست است همانطور که یک ماهیگیر باید بدون دقیقاً چه نوع ماهی را می خواهد صید کند و چه طعمه ای روی آنها جواب می دهد. کمپین بازاریابی نیز همین گونه است، یک سری مخاطبان خاص دارد و برای جذب آن مخاطبان نیاز به این دارند ک بدانند چه عاملی یا استراتژی باعث جذب سریع مشتری خواهد شد.
برای ساختن ایده ها از خلاقیت درونی خود بهره بگیرید
دنیای امروزی که ما در آن زندگی می کنیم با وجود پیشرفت سریع در هر زمینه ای که میشناسیم، ممکن است این حس را منتقل کند که به اندازه کافی خلاق نیستیم تام کلی که یک متخصص در زمینه خلاقیت است میگوید شما خلاقیت خود را از دست نمی دهید بلکه اعتماد به نفس کمتری در این مورد دارید و به جای اینکه روی پرورش و توسعه خلاقیت تان فکر کنید روی موضوعات دیگر تمرکز می کنید. بنابراین، چیزی نمی گذرد که خودتان را به عنوان فردی که خلاق نیست می بینید و اجازه می دهید دیگران ایده های نوآورانه خود را به جای شما پیشنهاد کنند.
به یاد داشته باشید لازمه ساختن ایده های بزرگ و نوآورانه، رها کردن خلاقیت است.
فواید خلاق بودن در ایده پردازی
جمله معروفی وجود دارد که میگوید داشتن شجاعت انجام کار و عملی کردن آن تقریباً به اندازه خود آن ایده مهم است. تام کلی معتقد است در وجود همه ما خلاقیت وجود دارد و تنها با اعتماد به خلاقیت مان می توانیم پتانسیل درونی مان را آزاد کنیم.
خلاق بودن به ما کمک می کند اعتماد به نفس بیشتری داشته و در برخورد با مسائل انعطاف پذیر تر باشیم. به این معنی که یاد می گیریم پشتکار داشته باشیم و موانع جلوی روی خود را با مهارت کنار بزنیم.
برای کمک به پرورش خلاقیت خود باید یک نکته را حداقل رعایت کنید. نسبت به هدف خود متعهد شوید که می خواهید ایده های نوآورانه ایجاد کنید. مانند یک مسافر فکر کنید نسبت به همه چیزهای اطرافتان که تا به حال نسبت به آنها بی اهمیت بودی توجه کنید کنید به تازگی در این محل قرار گرفته اید و برای اولین بار است که آن ها را بگیرید بهتر از خودتان را در معرض موقعیت های اطلاعات جدید قرار دهید تجربه کردن چیزهایی جدید به ما کمک می کند تا جرقه یک ایده در ذهن مان ایجاد کنیم.
مانند یک کودک بپرسید چرا؟ همه ما می دانیم زمانی که کنار یک کودک هستیم، به دلیل کنجکاوی بی پایان آنها ممکن است صدها بار این سؤال را از از شنا بپرسند. با این روش می توانید همه آن چیزایی که تا به الان برایتان عادی بوده را به چالش بکشید و حقایق یا راه هایی را کشف کنید که به آنها فکر نمی کردید.
ایده پردازی موفق با این 3 مرحله
اگر می خواهید ایده پردازی موفق داشته باشید باید این سه مرحله یعنی تولید، انتخاب و اجرای آن را دنبال کنید.
مرحله تولید، در این مرحله شما با تکنیک های ایده پردازی گفته شده و دیگر تکنیک های موجود در این زمینه میتواند به تولید ایده های جدید بدون فیلتر کردن آنها بپردازید.
مرحله انتخاب، باید بدانید که انتخاب بهترین ایده ها و معیارهای ارزیابی آنها قبل از شروع ایده پردازی شکل میگیرد. برای داشتن انتخابی مناسب لازم است بر اساس اولویت بندی بر ایده ها برچسب گذاری شود. برای مثال مشخص می کنند که کدام برچسب نشان دهنده ضروری و کارآمدترین ایده ها برای به مرحله اجرا رسیده است.
مرحله اجرا، پیاده سازی موفق ایده ها به دو عامل بستگی دارد ۱- توانایی سازمان آن جهت انتخاب ایده های برتر و اقدام ۲- گردش کار مناسب توسط سازمان، برای اینکه بتوانند گروه های مناسب را در زمان مناسب روی کار بیاورند.
از تکنیک های ایده پردازی برای حل مسائل و مشکلات استفاده کنید
لزوماً ایده پردازی با یک فکر تصادفی شروع نمی شود بلکه برای اینکه مهم است که مشکل یا مسئله مربوطه را به وضوح تعریف کنید عوامل اصلی و دخیل در آن را درک کنید، برای مثال بدانید ودیت های بودجه ای که دارید چقدر است نیازهای مشتری تان را بدانید و به هر دلیل دیگری که می تواند وجود داشته باشد را به دقت بررسی کنید.
همه این موارد از شناسایی نقاط اصلی مشکل و علت ریشه ای آن قبل از جلسات طوفان فکری و ایده پردازی بسیار مفید عمل کرده و می تواند راه حلهای زیاد و ایده های بالقوه را برای حل این مشکلات ایجاد کرد. در بسیاری از موارد حل مشکلات نیازمند ترکیب و همکاری فکری جهت راست و چپ مغز داریم زیرا نتیجه همکاری این دو ناحیه میتواند همزمان رویکرد خلاقانه و عمل گرایانه ایجاد کند که بسیار کارآمد خواهد بود.
موانع ایده پردازی را بشناسید!
در ادامه عواملی که می تواند مانع نتیجه گیری خوب از جلسات ایده پردازی شود را به طور کلی معرفی کردیم
این عوامل شامل موارد زیر است:
- محیط خصمانه
- اهداف مبهم
- افراد دارای فکر بسته
- تفکر گروهی
- افراد بدبین
- افراد راضی کننده (منظور افرادی است که می خواهند همه اطرافیان را راضی نگه دارند)
- بی تجربگی
- ناتوانی در فکر کردن خارج از چارچوب
برای حل این مشکلات نیاز است فضایی را برای گفتگوی آزاد نامحدود و بدون قضاوت ایجاد کنید شرکت کنندگان احساس امنیت کنند و از ترس مسخره شده اند ایده ها را پیش خود نگه ندارند نکته مهم در این جلسات باید این باشد که با همه ایده ها چه ایده های آکادمیک چه فانتزی های وحشتناک یکسان و با دید باز برخورد کرد و به هیچ ایده ای را دور نینداخت.
در نهایت از انواع ایده های تولید شده مراحل همکاری شرکت کنندگان به یک ایده غالب می رسند و از آن به بعد اقدامات گروه را طبق همان موضوع پیش می برند. سپس به تکمیل و آزمایش همان ایده می پردازند تا زمانی که به عنوان یک راه حل خوب بتوان از آن استفاده کرد. بعد از این مرحله ایده را در دنیای واقعی پیاده سازی می کنند. در صورتی که مشاهده کنند ایده جوابگوی نیازهای گروه بوده و موفقیت آمیز پیش برود، فرآیند ایده پردازی در مورد آن موضوع را به پایان می رسانند.
سخن آخر
ایده پردازی و فرایند آن میتواند برای بعضی افراد پیچیده یا غیر ممکن به نظر برسد. همه ما باید بدانیم ریشه خلاقیت در وجود همه انسان ها هست و تنها کاری که باید انجام داد پر و بال دادن به خلاقیت خود و اعتماد به خودمان است. هرچند برای ایده پردازی تکنیک های زیادی وجود دارد، در این مقاله به تعدادی از آنها اشاره کردیم. اگر در مرحله ایده پردازی هستید و قصد دارید با ایده های خلاقانه خودتان همه افراد حاضر در تیم را شگفت زده کنید، بهتر است این تکنیک ها را یاد گرفته و در کار خود استفاده کنید. برای انتخاب صحیح هر کدام از تکنیک های ایده پردازی گفته شده، در نظر گرفتن هدف و چیزی که می خواهید ایجاد کنید بسیار کمک کننده است.
منابع:
- ://www.interaction-design.org/literature/topics/ideation
- ://www.investopedia.com/terms/i/ideation.asp
- ://www.quickbase.com/blog/8-ways-to-unleash-your-creativity-and-find-innovative-ideas
- ://www.indeed.com/career-advice/career-development/ideation-techniques
