مراقبت بعد از تروما

مراقبت بعد از تروما

زندگی همه افراد دارای فراز و نشیب هایی خاصی است. در این میان برخی از رویدادها خوشایند و مطلوب، اما برخی دیگر ناخوشایند و در واقع آسیب زا هستند. به رویداد آسیب زا در اصطلاح تروما گفته می شود. تعداد بسیار زیادی از افراد تجربه حوادث آسیب زا را در طول زندگی خود خواهند داشت. رویداد آسیب زا می تواند مواردی مانند مشاهده مرگ شخصی دیگر یا تصور مرگ خود فرد، تجربه خشونت و غیره را در بر بگیرد. اکثر افراد با رویداد های آسیب زا که با آن مواجه شده اند بعد از مدت زمانی کوتاه با موفقیت کنار می آیند. اما افرادی هم وجود دارند که کنار آمدن با حوادث این چنینی برایشان دشوار است. این مقاله برای این افراد تنظیم و نگارش شده است. در واقع محتوای این مقاله به مراقبت بعد از تروما یا رویداد آسیب زا اشاره دارد.

علت اهمیت مراقبت بعد از تروما چیست؟

روش های مختلفی وجود دارد که افراد با رویدادهای آسیب زا مواجه می شوند:

1) مستقیم: برای خود فرد، اتفاقی آسیب زا رخ داده است.

2) مشاهده: فرد شاهد رخداد ناخوشایند در زندگی دیگری بوده است.

3) یادگیری: افراد متوجه وقوع رویداد نامطلوب در افرادی که پیرامون آنها هستند، شده اند.

4) مواجهه مکرر: قرارگیری افراد در معرض حادثه های آسیب زا به طور پیوسته و متعدد بوده است و تحت تاثیر این حوادث که برای سایرین رخ داده، بوده است. نمونه این مواجهه برخی افراد هستند که در محل کارشان به شیوه های گوناگون با حوادث آسیب زا برخورد داشته اند و امکان دارد دچار مشکلات روانی شوند.

روش های مختلف مواجهه با رویداد آسیب زا و مراقبت بعد از تروما

موارد زیر نمونه های رویدادهای آسیب زا هستند که به طور معمول امکان وقوع آنها وجود دارند و نیازمند مراقبت بعد از تروما خواهند بود:

1) مشاهده مرگ های وحشتناک

2) تصادفات جدی مانند تصادف ماشین

3) تجاوز فیزیکی و یا جنسی

4) مشکلات پیچیده مرتبط با سلامتی

5) تجربه های زایمان پیچیده

6) تشخیص یک بیماری مخرب و مزمن

7) مشاهده درگیری و اختلاف

8) بلایای طبیعی مانند آتش سوزی

تعدادی از رویدادهای آسیب زا در این مجموعه مطرح نشده اند. اگر تجربه رویداد آسیب زای شما در این مجموعه نبوده است نباید از جستجوی راهنما و کمک منصرف شوید.

برخی افراد شغلی دارند که خواه ناخواه با تجربه حوادث آسیب زا روبرو می شوند که موارد زیر جز این مشاغل قرار می گیرند:

1) کارکنان اورژانس (آتش نشانان، امدادگران و موارد مشابه)

2) مددکاران اجتماعی

3) کارکنان مراقبت های ویژه

بعد از رویداد آسیب زا چه اتفاقی خواهد افتاد؟

برخی موارد که افراد پس از رویدادهای آسیب زا تجربه خواهند کرد عبارتند از:

1) خاطرات، رویاها و برگشت به تصاویر گذشته: امکان دارد که در مورد رویداد خاصی، خاطره، رویا و یا کابوسی را تجربه کنید. شاید هم تجربه رویداد را طوری داشته باشید که تصور کنید چنین رویدادی دوباره در حال رخ دادن است.

2) ناراحتی با یادآوری رویداد: امکان دارد در زمانی که نزدیک به مکان وقوع حادثه هستید و یا در هر شرایط دیگری قرار بگیرید که موجب یادآوری رویداد مورد نظر شود، ناراحت شوید.

3) خودداری از برخی احساسات و یا موقعیت ها: شاید افراد از موقعیت ها و مکان هایی که با مرتبط با رویداد مورد نظر هستند، اجتناب و دوری کنند؛ این موقعیت ها شامل افکار، خاطرات، احساسات و غیره خواهد شد.

4) از دست دادن حافظه: شاید افراد توانایی به خاطر سپردن بخش هایی از رویداد را نداشته باشند.

اهمیت مراقبت بعد از تروما

5) احساسات دشوار: چنین احساساتی شامل موارد زیر هستند:

احساس منفی نسبت به همه افراد

سرزنش خود و یا دیگر افراد برای رویداد مورد نظر

احساسات منفی مثل وحشت، خشم، ترس و موارد دیگر

عدم توانایی احساس شادی، عشق و یا رضایت و انتقال آن به دیگران

6) تغییرات در چگونگی عملکرد فرد: این تغییرات، موارد زیر را در بر می گیرد:

عدم اجرا و یا علاقه نداشتن به مواردی که پیش از این برای شما لذت بخش بوده است.

احساس جدایی از سایر افراد

انجام روش های آسیب زا که به خود و دیگران صدمه می زند

عصبانیت و پرخاشگر شدن

احتیاط بیش از حد

علائم و نشانه های مطرح شده، امکان دارد برای افراد پس از حادثه آسیب زا به وجود آید. اما همه افرادی که با رویداد های ناخوشایند برخورد داشته اند ممکن است همه این موارد را تجربه نکنند. به عبارت بهتر باید گفت که اکثر افراد پس از تجربه رخدادهای آسیب زا درک می کنند که به مرور زمان می توانند با رخداد مورد نظر کنار بیایند و موفق شدن نیازمند زمان است. شاید با به کارگیری روش های مراقبت بعد از تروما این مدت زمان را کاهش دهند. در واقع پس از سپری شدن مدت زمانی، متوجه خواهند شد که اثرات منفی چنین مواردی با گذشت زمان کم رنگ می شوند و در نهایت محو خواهند شد.

مدت زمان مورد نیاز برای از بین رفتن احساسات مرتبط رویداد آسیب زا (تروما)

مدت زمان لازم برای بهبودی پس از رویدادی آسیب زا ممکن است چند روز، چند هفته و شاید هم چند ماه باشد. در صورتی که فردی پس از سپری شدن یک ماه بعد از رویداد ناخوشایند هنوز هم احساس ناراحتی دارد اما میزان آن کم است به احتمال زیاد در حال بهبود یافتن است و تکمیل دوره درمان نیازمند زمان طولانی تری است و در نیاز به اقدام دیگری از سوی خود و یا دیگران ندارد.

مراقبت بعد از تروما و مدت زمان لازم برای بهبودی

اما اگر بعد از یک ماه، تغییری در وضعیت فرد و در واقع روند بهبودی مشاهده نشد و فرد همچنان در حال تجربه غم و اندوه است؛ ممکن است دچار اختلالات احتمالی بعد از رویداد های آسیب زا شده باشد. به خصوص اگر بعد از سه ماه هنوز هم تغییری در وضعیت و بهبودی فرد حاصل نشود.

مراقبت بعد از تروما و تجربه های ناخوشایند

در ادامه به مواردی اشاره شده است که برای بهبودی بعد از تجربه رویدادهای آسیب زا توصیه شده است:

• سپری شدن زمان: ممکن است برای بهبودی فرد بعد از اینکه با رویداد آسیب زا مواجه شده است مدت زمان معینی لازم باشد. طی این مدت زمان فرد باید به پذیرش حوادثی که رخ داده است بپردازد، بیاموزد که چنین رویدادی بخشی از زندگی او خواهد بود و باید با آن زندگی کند. در صورت فوت شدن فردی یا از دست دادن چیزی با اهمیت امکان دارد افراد نیازمند غم و اندوه باشند. بنابراین فرد نباید خود را تحت فشار بگذارد که فوری باید رخداد مورد نظر را فراموش کند و با احساس بهتر به زندگی طبیعی خودش بازگردد.
• صحبت راجع به رویداد مورد نظر: صحبت کردن راجع به رویداد مورد نظر برای مفید است. درست است که پس از چنین رویدادهایی از فرد تقاضا می شود که از صحبت کردن و یادآوری مواردی مربوط به رویداد مورد نظر خودداری کند. با این حال تحقیقات نشان دهنده این است که صحبت کردن راجع به رویداد مد نظر و احساسات فردی مرتبط با آن می تواند افراد را انعطاف پذیرتر کند. در واقع طبق تحقیقات انجام شده، افراد باید از احساسات و خاطرات مرتبط با رویداد مورد نظر خودداری کنند.

سپری شدن زمان و مراقبت بعد از تروما

3) صحبت با افرادی که تجربه مشابه داشته اند: صحبت کردن با افرادی که رویدادی آسیب زا را مشابه و یا مانند رویداد مورد نظر شما پشت سر گذاشته اند به شما کمک خواهد کرد. در این صورت بهبودی افراد به جریان خواهد افتاد و واکنش های بهتری را به حوادث یکسان خواهند داشت. اما بهبودی یک فرد نباید با بهبودی سایر اشخاص مورد مقایسه قرار گیرد. اگر شما در جایگاهی هستید که تصورتان این است که توانایی حمایت از افرادی که در مواجهه با هر رویدادی قرار گرفته اند و از آن تاثیر پذیرفته اند را دارید اقدام کنید و بدانید که حرکتی مفید در راستای مراقبت بعد از تروما خواهد بود.

4) درخواست حمایت: از دوستان، خانواده و سایر افراد قابل اعتماد تقاضای حمایت کنید. در این صورت به خودتان کمک کرده اید که بهتر با رویداد آسیب زا کنار بیایید. چنین افرادی می توانند از شما حمایت عاطفی کنند؛ علاوه بر آن برای کمک گرفتن در راستای انجام کارهای عملی و وقت گذراندن برای کارهای روزمره نیز مناسب هستند.

5) خودداری از زیاد شدن صرف زمان به تنهایی: تجربه ها نشان دهنده این است که قرارگیری در کنار سایر افراد پس از یک رویداد آسیب زا (تروما) می تواند سبب جلوگیری از ضعف سلامت روانی شود. شاید چنین موقعیتی امکان پذیر نباشد؛ پس باید خودتان بسنجید. اگر به تنهایی زندگی می کنید، باید بررسی کنید که پس از رویدادی آسیب زا زندگی کردن با خانواده و یا دوستی صمیمی از جنبه های مختلف امکان پذیر خواهد بود یا خیر. اگر این موقعیت به هر دلیلی نمی تواند ایجاد شود، به جای آن سعی کنید تمرکز خود را بر گذراندن بیشتر زمان با افراد نزدیک خود قرار دهید؛ این وقت گذراندن می تواند شامل ملاقات حضوری، صحبت کردن تلفنی، تماس ویدئویی و موارد مشابه باشد.

جلوگیری از تنهایی و مراقبت بعد از تروما

6) پایبندی به روال زندگی پیشین: تلاش کنید تا حد امکان به سبک زندگی که پیش از رویداد آسیب زا داشته اید بازگردید و به همان روند پایبند باشید. شاید در ابتدا سخت باشد، اما غیر ممکن نیست. امکان دارد بعد از رویداد آسیب زا متوجه تغییر در سبک تغذیه، برنامه خواب و فعالیت های ورزشی خود شوید. تلاش کنید غذا خوردن، ورزش، خوابیدن و دیگر موارد مربوط به سبک زندگی شما به حالت قبلی برگردد.

7) جستجوی افراد متخصص در این زمینه: چنین افرادی در همین زمینه متخصص هستند مانند مشاوران. برخی افراد که نمی توانند خودشان مراقبت بعد از تروما یا همان رویداد آسیب زا را سپری کنند می توانند با پزشک متخصص در این زمینه صحبت کنند. این نکته قابل توجه است که حمایت های افراد متخصص و حرفه ای در اولین ماه بعد از وقوع رخداد آسیب زا توصیه نمی شود و به احتمال زیاد فایده ای هم نخواهد داشت. دلیل چنین توصیه ای این است که در ماه اول شدید بودن علائم ناشی از تروما یا رویداد نامطلوب، مانع از دریافت مزایای مشاوره و صحبت با افراد حرفه ای خواهد شد. تنها در صورت توصیه پزشک عمومی باید در ماه اول، مراجعه به فردی حرفه ای مانند مشاور صورت گیرد.

8) توجه به احساسات: بعد از رویارویی با رخدادهای آسیب زا سعی کنید که به احساسات و واکنش های عاطفی خودتان توجه بیشتری کنید. این توجه به خصوص طی چند ماه اول می تواند به درک شما از وضعیت روحی و روانی خودتان کمک کند. اگر این احساس به شما دست نداده است که روند بهبودی شما صعودی و در حال تکمیل است صحبت با پزشک عمومی را در اولویت قرار دهید. همچنین اگر احساس کردید وضعیت شما رو به وخیم تر شده است به مشاور یا پزشک متخصص مراجعه کنید.

توجه به احساسات و مراقبت بعد از تروما

9) درخواست حمایت از کارفرما: در صورتی که رویداد آسیب زا را حین فعالیت شغلی تجربه کرده اید امکان دارد سیستم های پشتیبانی برای افراد در چنین محیطی موجود باشد. اما اگر رویداد در خارج از محیط کاری شما رخ داده است در صورت تمایل کارفرمای خود را مطلع کنید و از او درخواست کنید شما را مورد حمایت خود قرار دهد. چنین اقدامی به سادگی می تواند کارفرما و سایر همکاران را در جریان رویداد پیش آمده قرار دهد؛ به این ترتیب آگاهی سایر افراد در محیط کاری از موقعیت و شرایط برای شما بهتر خواهد بود. شاید هم به درخواست شما انجام تنظیمات و تغییراتی در نحوه کارکرد شما را مطابق با میل خودتان انجام دهند؛ برای مثال کارهایی که با آسیب روحی و یا استرس بالا همراه است به شما سپرده نشود و یا ساعات کاری شنا کاهش پیدا کند.

10) مراقبت: بعد از وقوع رویدادهای ناخوشایند و آسیب زا، خطر بیشتری متوجه افراد برای تصادف کردن است. در واقع افراد باید دقت بیشتری داشته باشند در هنگام رانندگی مراقب خود باشند. برخی افراد از داروهای غیرقانونی استفاده می کنند تا با رویداد آسیب زا مقابله کنند؛ سعی کنید چنین روشی را در پیش نگیرید. شاید چنین مواردی، احساس بهتری در کوتاه مدت برای فرد به وجود آورد اما قابلیت تسریع در فرآیند بهبودی در طولانی مدت و مراقبت بعد از تروما را نخواهد داشت.

لزوم مراقبت بعد از تروما

11) خودداری از استفاده بیش از حد از رسانه ها در مورد رویداد مورد نظر: به طور معمول بعد از اینکه افراد رویدادی آسیب زا را تجربه می کنند دچار این وسوسه می شوند که مطالب زیادی را در مورد آن در رسانه ها مطالعه کنند و یا تصاویر و یا فیلم هایی مرتبط را تماشا کنند. این موضوع درباره رویدادهایی شدیدتر مثل بلایای طبیعی بیشتر رایج و مرسوم است. با این وجود چنین کاری به افراد توصیه نمی شود. بهتر است اجتناب از تماشای موارد مرتبط با رویداد، گوش دادن به موارد موجود در رسانه ها و یا مطالعه موارد مرتبط با رویداد آسیب زا در نظر گرفته شود و به آن اهمیت داده شود. به خصوص اگر با انجام چنین مواردی سبب ناراحت شدن خودتان می شوید.

منبع :

• https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/problems-disorders/coping-after-a-traumatic-event