علائم هشدار دهنده خودکشی که باید به آن ها توجه داشته باشید
امروز دلایل زیادی وجود دارد که سبب شده است زندگی بسیاری از افراد سخت و دشوار شود و در برخی شرایط انرژی یا هدفی برای ادامه دادن زندگی خود نخواهند داشت. در چنین شرایطی افراد را در دو دسته کلی تقسیم بندی می کنند. دسته اول کسایی هستند که پس از مدتی استراحت دوباره دست روی زانوی خود می گذارند و شروع به انجام فعالیت ها و پیدا کردن اهداف و مسیر خود می کنند اما دسته دوم افرادی هستند که به طور کلی از زندگی ناامید شده اند و دیگر هیچ تلاشی برای بهتر کردن یا حتی پیشرفت در زندگی خود نمی کنند.
در چنین شرایطی دسته دوم گاهی ممکن است دست به اقدامات کارهای خطرناکی مانند خودکشی بزنند. علائم هشدار دهنده خودکشی می تواند موارد و مسائل زیادی را در بر بگیرد که اگر کمی ریز بینانه به زندگی این دسته از افراد نگاهی بیندازید، متوجه این علائم هشداردهنده خواهید شد. البته جا دارد به شما این نکته را بگوییم که اگر افرادی که قصد خودکشی دارند در اطراف شما هستند، بهتر است در اسرع وقت آن ها را به یک مشاوره بالینی معرفی کرده یا حتی اگر کاری از دست شما بر می آید سعی کنید در کنار آن ها بنشینید و سعی در درک کردن یا حرف زدن با آن ها کنید.
در ادامه موارد زیادی به عنوان علائم هشدار دهنده خودکشی را برای شما معرفی می کنیم که می توانید با آن ها آشنا شوید و اگر فکر می کنید کسی در اطراف شما، دوست، آشنا یا حتی اعضای خانواده شما دچار اختلالات روحی و روانی است، بهتر است این موارد را روی آن ها بررسی کنید که اگر این علائم هشدار دهنده را داشتند، بتوانید اقدام سریعی را انجام دهید.
چه علائمی منجر به خودکشی می شود؟
هیچ دلیل واحد و مشخصی برای انجام دادن خودکشی وجود ندارد. به خاطر همین موضوع تشخیص این نوع از بیماری یکی از سخت ترین مسائل به حساب می آید. خودکشی اغلب زمانی اتفاق می افتد که عوامل استرس زا، مشکلات سلامتی، مشکلات زندگی با همدیگر دست به دست هم می دهند و تجربه ای از ناامیدی، ناامنی افسردگی و دیگر موارد را تشکیل می دهد. افسردگی یکی از شایع ترین بیماری های مرتبط برای خودکشی به حساب می آید که اغلب نمی توانند این موضوع را تشخیص دهند یا افرادی که دچار افسردگی هستند به خوبی درمان نمی شوند و در آخر تصمیم به خاتمه دادن به زندگیشان می کنند.
افسردگی، اضطراب، مشکلات مواد و مصرف الکل یکی از مسائل ویژه و مهمی است که اگر به خوبی به آن ها رسیدگی نشود، خطر خودکشی در افراد افزایش می دهد. البته جا دارد به این نکته هم اشاره کرد که اگر افرادی که دچار این بیماری هستند، مورد درمان قرار گیرند می توانند به راحتی زندگی خود را مدیریت کرده و به زندگی ادامه دهند .
آمار خودکشی این روزها رو به افزایش است و کم کم دارد تبدیل به موضوعی می شود که نگرانی افراد را بر می انگیزد. برای همین افراد در تلاش هستند که اگر با چنین مواردی مواجه شده اند، بتوانند در درجه اول آن ها را آرام کرده و آ ن ها را درک کنند و در مراحل بعدی به درمان بیماری آن ها بپردازند.
علائم هشدار دهنده خودکشی شامل چه مواردی می شود؟
عوامل هشدار دهنده ای که شما باید به آن توجه داشته باشید ممکن است در هر زندگی یا افرادی متفاوت باشد و در برخی موارد ممکن است تحت تاثیر شرایط قرار گرفته شود. به خاطر همین موضوع است که دلایل و علائم متعدد زیادی وجود دارد و در آخر افراد تصمیم به از بین بردن زندگی خود و پایان دادن به آن می گیرند. علائم هشدار دهنده خودکشی که می توانید آن را در نظر بگیرید شامل موارد زیر است:
- عدم سلامتی؛
- شرایط سلامت روان و روحی؛
- افسردگی؛
- مشکلات مصرف مواد؛
- اختلالات دوقطبی؛
- روان گسیختگی؛
- ویژگی های شخصیت پرخاشگری؛
- تغییرات خلق و خوی و روابط ضعیف و اختلال رفتاری؛
- اختلالات اضطرابی؛
- شرایط جسمی شدید از جمله درد؛
- آسیب تروماتیک مغزی؛
- شرایط بد و ناامنی محیطی؛
- دسترسی داشتن به وسایل خطرناک و کشنده از جمله سلاح گرم و مواد مخدر؛
- استرس داشتن های طولانی مدت؛
- مواردی که سبب ایجاد اضطراب در افراد می شود مانند اذیت و آزار، قلدری؛
- مشکلات روابط یا بیکاری؛
- انواع رویدادهای احساسی در زندگی مانند طرد شدن، طلاق، بحران مالی؛
- سایر تغییرات در زندگی و از دست دادن افراد نزدیک و دوستان؛
- قرار گرفتن در معرض خودکشی شخص دیگر، مطالعه یا دیدن محتویات در این باره؛
- داشتن سابقه اقدام به خودکشی؛
- سابقه خانوادگی برای اقدام به خودکشی کردن؛
- سوء استفاده در دوران کودکی از افراد.
این موارد بالا یکی از چندین موضوعات برای علائم هشدار دهنده خودکشی به حساب می آید که اگر ریزبینانه به زندگی افراد نگاهی بیندازید، قطعا این موارد را در آن ها مشاهده خواهید کرد.
علائمی که به شما در این باره هشدار می دهد
موردی که باید نگران آن باشید و ممکن است از فردی که قصد خودکشی دارد بروز دهد تغییر در رفتار یا وجود رفتارها یا کارهای جدید در افراد به حساب می آید. اگر در برخی شرایط متوجه شده اید که وجود رفتار جدید یا تغییر رفتارها در افراد به دلیل یک رویداد دردناک، از دست دادن یا تغییر در موردی باشد، باید گفت که این موضوع یکی از شدیدترین نگرانی ها به حساب می آید. اکثر افرادی که جان خود را در این باره از دست می دهند علائم هشدار دهنده خودکشی مشخصی را از خود به نمایش می گذارند که ممکن است در افراد یک یا چند مورد را مشاهده کنید.
به خاطر همین موضوع برخی از شرایط و مواردی وجود دارد که اگر افراد در مورد آن ها صحبت یا اشاره کوچکی کرده اند، باید دقت و توجه بیشتری به آن ها داشته باشید که دست به انجام خودکشی نزنند. این موارد شامل ویژگی های زیر است:
در مورد مسائل هشدار دهنده صحبت می کنند: اگر فردی در دوران ناامیدی و ناراحتی خود حرفی در مورد خودکشی، احساس ناامیدی، دلیلی برای زندگی نداشتن، سربار دیگران بودن، احساس به دام افتادن، دردهای غیر قابل تحمل، رفتار و اخلاق های متغیر یا رفتارهایی که نشانه خطر باشد را از خود نشان دهند، می توان گفت که ممکن است در آینده دور یا نزدیک بخواهند اقدام به خودکشی کنند.
صحبت کردن افراد در مورد این مسائل را در دسته علائم هشدار دهنده خودکشی طبقه بندی می کنند و یکی از راه های درمان این افراد این است که متوجه شوند آیا آن ها درباره این موضوع صحبت کرده اند یا خیر.
مسائلی که ممکن است در زندگی خود انجام دهند: همانطور که گفتیم یکی از دلایلی که نشانه علائم هشدار دهنده به حساب می آید تغییر در رفتار و حالات این دسته از افراد به شمار می آید. اکنون برخی از مواردی که می توان در دسته تغییر رفتار و عادت افراد به حساب آورد شامل موارد زیر است:
- افزایش مصرف الکل یا مواد مخدر؛
- به دنبال راهی برای پایان دادن به زندگی خود مانند جستجوهای آنلاین یا جمع آوری برخی اطلاعات؛
- کناره گیری از فعالیت های مهم زندگیشان؛
- جدا شدن از خانواده و دوستان؛
- زیاد یا کم خوابیدن؛
- ملاقات یا تماس با افراد مهم زندگیشان به عنوان خداحافظی کردن؛
- بخشش اموال با ارزش؛
- رفتارهای پرخاشگری و عصبانیت های شدید؛
- خستگی زیاد؛
- حالت خواب آلودگی و کسل بودن بدن آ ها.
افرادی که دائم به فکر خودکشی و پایان دادن زندگی خود هستند ممکن است برخی از حالت هایی را در زندگی خود دنبال کنند که شما می توانید با کوچک ترین توجه به آن ها این موارد را شاهد باشید. این علائم شامل افسردگی، اضطراب، از دست دادن علاقه، تحریک پذیری، تحقیر یا شرم، آشفتگی یا خشم، تسکین یا بهبودهای ناگهانی، نداشتن علاقه برای انجام دادن کارهای عادی، خسته شدن از کارهای روزمره و دیگر موارد است.
همانطور که گفتیم هیچ الگوی رفتاری و خاصی برای افرادی که اقدام به خودکشی می زنند وجود ندارد اما علائم هشدار دهنده ای برایش وجود دارد که شما می توانید آن ها را در این دسته از افراد مشاهده کنید. در بالا به بسیاری از این موارد اشاره کرده ایم که در ادامه با جزئیات بیشتری به آن موارد می پردازیم.
تغییر در عادات و رفتارها: در دسته افرادی که قصد خودکشی دارند تغییر رفتار و عادت ها رایج است اما آدم های اطراف این دسته از انسان ها این موارد را نادیده می گیرند و این تغییرات به چشم آن ها نمی آید و به عنوان تغییر در روند سبک زندگی آن ها در نظر گرفته می شود.
زمانی که چنین تغییراتی را در افراد نزدیک خود مشاهده کرده اید سعی کنید با آن ها کمی گفت و گو داشته باشید و علت این تغییر رفتار آن ها را جویا باشید. به عنوان مثال معمولا افرادی که مهربان هستند به ناگهان شروع به عصبانیت و پرخاشگری می کنند یا فردی که قبلا غمگین و ناراحت بوده و با افسردگی دست و پنجه نرم می کند ممکن است به ناگهانی ظاهر آرام و شادی را از خود به نمایش بگذارد.
شاید باور کردن این موضوع برای شما کمی سخت باشد اما تغییر در الگوی خواب و نحوه خوابیدن فرد نشانه افسردگی و همچنین رفتارهای خودکشی به حساب می آید. فردی که احساس خودکشی دارد ممکن است بیش از حد معمول بخوابد و اصلاً تمایلی برای بیدار شدن و بیرون آمدن از رختخواب خود را نداشته باشد یا برعکس بسیاری از افراد وجود دارند که تمایلی برای خوابیدن ندارند و ساعات طولانی در شب و روز و بیدار مانده است و اگر برایتان سوال باشد که بی خوابی جزء ویژگی های علائم هشدار دهنده خودکشی طبقه بندی می شود یا خیر؟ باید گفت که تغییر الگوی خواب در هر شرایط و زمانی یک موضوع نگران کننده است که باید حتماً به آن توجه ویژه داشته باشید.
دسترسی داشتن به وسایل کشنده یک علامت کاملا آشکار است: مثلا اگر یکی از این افراد برای شما بگوید که اسلحه ای را خریداری کرده است و از آنجایی که جمع آوری وسایل کشنده یک هشدار به حساب می آید به مرور زمان با تهیه آن وسایل ممکن است دست به خودکشی بزنند. در نتیجه اگر کاملا از شرایط روحی و جسمانی این دسته از افراد که در تلاش برای جمع آوری اسلحه یا دیگر موارد هستند آگاه باشید، بهتر است محتاطانه با آن ها رفتار کنید که به طور ناگهانی فکر خودکشی به ذهن آن ها خطور نکند.
فاصله عاطفی: یکی دیگر از علائمی که شما باید به عنوان یک علائم هشدار دهنده خودکشی از آن یاد کنید فاصله عاطفی به حساب می آید. در این شرایط افراد به طور کلی خود را از افراد، دوستان، خانواده و فعالیت های معمولی جدا می کنند. ممکن است آن ها خود را از نظر عاطفی از مردم دور نگه دارند و در اجتماع حضور پررنگی را از خود به نمایش نگذارند. بی تفاوتی نسبت به موقعیت ها، فعالیت های اجتماعی یا برخی رفتارها به عنوان یکی از علائم خودکشی به حساب می آید.
بنابراین توجه داشتن به این نوع از رفتار افراد و تشخیص آن می تواند زندگی بسیاری از افراد را نجات دهد. در همین راستا می توان گفت فردی که احساس خودکشی می کند ممکن است علاقه های خود را به فعالیت های عادی، کاری و فعالیت های خانه و دیگر موارد که قبلا از آن ها لذت می برده است را از دست بدهد و خود را درون بدنی که پر از ناراحتی های فیزیکی، دردهای جسمانی و دیگر موارد که معمولا علامت افسردگی است حبس کند.
پس اگر در اطراف خود با افرادی مواجه هستید که دائماً از وجود این مشکلات ناراضی هستند یا آن ها را به زبان می آورند، بهتر است توجه ویژه ای به آن ها داشته باشید و بتوانید آن ها را در این مسیر کمک و راهنمایی کنید که روزی نخواهند است اقدام به خودکشی بزنند.
باید چه کاری انجام دهید اگر به نظرتان شخصی قصد خودکشی دارد؟
در برخی از شرایط ممکن است متوجه تغییر رفتار یا حالات بسیاری از افراد نشوید که آن ها قصد خودکشی را دارند اما اگر در برخی شرایط متوجه این علائم هشدار دهنده خودکشی در افراد، دوستان و آشنایان خود شده اید، باید چه کاری را انجام دهید؟ اگر در چنین شرایطی قرار گرفته اید، بهتر است در درجه اول سعی کنید با آن ها صحبت و به گفتگو بپردازید. اگر شرایط و اوضاع خطرناک تر از آن چیزی است که فکرش را می کنید و افراد به دنبال وسایل تهدیدآمیز، سلاح های سرد یا گرم برای اقدام به انجام خودکشی می کنند بهتر است در اسرع وقت با پلیس و اورژانس تماس بگیرید.
در درجه اول اگر اوضاع آنقدر وخیم نیست و می توانید به صحبت کردن با این افراد بپردازید سعی کنید بدون قضاوت کردن به آن ها گوش دهید و آن ها را درک کرده و کمی نسبت به شرایطشان دلسوزی داشته باشید و مستقیماً از آن ها بپرسید که آیا به فکر خودکشی هستند یا خیر. همچنین شما می توانید به آن ها پیشنهادهایی بدهید که بتواند در این مسیر به آن ها کمک کند یا کمی شرایط را برای این دسته از افراد آسان تر کند.
می توانید از آن ها بپرسید که برای صحبت کردن با چه افرادی احساس راحتی بیشتری می کنند و با آن ها تماس بگیرید. اگر چنین افرادی وجود نداشتن، بهتر است که شماره خود را در اختیار این افراد قرار داده و اجازه دهید هر زمان که می خواهند با شما در تماس باشند. انجام دادن این روش می تواند به مرور زمان سبب آرامش و ثبات روحی آن ها شود و حتی می تواند آن ها را از فکر خودکشی دور کند.
نکته مهمی که در این مسئله وجود دارد این است که باید این دسته از افراد این حس را درک کنند کسی وجود دارد که به آن ها توجه می کند و اهمیت زیادی برای آن ها قائل هستند. اگر در مرحله آخر شما هم نتوانستند این کار را برای این دسته از افراد انجام دهید، بهتر است آن ها را به یک مشاوران درمانی ارجاع داده که بتوانند از حمایت آن ها برخوردار شود.
آیا می توان از خودکشی جلوگیری کرد؟
البته که با قاطعیت نمی توان گفت که می توانید از خودکشی کردن افراد جلوگیری کنید اما اگر به موقع و در اسرع وقت در اقدام به خودکشی این افراد مداخله کنید، می توان گفت که درصد کاهش انجام دادن این عمل افزایش می یابد. تحقیقات نشان داده است که بهترین راه برای پیشگیری از خودکشی شناخت عوامل خطر، هوشیاری نسبت به علائم افسردگی، اختلالات روانی و روحی، تشخیص علائم هشدار دهنده خودکشی، مداخله قبل از اینکه فرد بتواند فرایند خود تخریبی را کامل کند و دیگر موارد است. در نتیجه اگر شما بتوانید با دقت و توجه بالا به این موارد فعالیت های مورد نیاز را انجام دهید، می توان گفت که جلوگیری از خودکشی امکان پذیر می شود.
کلام آخر
امروزه خودکشی به یک مشکل بزرگ تبدیل شده است و علت مرگ در بسیاری از کشورهای جهان به حساب می آید. متاسفانه برخی از نشانه های رفتارهای خودکشی آنقدر ظریف و غیر قابل باور هستند و تشخیص آن ها بسیار سخت و دشوار است و بهتر است تا زمانی که خیلی دیر نشده به تشخیص و درمان آن ها بپردازید.
در چنین شرایطی باید از همه علائم هشدار دهنده خودکشی آگاه باشید و مهم تر از همه توجه داشته باشید که برای این دسته از افراد اهمیت داشتن و درک شدن یکی از مهم ترین موارد به حساب می آید و این موضوعات را از آن ها دریغ نکنید و به عنوان یک دوست که می تواند به حرف آن ها گوش دهد این افراد را درک کنید و حتی در برخی شرایط به آن ها دلگرمی دهید و در کنار آن ها زمانی را سپری کرده و از آن ها حمایت کنید.
در چنین شرایطی اگر افرادی که با اختلالات سلامت روان و استفاده از برخی مواد ها مواجه هستند روبه رو شده اید، باید آن ها را که به مراکز درمانی و مشاوره بالینی ارجاع داده که بتوانند در سطح بالاتری درمان آن ها را شروع کنند. اگر شما با چنین افرادی مواجه شده اید از این که بپرسید آیا افسرده هستند یا به خودکشی فکر می کنند به هیچ عنوان نترسید. سعی کنید بپرسید که به یک درمانگر مراجعه می کنند یا خیر؟ به جای جلوگیری از خودکشی کردن این دسته از افراد به آن ها بگویید که راه حل و مسیرهای زیادی وجود دارد که می تواند آن ها را از این شرایط خارج کرده و زندگی جدیدی را شروع کنند.
در برخی از موارد تنها چیزی که این دسته از افراد نیاز دارند این است که بدانند کسی به آن ها اهمیت می دهد و به دنبال بروز احساسات خود هستند. پس از گفتن این مورد به این دسته از افراد می توانید فرد را تشویق کنید که به یک متخصص مراجعه کرده شرایط خود را بهتر کنند.
منبع:
- https://afsp.org/risk-factors-protective-factors-and-warning-signs
- https://save.org/about-suicide/warning-signs-risk-factors-protective-factors/
- https://www.bridgestorecovery.com/blog/5-warning-signs-of-suicidal-behavior-that-are-easy-to-miss/
- https://www.webmd.com/mental-health/recognizing-suicidal-behavior
