فوبیا به چه صورت در افراد ایجاد می شود و علائم آن چه می تواند باشد؟
حتما برای همه شما اتفاق افتاده است که در بعضی موارد دچار ترس هایی شده اید و نسبت به برخی موارد واکنش ترس را از خود بروز می دهید. بهتر است بدانید که این موضوع واکنش طبیعی بدن همه افراد به حساب می آید و ممکن است در بعضی شرایط نسبت به برخی موارد ترس و دلهره داشته باشند و مغز آن ها واکنش ترسیدن را فعال می کند اما ممکن است خیلی از شما نیز وجود داشته باشید که علائم ترسیدنتان بیش از حد ممکن است به حدی که در برخی شرایط نمی توانید ترس خود را کنترل کنید و در چنین شرایطی می گویند که افراد دچار فوبیا هستند که این فوبیا می تواند هر موضوعی را در بر بگیرد و افراد یکی از این چندین علائم فوبیا را داشته باشند.
اگر شما با فوبیاهای متعددی روبرو هستید و تلاش نکنید موارد را با روش های مختلف برطرف کنید، ممکن است علائم های فوبیا در شما باقی مانده و به مرور زمان بیشتر شود اما آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که در صدد برطرف کردن این مشکل خود اقدام کنید؟ یا آیا به نظرتان چگونه می توانید با ترس ها و دلهره های خود روبرو شوید؟ قطعاً همه شما با این جمله آشنایی دارید که می گویند اگر می خواهید نسبت به ترس های خود مقاوم شوید، در دل ماجرای فوبیا و ترس های خود بروید! اما به نظر شما چند درصد از افراد توانسته اند این کار را انجام داده و برای برطرف کردن ترس خود قدم برداشته اند؟ روش های متعددی وجود دارد که شما می توانید از آن ها بهره مند شوید و به مرور زمان متوجه شوید که درجه علائم ترس و فوبیا شما کمتر شده است.
در مورد فوبیا چه می دانید؟
افراد زیادی ممکن است وجود داشته باشند که با کلمه فوبیا آشنایی داشته باشند اما معنای اصلی و عملکرد این بیماری را نمی دانند. می توان گفت که فوبیا یک واکنش ترس بیش از حد و غیر منطقی مغز افراد نسبت به شرایط مختلف به حساب می آید که اگر شما دچار فوبیا هستید، ممکن است وقتی با منبع ترس خود روبرو می شوید احساس ترس، وحشت، دلهره و واکنش های شدید و غیرمنتظره ای را از خود به نمایش بگذارید. ترس هایی که برای افراد وجود دارد ممکن است همه موارد را شامل شود به عنوان مثال می تواند ترس از یک مکان، یک موقعیت، یک شی یا حتی برخی حیوانات و دیگر موارد باشد. جالب است بدانید که فوبیا برخلاف اختلالات اضطرابی به موارد و ویژگی های خاصی مرتبط می شود و ممکن است این علائم فوبیا در افراد بسیار زیادی یکسان باشد.
تاثیراتی که فوبیا روی افراد می گذارد ممکن است در برخی شرایط بسیار شدید و غیر قابل باور باشد زیرا آن ها می دانند که علائم و واکنش هایی که از خود نشان می دهند بیش از حد است و نمی توانند برای آرام تر کردن فوبیا خود کاری انجام دهند. به خاطر همین موضوع علاوه بر داشتن ترس و اضطراب ممکن است استرس و برخی ناراحتی های روانی را نیز تجربه کنند. علاوه بر این موضوع باید گفت که چنین ترس هایی ممکن است روی کار، مدرسه، روابط شخصی آن ها خلل هایی را ایجاد کند. اما به نظر شما چه شرایطی در مغز یا واکنش هایی اتفاق می افتد که سبب می شود افراد فوبیا داشته باشند؟ یا چه عواملی سبب می شود که واکنش های ترس بیش از اندازه ای را از خود بروز دهند؟
علت بوجود آمدن علائم فوبیا در افراد چیست؟
همانطور که گفتیم ممکن است علت های متفاوتی برای افراد وجود داشته باشد که سبب رخ دادن برخی از علائم فوبیا در آن ها شود. اما می توان گفت که عوامل ژنتیکی و محیطی نیز در رخ دادن این بیماری بی تاثیر نیستند. به عنوان مثال کودکانی که یکی از بستگان نزدیک آن ها مبتلا به اختلال اضطرابی هستند در معرض خطر ابتلا به فوبیا قرار می گیرند. رویدادهای ناراحت کننده و تاثیرگذاری مانند غرق شدن، تصادف، آتش سوزی و دیگر موارد می تواند فوبیا را در افراد بوجود آورد و به مرور زمان سبب تشدید این رویداد در مغز آن ها شود. قرار گرفتن در معرض فضاهای بسته، ارتفاع زیاد، نیش حیوانات یا برخی حشرات نیز می تواند منبع اصلی فوبیا و رخ دادن این موضوع در افراد باشد . شاید باورتان نشود اما سوء استفاده از مواد و افسردگی نیز رابطه مستقیمی با فوبیا دارد و ممکن است سبب تشدید شدن این مورد در افراد شود.
علائم فوبیا می تواند نسبت به بیماری های روحی و روانی مانند اسکیزوفرنی متفاوت باشد و رفتارهای متفاوتی را از خود به نمایش بگذارد. علائمی که ممکن است در بیماری های روحی روانی مانند اسکیزوفرنی با آن مواجه شوید مانند بی لذتی، توهمات دیداری و شنیداری، هذیان و دیگر موارد است که این علائم را به هیچ عنوان در بیماری فوبیا مشاهده نخواهید کرد و علائم متفاوتی را از خود به نمایش می گذارد. همانطور که گفتیم علائم های فوبیا می تواند در شرایط مختلفی بوجود آید که در ادامه با این شرایط بیشتر آشنا می شوید.
۵ مورد از شرایطی که در دسته فوبیا تلقیی می شود
انواع مختلف فوبیا وجود دارد که ممکن است اسم های تخصصی و پزشکی روی آن ها قرار گرفته باشد که در برخی شرایط حتما با علائم آن ها آشنایی دارید اما اسامی این موارد را نمی دانید. در ادامه به این موضوعات می پردازیم.
آگورا فوبیا: اگورا فوبیا ترس از مکان ها یا موقعیت های باز به حساب می آید که افراد فکر می کنند نمی توانند از آن ها فرار کنند . معنای اصلی این کلمه به ترس از فضای باز اشاره دارد و در چنین شرایطی افرادی که دچار آگورا فوبیا هستند می ترسند که در جمعیت های بزرگ یا در بیرون از خانه دچار برخی خطرات شوند که فکر می کنند آن ها را به دام می اندازد. اغلب این افراد به دلیل داشتن این ترس و فوبیا از واقعیت های اجتماعی به کلی دوری می کنند و ممکن است تمام مدت یک سال از زندگی خود را در خانه هایشان سپری کنند. علائمی که این افراد برای این فوبیا از خود نشان می دهند این است که تصور می کنند در فضاهای باز دچار حملات پانیک شوند و نتوانند به خوبی خود را کنترل کنند. به خاطر همین با داشتن تفکر اینکه اگر در بیرون اتفاقی برای آن ها بیفتد و کسی به آن ها کمک نکند، این فوبیاها را در ذهن خود نگه می دارند.
فوبیای اجتماعی: از فوبیای اجتماعی به عنوان یک اختلال اضطراب اجتماعی نیز یاد می کنند و این موضوع به این مورد اشاره دارد که افراد با داشتن نگرانی های شدید در مورد موقعیت های اجتماعی سبب می شود که انزوا و دوری از جامعه را انتخاب کنند. این فوبیا در بسیاری از افراد آنقدر شدید و از درجه بسیار بالایی برخوردار است که حتی افراد نتوانند یک سفارش دادن کوچک یا تلفن زدن را به راحتی انجام دهند و ممکن است باعث وحشت و ترس آن ها از انجام دادن این عمل شود. این افراد برای آرامش داشتن و پیدا کردن یک زندگی بدون ترس اغلب در تلاش هستند که زندگی خود را دور از موقعیت های عمومی و اجتماعی سپری کنند.
فوبیا عملکرد: این مورد از فوبیا در دسته اضطراب و عملکرد یا ترس از صحبت کردن در مقابل افراد به حساب می آید. ممکن است افرادی که مبتلا به این فوبیا هستند در شرایطی که نیاز دارند در مقابل افراد یا گروهی شروع به صحبت کردن کنند علائم فوق شدیدی را از خود بروز دهند. این علائم فوبیا ممکن است تنگی نفس، عرق کردن دستان، سرد شدن بدن و دیگر موارد باشد که اگر با مشاوره و درمان های دارویی در صدد رفع این موارد اقدام نکنند، ممکن است علائم بیشتر و حادتری را از خود بروز دهند.
آکروفوبیا: رایج ترین فوبیایی که در بسیاری از افراد مشاهده می شود و ممکن است سبب روی دادن برخی علائم شدید و حاد در آن ها شود آکروفوبیا نام دارد. این فوبیا که به ترس از ارتفاع نیز معروف است سبب می شود که افراد از رفتن به کوه ها، پل ها، طبقات بالاتر ساختمان ها، آسانسورها و دیگر موارد خودداری کنند. علائمی که ممکن است با داشتن این فوبیا در این دسته از افراد پیدا شود شامل سرگیجه، تعریق، احساس بیهوشی یا حالت تهوع می باشد.
کلاستروفوبیا: این فوبیا یکی از حیاتی ترین ترس هایی که در افراد وجود دارد و به عنوان ترس از فضای بسته یا تنگ به حساب می آید. ممکن است علائمی که از خود نشان می دهند آنقدر شدید باشد که حتی افراد نتوانند در کوچک ترین فضای بسته قرار گیرند. به عنوان مثال اگر شما دچار این بیماری باشید، نمی توانید در فضاهایی مانند ماشین، آسانسور، اتاق های کوچک و دیگر موارد قرار بگیرید. در برخی شرایط فوبیا فضای بسته آنقدر شدید است که افراد را دچار ناتوانی در تنفس می کند.
آویو فوبیا: ترس از پرواز یکی دیگر از فوبیا هایی است که افراد دچار آن هستند و آویو فوبیا نام دارد. این فوبیا به این صورت است که افراد نمی توانند به هیچ وجه سوار هواپیما شوند و از طول پرواز خود لذت ببرند و ممکن است اگر مجبور به انجام این کار باشند در طول پرواز بیهوش شوند.
دنتو فوبیا: دنتو فوبیا ترس از دندانپزشکی یا انجام عملیات دندانپزشکی به حساب می آید. این نوع از ترس ها معمولاً پس از اتفاق افتادن یک رویداد ناخوشایند در روند دندانپزشکی برای افراد به حساب می آید که ممکن است بعد از آن به این فوبیا مبتلا شوند. به خاطر همین افرادی که دچار این دسته از فوبیا هستند از رفتن به دندانپزشکی خودداری می کنند یا برای انجام دادن درمان های دندان هایشان با مشکل زیادی مواجه می شوند.
هموفوبیا: شاید باورتان نشود اما بسیاری از افراد وجود دارند که فوبیاهای دیدن خون یا حتی خونگیری را دارند. این افراد ممکن است در مواجه شدن با خون خود یا خون افراد دیگر دچار برخی بیهوشی ها و غش کردن هایی شوند و نمی توانند در چنین شرایط خود را کنترل کنند.
فوبیا شب: فوبیاهای زیادی وجود دارد که به عنوان ریشه در کودکی و بچگی بسیاری از افراد به حساب می آید که ممکن است با روند رو به رشد و درمان نشدن آن ها روی افراد باقی مانده باشد. فوبیای تاریکی یا شب یکی دیگر از مواردی است که ریشه در کودکی افراد دارد اما ممکن است هنگامی که در این سنین بوده اند با برخی ترس هایی در تاریکی مواجه شده باشند به همین دلیل به مرور زمان این ترس در آن ها برطرف نشده و به فوبیای شب تبدیل شده است.
چه عواملی به عنوان زنگ خطر در بیماری فوبیا به حساب می آید؟
علاوه بر وجود خود بیماری علائم دیگری نیز وجود دارد که سبب تشدید و عوامل خطر این بیماری به حساب می آید. افرادی که دارای استعداد ژنتیکی برای اضطراب هستند ممکن است در معرض بالا مبتلا شدن به بیماری فوبیا قرار گیرند. اگر بیماری شما جزء دسته فوبیاهای خاص در نظر گرفته شود، می توان گفت که سن، وضعیت اجتماعی، وضعیت اقتصادی و جنسیت نیز در این دسته از افراد تاثیر گذار است و از توجه ویژه ای برخوردار است و ممکن است این موارد نیز روی آن ها تاثیر گذار باشد.
کودکان یا افرادی که در سطح جامعه وضعیت اجتماعی یا اقتصادی پایین تری قرار دارند نیز ممکن است به بیماری های فوبیا مبتلا شوند و بیشتر روی آن ها تاثیر گذارد. به عبارت دیگر می توان گفت که جامعه بیماری فوبیا بزرگ تر از آن چیزی که تصورش را می کنید است و بسیاری از افراد وجود دارند که از فوبیاهای خود بی خبر هستند. در برخی شرایط آگاه نبودن از این بیماری می تواند حتی بیماری های آن ها را تشدید کند. به خاطر همین اگر شما برخی از علائم ترس یا اضطراب را در خودتان مشاهده کردید، بهتر است با مشاورین بالینی در ارتباط باشید که بتوانند به راحتی بیماری های شما را برطرف کنند.
علائم فوبیا شامل چه مواردی می شود؟
علائم مختلفی در بیماری فوبیا وجود دارد که به واسطه افراد به نمایش در می آید اما می توان گفت که شایع ترین و ناتوان کننده ترین علامت فوبیا حملات پانیک به حساب می آید. این حملات در برخی شرایط ممکن است آنقدر شدید باشد که افراد را به بیهوشی مبتلا کند و حتی در برخی شرایط نفس کشیدن عادی را از آن ها می گیرد. ویژگی های حملات پانیک عبارتند از:
- ضربان قلب شدید یا تپش قلب؛
- تنگی نفس؛
- تکلم سریع و ناتوانی در صحبت کردن؛
- خشک شدن دهان؛
- ناراحتی معده؛
- حالت تهوع؛
- فشار خون بالا؛
- لرزیدن یا لرزش های شدید بدن؛
- درد یا سفتی در قفسه سینه؛
- احساس خفگی داشتن؛
- سرگیجه یا سبکی سر؛
- عرق کردن های زیاد.
این موارد تنها گوشه ای از موارد علائم فوبیا در این دسته از افراد به حساب می آید اما جا دارد به این موضوع اشاره کرد که اگر فردی مبتلا به فوبیا باشد، نیازی به بروز دادن این علائم از خود را ندارد و می توانید قبل از رخ دادن این اتفاقات از فوبیا آن ها باخبر شوید.
چطور می توانید علائم فوبیا را در خود کاهش دهید؟
ممکن است افراد زیادی وجود داشته باشند که این علائم را در خود مشاهده کنند و برایشان سوال به وجود آید که چطور می توانند این بیماری را درمان کنند؟ جا دارد به این موضوع اشاره کرد که درمان های متعدد و مختلفی بر اساس میزان شدت، درجه و ترس های شما وجود دارد که ممکن است مشاور و روانشناسان برای درمان شما به کار گیرند. به خاطر همین در ادامه به چند موارد درمان و روش هایی که می توانید از آن ها بهره مند شوید را برای شما می گوییم.
درمان شناختی رفتاری: درمان شناختی رفتاری یکی از رایج ترین و اصلی ترین درمان ها برای فوبیا به حساب می آید که ممکن است پزشکان برای درمان بیماران خود از این روش استفاده کنند. همانطور که در ابتدای این مطلب گفتیم که شما می توانید برای مقابله کردن با ترس خود با آن ها مواجه شوید در اینجا نیز مشاوران و پزشکان برای اینکه شما بتوانید با فوبیاهای خود کنار بیایید شما را در معرض منبع ترس در یک محیط کنترل شده را قرار می دهند. انجام دادن این روش با نکات ایمنی و استاندارد سبب می شود که افراد اضطراب خود را کاهش داده و در صدد مقابله کردن با آن ها بر بیایند. به عبارت دیگر می توان گفت که این درمان روی شناسایی و تغییر افکار منفی افراد و همچنین باورهای ناکارآمد آن ها تاثیر می گذارد و به مرور زمان در صدد رفع فوبیا آن ها اقدام می کنند.
دارو: انواع داروهای مختلفی در درمان این بیماری وجود دارد که با مصرف آن ها می توانید در صدد کاهش استرس و فوبیا خود عمل کنید. داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد اضطراب می تواند به آرام کردن واکنش های احساسی و فیزیکی شما نسبت به ترس هایتان کمک کند. در بهترین شرایط اگر پزشک شما بتواند داروهای ترکیبی و درمان حرفه ای را برای درمان شما تجویز کند، قطعا و درمان راحت تر و مفیدتری خواهید داشت.
کلام آخر
در زندگی همه ما شرایطی وجود دارد که ممکن است با برخی ترس های کوچکی روبه رو شویم و برای پیدا کردن نقطه آرامش خود از آن شرایط دوری می کنیم یا برخی از ترس هایی وجود دارد که ممکن است در آخر به واکنش هایی که از خودمان نشان می دهیم شروع به خندیدن کنیم! اما در بعضی از شرایط افرادی هستند که دچار ترس های بزرگتری نسبت به ترسیدن از یک حشره کوچک هستند. در چنین شرایطی افراد با واکنش های شدید بدنی و مغزی روبه رو می شوند که به چنین ترس هایی فوبیا گفته می شود که ممکن است در دسته بزرگ تری از ترس ها قرار گیرد.
علائم فوبیا در این گروه از افراد کمی بیشتر و شدیدتر از ترس های معمولی است که ممکن است افراد با تنگی نفس، ناتوانی در کلام، استرس های شدید و دیگر موارد روبه رو شوند. ترس هایی که سبب رخ دادن این علائم شدید در این گونه از افراد می شود مانند فوبیا ارتفاع، فوبیا تاریکی و دیگر موارد است که در بالا کاملا در مورد این مطالب برای شما توضیح داده ایم. اگر اکنون پس از خواندن این مطالب فکر می کنید که شما هم دارای یکی از علائم بالا هستید، بهتر است برای درمان بیماری خود با مشاورین و روانشناسان بالینی در ارتباط بوده و به مرور زمان در صدد کاهش دادن این موارد خود اقدام کنید.
منبع:
- https://www.healthline.com/health/phobia-simple-specific#takeaway
