انگیزه پیشرفت یکی از موضوعات مهم در زندگی انسان است. بر همین اساس افراد در تمام سال های زندگی خود، به دنبال مفهوم انگیزه پیشرفت بوده اند. بر همین اساس منابع و آموزش های متعددی راجع به این مسئله به وجود آمده است.
به این موضوع توجه داشته باشید که برای افزایش انگیزه پیشرفت، بهتر از در مرحله اول به شناخت نسبی از خود و توانایی های خود برسید که در ادامه مسیر زندگی باتکیه بر آن ها به بهبود انگیزه پیشرفت خود کمک کنید.
در ادامه بیشتر به موضوع انگیزه پیشرفت می پردازیم.
انگیزه پیشرفت مسیری روبه جلو
موضوعی که بهتر است به آن توجه داشته باشید، تفاوت سطح انگیزه پیشرفت در سال های زندگی است. بر همین اساس افراد در سال های مختلف زندگی خود منابع مختلف انگیزه را انتخاب می کنند و پیشرفت آن در زمینه خاصی تعریف می شود.
به طور مثال دانش آموز در سال های تحصیل، انگیزه پیشرفت در کلاس های درس و مدرسه تعریف می شود. دانشجو در دانشگاه و روابط اجتماعی، انگیزه زیادی برای پیشرفت دارد و …
در ادامه به بررسی انگیزه پیشرفت بر اساس نظریه های مختلف می پردازیم.
انگیزه پیشرفت هدف گرا
انگیزه پیشرفت هدف گرا به دودسته، عملکردی و تبحری تقسیم می شود. بر اساس این دسته بندی، پیشرفت عملکردی در واقع به بهتر عمل کردن نسبت به دیگران است. افراد با آموزش مناسب نسبت به دیگر افراد از انگیزه پیشرفت بیشتری در اهداف خود برخوردار هستند.
در واقع آنها مایل هستند که انگیزه پیشرفت خود را در ارتباط با دیگران نشان دهند.
اما انگیزه تبحری در واقع به موفقیت و پیشرفت در یک بعد مانند هنر اشاره می کند. به طور مثال فرد توانایی این را دارد که در یکی از شاخه های هنر به موفقیت چشمگیر برسد. اما در ابعاد دیگر فرد متوسط باشد.
انگیزه پیشرفت در هر فردی به دلایل متعددی شکل می گیرد. برخی افراد صرفاً بر اساس محیط تصمیم می گیرند که به سمت رشته یا حرفه ایی بروند. اما برخی دیگر بر حسب توانایی های درونی تصمیم می گیرند.
بر همین اساس انگیزه پیشرفت را به دودسته درونی و بیرونی تقسیم بندی می کنند که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم.
انگیزه پیشرفت درونی
این انگیزه شامل گرایش های درونی مانند فطرت و میل و رغبت ذاتی می شوند. بر همین اساس افرادی که دارای انگیزه درونی هستند. ممکن است در یک جنبه از زندگی شان سرآمد باشند و در برخی از جنبه های زندگی خود متوسط باشند.
این انگیزه به طور خودجوش از نیازهای روانی فرد نشأت می گیرد. ازآنجاکه این افراد در درون خود نیازهایی را احساس می کنند، در راستای ارضای آنها گام برمی دارند و برنامه مشخصی را تنظیم می کنند.
مورد مهم دیگری که بهتر است به آن توجه داشته باشید، این است که انگیزه درونی با پاداش و تشویق های بیرونی تغییر نمی کند. شاید در بعضی بازه های زمانی، افراد کمی از اشتیاق خود را از دست بدهند.
اما بعد از مدتی به مسیر خود برمی گردند و راه خود را ادامه می دهند.
انگیزه پیشرفت بیرونی
انگیزه بیرونی از محیط و مشوق هایی که فرد را تحریک می کنند، نشست می گیرد. این انگیزه وابسته به محیط و اطرافیان است. به طور مثال وقتی دانش آموزی به خاطر کسب نمره بالا در مدرسه تشویق می شود و جایزه می گیرد.
برخی از روان شناسان معتقدند بهتر است. انگیزه در افراد برای شروع و پیشرفت در کارها، از درون افراد نشأت بگیرد. آنها بر این باورند، انگیزه بیرونی بعد از مدتی به شرطی شدن فرد می انجامد که ممکن است، در آینده فرد، به دل زدگی و سرخوردگی دچار شود، در واقع دچار فقدان معنا شود.
در ادامه به نظر روان شناسان مختلف راجع به انگیزه پیشرفت می پردازیم.
تولمن
تولمن معتقد است، فرد بر اساس انگیزه و نیازهای خود رفتارش را تنظیم میکند و در راستای برآورده کردن نیازهای خود قدم برمی دارد. مورد دیگری که در انگیزه پیشرفت تولمن مطرح شده، پیش بینی فرد از میزان موفقیت خود است.
براین اساس اگر فرد، درک درستی از میزان توانایی های خود داشته باشد، به میزان مشخصی تلاش میکند و به موفقیت هم می رسد. در ادامه این تلاش ها انگیزه پیشرفت در فرد افزایش می یابد و در مراحل بعدی با نیت مناسبی تلاش خود را بیشتر میکند و به دستاوردهای بیشتری هم می رسد.
موضوع مهمی که در نظریه تولمن به آن اشاره شده، خواست و انتظار است. خواست در واقع نیازهای اساسی بدن انسان است. نیازهایی که از درون فرد نشأت می گیرد و باعث جنبش و حرکت در زندگی می شوند.
مورد بعدی انتظار است. براین اساس ما زمانی از انتظار صحبت می کنیم که خواسته ها نیازهای خود را شناخته ایم و برای ارضای آن ها به دنبال مسیرهای متفاوت می رویم. در این مواقع بهتر است برای دستیابی به هدف صبر کنیم.
لوین
نظریه لوین دیدگاه جالبی را ارائه می کند. بر اساس نظریه لوین فرد همیشه در حال نزدیک و دور شدن از هدف است. بر همین اساس انگیزه پیشرفت خود را تعیین می کند. نیازها و خواسته ها از شرایط روانی و بدنی فرد نشأت می گیرند که بر همین اساس فرد در یک میدان انرژی مشخص انگیزه پیشرفت خود را کم یا زیاد می کند.
مورد دیگری که لوین درباره انگیزه پیشرفت به آن اشاره می کند، ارزش مثبت و ارزش منفی است. در واقع بر این نظریه انسان ها نیازها و شرایطی که برای آنها مطلوب باشد باعث نزدیک شدن آنها به هدف و در نهایت افزایش انگیزه پیشرفت می شود.
و نیازها و شرایطی که برای انسان مطلوب نباشد، طبیعت از آن دوری می کند و هیچ انگیزه پیشرفتی برای فرد به وجود می آید.
مک کللند
مک کللند نظریه انگیزه پیشرفت خود را در چند مورد بیان کرده است که در ادامه به آن می پردازیم.
افرادی که میل به پیشرفت در آنها بیشتر است، نسبت به افرادی که نیاز به پیشرفت کمی دارند، موقعیت های پرخطر بیشتری را انتخاب می کنند، در واقع آنها در پی این هستند که انرژی خود را به سمت مشخصی سوق دهند.
افراد دارای انگیزه پیشرفت زیاد، معمولاً به مشاغلی مانند بازرگانان و کارآفرینان روی می آورند و در این مسیر نیز پیشرفت چشمگیری می کنند.
افراد باتوجه به انگیزه پیشرفت خود، میزان مشخصی از رضایت از خود را تجربه می کنند.
دسی
دسی نیز دیدگاهی مانند دیگر روان شناسان داشت. او معتقد بود در محیط های آموزشی بهتر است، افراد بر اساس نیازهای درونی خود به تحصیل بپردازند. نیازهای درونی مسیر را به درستی به انسان ها نشان می دهند و در نهایت افراد دچار سرخوردگی می شوند.
در واقع او معتقد بود انگیزه پیشرفت اگر از درون افراد سرچشمه بگیرد، اصیل تر و ناب تر است.
نیکولز
نیکولز نظریه جالبی راجع به انگیزه پیشرفت دارد. او معتقد است، باورهای افراد تأثیر زیادی در موفقیت و انتخاب مسیر آنها در زندگی دارد. درواقع بر اساس نظریه او، باورها و عقایدی که در ابتدای زندگی فرد برای او مهم می شود و او را تحت تأثیر قرار می دهد. به احتمال زیاد انگیزه پیشرفت او در بزرگسالی او را شکل می دهد.
دویک
بر اساس نظریه دویک، انگیزه پیشرفت بر دو نوع هدف یادگیری و هدف عملکردی تقسیم می شود. بر همین اساس، در نظریه هدف یادگیری تاکید بر افزایش توانایی و مهارت های افراد است که بر همین اساس توانایی و مهارت های افراد باعث ایجاد انگیزه پیشرفت در زندگی می شود.
مورد بعدی، نظریه عملکردی به نشان دادن توانایی های فرد تاکید می کند، نه بر افزایش آنها. در واقع او در ابتدا به استفاده از توانایی های فرد اشاره دارد که در همین راستا این موضوع باعث افزایش اعتمادبه نفس و انگیزه پیشرفت فرد می شود.
مورد دیگری که دویک به آن اشاره داشته، هدف رفتار است. در پاسخ به برخی از سؤالات مانند اینکه چرا افراد به سمت فعالیت های مختلف کشیده می شوند یا چه چیزی افراد را به سمت گرایش های مختلف سوق می دهد. از نظریه هدف رفتار استفاده کرده است.
بر اساس این نظریه هدف های افراد باورهای آنان را شکل می دهد و باور آنها باعث ایجاد انگیزه پیشرفت در زمینه های مختلف می شود.
مورد دیگری که در نظریه او دیده می شود، بارئ افراد به هوش است. برخی از افراد معتقدند، باهوش تر از دیگران هستند که همین برداشت باعث ایجاد انگیزه پیشرفت متفاوت در آنها میشود و در نتیجه رفتارهای متفاوتی، در جهت همین موضوع نشان می دهند.
افرادی که بر اساس تجربه شخصی یا محیط به این باور رسیده اند مه باهوش تر هستند انگیزه پیشرفت بیشتری دارند و به تبع آن تلاش بیشتری نیز می کنند.
حالت بعدی افرادی هستند که بر اساس تجربه شخصی خود با محیط، باور کرده اند که باهوش نیستند. باتوجه به این گفته آنها از انگیزه پیشرفت کمی برخوردار هستند و تلاش زیادی برای تغییر موقعیت و جایگاه خود نمی کنند.
اندرو
اندرو به موضوع گرایش – اجتناب پرداخته است. او بر این عقیده است که، افرادی که از یک موقعیت اجتناب می کنند، در واقع بر عدم توانایی و مهارت خود اعتقاد دارند و بر همین اساس از رویارویی با شرایط اجتناب می کنند و انگیزه پیشرفت در آنها وجود ندارد.
او معتقد است، این عامل ریشه در محیط افراد دارد. آنها در مراحلی از زندگی خود تأثیرات مثبتی که باید را از محیط نگرفته اند و در مراحل بعدی با این چالش مواجه شده اند.
از طرف دیگر افرادی که به گرایش را انتخاب می کنند، درک نسبی از توانایی و ارزش های خود دارند. بر همین اساس به میزان مشخصی تلاش های خود را تنظیم می کنند که در نهایت به هدف خود برسند.
در موارد دیگر اگر این افراد به موفقیت مناسب دست یابند. انگیزه پیشرفت آنها افزایش می یابد و در مرحله بعدی، هدفی را انتخاب می کنند که کمی از توانایی آنها بیشتر باشد و آنها با میزان مناسبی از تلاش به آن دست یابند.
دیدگاه مثبت نگر در انگیزه پیشرفت
این دیدگاه قدمت زیادی در علم روان شناسی ندارد. بر اساس دیدگاه مثبت نگر، ارزش های انسان و انگیزه پیشرفت او به درک و فهم انسان از ارزش زندگی وابسته است.
سلیگمن یکی از نظریه پردازهای این شاخه از روان شناسی بوده است. او باورداشت انگیزه پیشرفت انسان در سال های اخیر با تغییراتی مواجه شده و انسان ها بیشتر در پی مواردی هستند که باعث شادی و حال خوب بیشتر برای آنها شود. در واقع انسان ها به مسیری قدم می گذارند که شادی و سلامت روان بیشتری را برای آنها تضمین کند.
در ادامه این موضوع به مواردی می پردازیم که تأثیر مستقیم بر افزایش انگیزه پیشرفت در زندگی دارد
اجتماعی شدن در جهت انگیزه پیشرفت
زندگی انسان ها تحت تأثیر اجتماعی شدن، تغییرات زیادی را شامل می شود. از جمله این تغییرات انگیزه پیشرفت است که براین اساس انسان ها یاد می گیرند که برای زندگی خود برنامه داشته باشند. میل، هدف و پیشرفت خود را بشناسند و در راه پیشرفت خود گام بردارند.
تأثیرات رشدی و انگیزه پیشرفت
با افزایش سن انسان کوچک، او می آموزد که باید برای زندگی خود برنامه داشته باشد. او بیشتر با شرایط و محیط اطراف خود آشنا می شود و بر همین اساس پیشرفت و انگیزه پیشرفت در زندگی خود آشنا می شود.
ریسک کردن و پیشرفت
یکی از جنبه های پررنگ انگیزه پیشرفت، ریسک کردن است. در واقع در ابتدای شروع هر کاری اطلاعات کاملی از تمام مسیر نداریم. فقط اطلاعات نسبی از جنبه های مختلف داریم. پس در این موارد بهتر است تا حدی از ریسک کردن در برنامه ریزی های خود استفاده کنیم.
در ادامه این موضوع به بررسی برخی از شرایط افرادی که دارای انگیزه پیشرفت بالا هستند، می پردازیم.
هدف و تاثیر آن در انگیزه پیشرفت
داشتن هدف یکی از مهم ترین مؤلفه های انگیزه پیشرفت است. افراد زمانی که برای زندگی و زیست خود هدف نداشته باشند. به پوچی و عدم معنا دچار می شوند و همین موضوع در درازمدت باعث کاهش انگیزه پیشرفت آنها می شود و در نهایت از آنها فرد سرخورده در زندگی اجتماعی می سازد.
در همین راستا افراد موفق و دارای انگیزه پیشرفت بالا در زندگی خود در هر بازه هدف مشخص و روشنی داشته اند.
احساس مسئولیت و پیشرفت
شاید بتوان گفت پررنگ ترین ویژگی افراد باانگیزه پیشرفت بالا، احساس مسئولیت است. این افراد در تمامی مراحل زندگی خود مسئولیت اعمال و رفتار خود را برعهده می گیرند و به خوبی از پس موانع و مشکلات زندگی خود برمی آیند.
تمایل به بازخورد واقعی و انگیزه پیشرفت
این افراد تمایل زیادی به رفتار درست و واقعی از افراد دارند. در واقع افراد باانگیزه پیشرفت بالا نیاز دارند که عملکرد واقعی خود را به نمایش بگذارند و تأثیرات و بازخوردهای واقعی و مثبت از محیط خود بگیرند.
آرزو در مسیر انگیزه پیشرفت
این افراد سطح آرزو و خواسته معقول و منطقی از خود دارند. در واقع آنها می دانند که برای افزایش انگیزه پیشرفت خود باید بر اساس واقعیت زندگی خود برنامه ریزی کنند که در نهایت به جایگاه مناسبی برسند.
این افراد بعد از دستیابی به آرزو و خواسته خود در مراحل بعدی زندگی، به طور منطقی توقعات خود را بالا می برند و به دستاوردهای بیشتری می رسند.
ابتکار و پیشرفت
افراد خلاق از سطح انگیزه پیشرفت بالایی برخوردار هستند و همین موضوع باعث می شود که آنها در مسیر خود افراد موفقی باشند. این افراد در تمامی مراحل زندگی خود هدف مشخص و روشنی دارند و در راستای همان هدف گام برمی دارند.
در واقع آنها یاد می گیرند به چه طریق از راه های مختلف به دستاورد و خواسته های خودپسند و انگیزه پیشرفت خود را بالا نگه دارند.
سخن آخر
انگیزه پیشرفت و موفقیت یکی از مهم ترین انگیزه های انسان در زندگی است. در واقع افراد همیشه میل به پیشرفت و قرارگرفتن در موقعیت های بهتر زندگی را دارند. اما موردی که باید به آن توجه کرد، شرایط متفاوت افراد است.
در واقع بهتر است در ابتدا درک درستی از خود و شرایط محیط اطرافتان داشته باشید و در مراحل بعدی به برنامه ریزی برای پیشرفت در زندگی بپردازید.
مورد مهم دیگری که در انگیزه پیشرفت و رشد فردی باید به آن توجه داشته باشید، تعادل برقرار کردن بین توانایی های خود و محیط اطرافتان است. توجه کنید شما محیط خود نیستید. افراد توانایی و ویژگی های متفاوتی دارند. برداشتی که اطرافیان از شما دارند نباید تأثیر منفی بر انگیزه پیشرفت شما شود.
بهتر است بر اساس توانایی های خود، برای پیشرفت خود برنامه ریزی کنید. باگذشت زمان نیز اطرافیان هم با شما همراه می شوند.
منبع:
https://www.lifehack.org/909492/achievement-motivation
