انسان موجودی اجتماعی است و برای حفظ سلامت فیزیکی و عاطفی خود باید با دیگران ارتباط برقرار کند. هرچند، تاثیر تنهایی بر سلامت روان نیز کاملا مشهود است. بودن در کنار دیگران علاوه بر مزایایی که دارد، می‌تواند استرس‌زا نیز باشد؛ مثل نگرانی ناشی از اینکه دیگران درباره شما چه فکری می‌کنند.
برخی از این چالش‌ها نشان می‌دهند که چرا ما به اوقات تنهایی نیاز داریم. داشتن اوقاتی در کنار خود به ما فرصت می‌دهد از فشار‌های اجتماعی فرار کنیم و به افکار، احساسات و تجربیات خود رجوع کنیم.
همه‌گیری بیماری کرونا ما را با این دو چالش روبه‌رو کرد. بسیاری مجبور بودند در تنهایی اوقات خود را سر کنند. در حالی که عده‌ای دیگر مجبور بودند، ساعت‌های طولانی را در کنار اعضای خانواده یا هم اتاقی‌های خود بگذرانند.
چرا داشتن اوقات تنهایی مهم است؟
سپری کردن اوقات به تنهایی می‌تواند مزایایی داشته باشد. این نکات مثبت عبارت‌اند از: اکتشافات شخصی، خلاقیت و انرژی اجتماعی. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این سه مورد و تاثیر تنهایی بر سلامت روان می‌پردازیم.
اکتشافات شخصی
اگر با خود احساس راحتی کنید، می‌توانید زمانی را آزادانه برای کشف علایق خود بدون دخالت شخص دیگری بگذارید، چیز‌های جدیدی کشف کنید، موضوعاتی که شما را به وجد می‌آورند را پیدا کنید، دانش خود را بالا ببرید و … .
گذاشتن زمانی برای خود به معنی کشف چیز‌های تازه بدون فشار و قضاوت دیگران است. این مسئله برای رشد فردی بسیار اهمیت دارد.
خلاقیت
داشتن اوقات تنهایی فرصتی است که ذهن خود را برای افزایش خلاقیت آزاد بگذارید. تحقیقات نشان داده‌اند تنهایی می‌تواند مغز را به سمت خلاقیت سوق دهد. همچنین، افرادی که عمدا از دیگران فاصله می‌گیرند که اوقات خود را به تنهایی سپری کنند، به احتمال خیلی زیاد افرادی بسیار خلاق هستند.
پژوهش دیگری حاکی از این است که تنهایی اجتماعی بر روی جریان‌های عصبی مغز که با قوه تخیل در ارتباط اند، تاثیر گذاشته است. وقتی برانگیختگی اجتماعی کاهش می‌یابد، مغز شبکه‌های خلاقیت را افزایش می‌دهد تا آن خلا را پر کند.
انرژی اجتماعی
تنها زندگی کردن همیشه به عنوان موضوعی منفی دیده شده است. در حالی که به گفته محققان افرادی که تنها زندگی می‌کنند می‌توانند زندگی اجتماعی قوی‌تر و انرژی اجتماعی بیشتری نسبت به کسانی که با دیگران زندگی می‌کنند، داشته باشند.
دلایلی که تنها زندگی کردن را تبدیل به یک چالش می‌کنند
تنها زندگی کردن برای بسیاری می‌تواند سخت باشد. خیلی‌ها آن را تجربه‌ای دردناک می‌دانند و این تجربه دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد. برخی از این علل در زیر آورده شده است.
کمبود تجربه در زندگی تنهایی: بعضی‌ها عادت ندارند از بقیه دور باشند و تنهایی وقت بگذرانند؛ بنابراین، اگر به بک باره ارتباطات اجتماعی‌شان کمرنگ شود، احساس می‌کنند از دیگران جدا افتاده‌اند.
افکار و احساسات ناراحت کننده: در برخی موارد، تنها بودن و تمرکز بر درون می‌تواند سخت و حتی دردناک باشد. افراد ممکن است این درون نگری را غم انگیز بدانند یا خود را درگیر نشخوار فکری و نگرانی کنند.
انگ اجتماعی: بسیاری ذهنیتی منفی درباره تنها زندگی کردن دارند و آن را به عنوان رفتاری ضد اجتماعی تلقی می‌کنند. از نظر آن‌ها تنهایی نوعی تنبیه عذاب آور است.
طی پژوهشی مشخص شده است که مردم اغلب از انجام دادن کار‌های مورد علاقه‌شان اجتناب می‌کنند، اگر مجبور باشند آن را تنها انجام دهند. مخصوصا فعالیت‌هایی که در معرض دید سایر مردم است مثل بیرون رفتن برای شام یا سینما.
نکته: ابعاد مختلف شخصیت شما و ترجیحات شخصی شما در اینکه به چه مقدار اوقات تنهایی نیاز دارید و این زمان چقدر برای شما مفید خواهد بود، بستگی دارد. برای مثال افراد برون‌گرا از تجربیات اجتماعی انرژی می‌گیرند، در صورتی که درون‌گراها از تنهایی لذت بیشتری می‌برند. در مجموع با هر شخصیتی که دارید، می‌توانید از اوقاتی که با خود دارید به نحو احسن استفاده کنید.
تفاوت تنهایی با تک و تنها ماندن
تنها ماندن اثرات مخربی روی سلامتی دارد، مثل فشار خون بالا، اضطراب اجتماعی و افزایش ریسک ابتلا به آلزایمر، افسردگی، چاقی و مرگ زودرس؛ اما باید توجه داشت که تنهایی با تک و تنها ماندن تفاوت دارد.
تنها ماندن احساسی منفی همراه با انزوا است، اما اوقات تنهایی شامل احساس آزادی، الهام بخشی و جوان‌سازی دوباره است. محققان می‌گویند داشتن مقداری اوقات تنهایی با کیفیت برای سلامت فیزیکی و عاطفی ما واجب است.
از کجا بفهمیم نیاز به اوقات تنهایی داریم؟
پی بردن به اینکه نیاز به سپری کردن اوقاتی به تنهایی داریم، کار راحتی نیست؛ اما نشانه‌های زیر می‌توانند در این زمینه به شما کمی کمک کنند.
- زود رنج هستید
- به سرعت با چیز‌های کوچک عصبانی می‌شوید
- علاقه‌ای به انجام کارها با دیگران ندارید
- احساس در هم شکستن یا هیجان بیش از حد می‌کنید
- نمی‌توانید درست تمرکز کنید
- هنگام وقت گذراندن با دیگران مضطرب می‌شوید
خبر خوب این است که اگر شما هر یک از این علائم را دارید، تاثیر تنهایی بر سلامت روان را می‌توانید با کمی وقت گذراندن با خود مشاهده کنید. در پژوهشی مشخص شد افرادی که حدود ۱۱ درصد وقت خود را تنها می‌گذراندند، در رویدادهای اجتماعی آینده احساسات منفی کمتری داشتند.
چگونه تنها وقت گذرانی کنیم؟
اگر قصد گذراندن اوقات تنهایی را دارید، باید حتما آن زمان را طوری بگذرانید که برای شما مفید باشد. تنها بودن باید داوطلبانه باشد، نه از روی اجبار و باید به گونه‌ای باشد که احساس کنید هر وقت خواستید می‌توانید به زندگی اجتماعی برگردید.
- زمانی را انتخاب کنید: تصمیم بگیری چه زمانی می‌خواهید تنها باشید. آن زمان را وارد برنامه خود کنید و دیگران بگویید که در آن وقت مزاحم شما نشوند.
- شبکه‌های اجتماعی را کنار بگذارید: هر شخص یا چیزی که باعث حواس پرتی می‌شود را از خود دور کنید. فقط روی افکار و علایق خود تمرکز کنید.
- برنامه‌ریزی کنید: همه با تنها ماندن راحت نیستند، پس بهتر است برنامه‌ریزی کنید که در آن زمان می‌خواهید به جه کاری مشغول باشید. این زمان می‌تواند صرف استراحت، سرگرمی مورد علاقه یا کتاب خواندن شود.
- قدم بزنید: محققان به این نتیجه رسیده‌اند که بیرون رفتن تاثیر خوبی روی سلامت ما دارد. اگر از داشتن از ارتباطات اجتماعی زیاد احساس خفگی می‌کنید، کمی وقت گذرانی تنها بیرون از خانه به شما کمک می‌کند.
زمان مشخصی برای تنهایی وجود ندارد. هر کس به مقدار زمان متفاوتی نیاز دارد. پس سعی کنید زمان مناسب خود را پیدا کنید.
برای حفظ تنهایی کمی از دیگران فاصله بگیرید
تنها ماندن کار آسانی نیست. اطرافیان شما ممکن است درک نکنند چرا شما می‌خواهید تنها بمانید. اجبارهای خانوادگی و مسئولیت‌های والدین گاهی اجازه نمی‌دهند که شما زمانی را صرف خود کنید. در ادامه نکاتی را به شما یاد می‌دهیم که به تنهایی شما کمک می‌کنند:
- خواسته خود را واضح بگویید: فرقی نمی‌کند با چه کسی طرف هستید؛ به خانواده، هم اتاقی یا شریک زندگی خود بگویید که می‌خواهید مدتی را تنها باشید.
- خواسته‌تان را مشخص کنید: به اطرافیانتان بگویید به مقداری زمان مشخص برای وقت گذرانی با خود و انجام کارهایی مثل کتاب خواندن، گوش دادن به پادکست یا دیدن برنامه‌ای تلویزیونی نیاز دارید.
- لطف بقیه را جبران کنید: اگر دیگران به اوقات تنهایی شما احترام می‌گذرانند، شما هم باید همین کار را کنید. زمانی که آن‌ها می‌خواهند تنها باشند، مسئولیت‌هایی را به عهده بگیرید.
- انعطاف‌پذیر باشید: اگر شما تنها زندگی نمی‌کنید، برای پیدا کردن زمان تنهایی انعطاف به خرج دهید. می‌توانید صبح زود بیدار شوید و از آرامش آن زمان لذت ببرید.
آنچه که خواندیم
بسیاری داشتن اوقات تنهایی را با تنها ماندن اشتباه می‌گیرند. با این حال تاثیر تنهایی در سلامت روان شما چه حالا و چه در آینده بسیار پررنگ است. اگر تنهایی شما را بی‌حوصله می‌کند، سعی کنید از زمانی کوتاه شروع کنید.
وقتی به این وضع عادت کنید، از همراهی خود لذت می‌برید و متوجه می‌شوید اوقات تنهایی به شما کمک کرده است که در زندگی اجتماعی خود احساس تازگی کنید.
منبع: https://www.verywellmind.com/how-important-is-alone-time-for-mental-health-5184607
