عملکرد ساختار ذهن انسان به چه صورت است؟

عملکرد ساختار ذهن انسان به چه صورت است؟

از زمان های بسیار قدیم در مورد حافظه و ذهن انسان مطالعات زیادی انجام داده اند و همواره یکی از جذاب ترین موضوعات برای بشر به حساب می آید. همه افراد در زندگیشان خاطرات بسیار زیادی را تجربه می کنند و این خاطرات در هر انسانی نمی تواند یکسان باشد. ساختار ذهن انسان به نوعی طراحی شده است که می تواند فرآیند های بسیار زیادی مانند کسب، ذخیره، نگهداری، بازیابی اطلاعات، حفظ و دیگر موارد را در خود جای دهد و بتواند روز به روز به موفقیت و افزایش روند زندگی افراد کمک بسیار زیادی کند.

همواره افراد در طول عمر خود به یادگیری مطالب بسیار زیادی می پردازد و ممکن است در برخی شرایط به دلیل استفاده نکردن از این خاطره ها برخی از حافظه شما دچار فراموشی شود اما جالب است بدانید که تنها کافی است با کمی یادآوری خاطرات تمام حافظه خود را دوباره بازیابی کنید!

مغز انسانی یکی از پیچیده ترین عضو بدن هر فردی به حساب می آید که می تواند عملکردهای متفاوتی را از خود به نمایش بگذارد و هر فردی را به تعجب وا دارد. همانطور که می دانید هر یک از بخش های مختلف مغز انسان کارایی ها و عملکردهای متفاوتی را از خود به ارمغان آورده است که به افراد کمک می کند در طول زندگی خود بتوانند با استفاده از آن پیشرفت را در زندگی خود احساس کند.

ساختار ذهن انسان از نظر روانشناسان به چه صورت است؟

روانشناسان زیادی در طول تاریخ وجود دارند که در مورد ساختار ذهنی انسان نظریه های متفاوتی را عنوان کردند که هر یک از آن ها شگفتی های متفاوتی را برای انسان بازگو می کند. یکی از روانشناسان مدل مرحله حافظه ای را عنوان کرده است که در دسته معروف ترین موارد برای ساختار ذهن انسان به حساب می آید که در آن در مورد عملکرد حافظه انسان مطالبی را بازگو کرده است. این نظریه بر سه مرحله استوار است که به واسطه این روش ها حافظه انسان را با جزئیات بیشتری نشان می دهد.

این سه مرحله شامل حافظه حسی، حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت است که هر یک از این موارد ویژگی ها و خصوصیات خاص خودش را در بر می گیرد که قطعا از شگفتی های عملکرد مغز خود و البته خلقت خدا حیرت زده خواهید شد که در ادامه به این مطالب بیشتر خواهیم پرداخت.

حافظه حسی: اگر بخواهید در مورد ساختار زبان اطلاعاتی به دست بیاورید، باید گفت که حافظه حسی اولین مرحله برای حافظه هر فردی به حساب می آید که با استفاده از این نوع می تواند اطلاعات استخراج شده از محیط خارجی را برای مدت کوتاهی در مغز خود ذخیره کند. مدت زمانی که برای ذخیره این اطلاعات تخمین زده اند به این صورت است که برای اطلاعات دیداری کمتر از یک ثانیه و در مورد اطلاعات شنیداری بین ۳ تا ۴ ثانیه طول می کشد که بتوانید این مطالب را در حافظه حسی کوتاه مدت خود ذخیره کنید. همانطور که می دانید بخشی از مغز شما توسط خودتان کنترل می شود اما حافظه حسی شما به قسمتی از مغز شما گفته می شود که توسط خود شما به صورت آگاهانه کنترل نمی شود و عملکردهای شناختی بالاتری را از خود بروز می دهد.

حافظه کوتاه مدت: حافظه کوتاه مدت همان قسمتی از مغز شما به حساب می آید که در بسیاری از شرایط توانسته شما را یاری کند و کارهایتان را به راحتی انجام دهید. حافظه کوتاه مدت که به حافظه فعال نیز معروف است به شما کمک می کند که اطلاعات تازه ای را که در ذهنتان وارد می کنید را به طور مداوم پردازش کند و همین این موضوع سبب می شود که شما درباره آن مسائل فکر کرده و آگاهی بیشتری را پیدا کنید.

حافظه کوتاه مدت هر فردی می تواند تعداد کمی از آیتم ها را برای مدت زمان بسیار کوتاهی در مغز افراد نگه دارد اما اگر شما پس از مدتی شروع به تمرین و تکرار موارد یادگیری شده کنید، مطالب وارد شده به حافظه بلند مدت شما وارد می شود و همین امر سبب ثبت شدن به صورت طولانی مدت در ذهن شما می شود. اگر بخواهیم مثالی برای حافظه کوتاه مدت در ساختار ذهن انسان بزنیم، می توان گفت هنگامی که شما شروع به حفظ کردن شماره تلفن می کنید در ابتدا این شماره در حافظه کوتاه مدت شما باقی می ماند اما پس از تکرار و تمرین های متعدد متوجه می شوید که شماره تلفن در حافظه بلند مدت شما ذخیره شده است.

اما اگر قبل از تمرین و تکرار شماره تلفن را در حافظه کوتاه مدت خود داشته باشید و در این میان فردی شروع به صحبت کردن با شما کند، پس از مدتی متوجه می شوید که شماره تلفن را فراموش کرده اید! زیرا قبل از اینکه بتوانید این موارد و اطلاعات را به حافظه بلند مدت خود منتقل کنید از حافظه شما پاک شده است.

حافظه بلند مدت: طبق نظریه ای که این روانشناس در مورد ساختار ذهن انسان داده است می گوید که حافظه بلند مدت به ناخودآگاه یا پیش آگاهی افراد مربوط است. در این مرحله فرآیند ذخیره سازی و یادگیری به صورت پیوسته و مداوم صورت می گیرد و مطالبی که در حافظه بلند مدت افراد ذخیره می شود معمولاً خارج از آگاهی و اختیار آن ها است اما می توانند در هر زمان که بخواهند این حافظه را دوباره بازیابی کنند.

شاید باورتان نشود اما حافظه بلند مدت هر فردی دارای قابلیت ذخیره سازی مطالب با ظرفیت باورنکردنی را دارد و حتی می توانید قدیمی ترین خاطره ای که از زمان بچگی دارید را در طول عمر خود را به یاد بیاورید و کاملا به جزئیات آن مشرف باشید. حافظه بلند مدت انواع مختلفی دارند که می توان آن ها را در دسته بندی های متفاوت طبقه بندی کرد و همین امر سبب می شود که شما راحت تر با ساختار ذهنتان آشنایی داشته باشید.

حافظه معلوم یا آشکار: این دسته از حافظه در ذهن خودآگاه افراد ذخیره می شود و نیاز به یادآوری دارد. به عنوان مثال برخی مطالب وجود دارد که شما باید به صورت متنی آن ها را در ذهن خود ذخیره کرده و پس از مدتی با مراجعه کردن دوباره آن ها را به یاد بیاورید. مثلا اگر بخواهیم موضوعی را در مورد حافظه متنی به آن اشاره کنیم، پایتخت کشورها را می توان مثال زد. به این صورت است که شما در درجه اول این مطالب را می خوانید و برای ماندن در حافظه طولانی مدت خود باید دوباره به آن مطالب مراجعه کرده که بتوانید آن ها را در حافظه طولانی مدت خود ذخیره کنید.

به همین صورت است که از زمان بچگی برخی مطالب را به آن ها یاد می دهند و کاری می کنند که در حافظه آن ها ثبت شود. این کار به افراد علاوه بر اینکه کمک می کند بتوانند موارد را به راحتی حفظ کنند، سبب تقویت رشد مغزی، قابلیت ذخیره سازی و همچنین موفقیت افراد می شود. به عبارت دیگر می توان گفت که اگر هر چقدر از مغز خود کار بکشید، می تواند عملکرد فوق العاده ای را از خود برای شما به نمایش بگذارد.

حافظه ضمنی: این دسته از حافظه به ذخیره سازی اطلاعات به صورت آگاهانه یا بازیابی آن ها مربوط نمی شود بلکه می توان انواع مهارت های حرکتی و اکتسابی را در این دسته قرار داد. به عنوان مثال هنگامی که شما برای یادگیری دوچرخه  سواری اقدام می کنید انجام دادن این روش به صورت اطلاعات در ذهن شما ذخیره نمی شود، بلکه به وسیله فعالیت های بدنی که انجام می دهید سبب ثبت شدن این دسته از فعالیت ها در ذهن شما می شود.

به خاطر همین می توان گفت که هر یک از کارها و فعالیت هایی که انجام می دهید مربوط به یکی از بخش های مغز شما می شود و عملا می توان گفت که هیچ بخشی از مغز شما در حالت استراحت قرار ندارد و در طول شبانه روز دائما در حال فعالیت است. جالب به نظر می رسد اینطور نیست؟

چگونه ساختار ذهن انسان می تواند حافظه را سازماندهی کند؟

مغز انسان به نحوی طراحی شده است که می تواند مطالب مرتبط با فرآیند ذخیره سازی اطلاعات را به صورت خوشه بندی طبقه بندی کند. شاید باورتان نشود اما مغز انسان تمیز تر و مرتب تر از آن چیزی است که فکرش را می کنید! در خوشه بندی ساختار دسته و گروه هایی وجود دارد که می تواند به واسطه اینها اطلاعات مشابه را در ذهن شما ذخیره کند که بتوانید به راحتی این مطالب را پیدا کنید و به یاد بیاورید.

مدل دیگری که وجود دارد و سبب سازماندهی ذهن شما شده است مدل شبکه معنایی نام دارد. این موضوع به این معنا است که تجربیات خاص و فعالیت های کاری که انجام داده اید را در ذهن شما ذخیره می کند و اگر دفعات دیگر در یک مکان مشابهی مانند آن ها قرار گرفته اید، خاطرات گذشته شما را به ذهنتان می آورد و سبب تداعی شدن آن خاطرات می شود.

عملکرد پیچیده حافظه بلند مدت مغز انسان ها

همانطور که گفتیم حافظه های بلند مدت برای مدت زمان طولانی تری می تواند اطلاعات و موارد را در ذهن شما ذخیره کند و همچنین ظرفیت ذخیره  سازی اطلاعات بی نهایتی را در بر می گیرد و هر زمان که بخواهید می توانید با مراجعه کردن به این خاطرات آن ها را به یاد بیاورید. برخی از خاطرات را می توانید به راحتی با کمی نشانه ها به یاد آورید اما بسیاری از خاطرات در ذهن افراد وجود دارند که نه تنها ممکن است به یاد نیایند، بلکه دسترسی به آن ها می تواند کمی دشوار باشد!

ساختاری که سبب می شود ذهن شما خاطرات را به یاد بیاورد همانند یکدیگر عمل نمی کند زیرا می تواند در بسیاری از شرایط برخی از اطلاعاتی که مهم تر و از اهمیت بالایی برخوردار هستند راحت تر در ذهن شما ثبت شود و به راحتی می توانید آن ها را به یاد بیاورید. به عنوان مثال می توان وقایع مهم زندگی مانند تاریخ تولد، سالگردها، مناسبت های خاص و دیگر موارد را در این دسته قرار داد و به خاطر این که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است افراد به راحتی می توانند آن ها را به یاد بیاورند.

البته جا دارد به این مورد اشاره کرد خاطراتی که به صورت مکرر آن ها را تکرار می کنید و در ذهن خود به آن ها می پردازید راحت تر برای شما بازیابی می شود و می توانید بهتر جزئیات آن را به یاد بیاورید. بر عکس می توان گفت خاطراتی که توجه کمی به آن ها می شود اغلب از یادآوری ضعیفی برخوردار است یا حتی ممکن است در بسیاری از شرایط کاملا از ذهن انسان ها پاک شده و جایگزین اطلاعات جدیدی شوند.

بخاطر همین موضوع اگر ترس از دست دادن برخی اطلاعات مهم خود را دارید، بهتر است به مرور زمان آن ها را با ذهن خود مرور کرده که نه تنها آن ها را فراموش خواهید کرد، بلکه سبب تقویت خاطرات مخصوصا حافظه شما می شود. تمرینی که برای ساختار ذهن انسان در بخش حافظه طولانی مدت از آن یاد می کنند می تواند بخش های زیادی را در بر گیرد. به عنوان مثال برای تقویت خاطرات خود می توانید آن ها را در برگه ای نوشته و به مرور زمان با این خاطرات را مرور کرده و در خاطرات طولانی مدت خود ذخیره کنید یا حتی می توانید از خاطرات خود عکسی تهیه کرده و با خود مشاهده کنید. قطعا با انجام دادن این کارها خاطرات شما نه تنها از ذهن شما پاک نمی شود، بلکه تا آخر عمرتان در حافظه طولانی مدت شما ذخیره خواهد شد!

البته باید به این مورد هم اشاره کرد که اگر می خواهید بهتر به اطلاعات ذخیره شده در مغز خود دستیابی داشته باشید، انجام دادن برخی کارها می تواند روی این روند به شما کمک کند. رمز گذاری اطلاعات یکی از مهم ترین مواردی است که کمتر کسی از افراد از آن برخوردار است و آن را برای حافظه خود انجام می دهد و این موضوع به این معنا است که شما می توانید خاطرات خود را با آگاهی بیشتر در مغزتان دسته بندی کرده و در هر زمان که نیاز به یادآوری آن ها داشتید تنها با مراجعه کردن به این رمزها آن ها را به راحتی به یاد بیاورید.

به عنوان مثال اگر می خواهید آدرسی را در ذهن خود به یاد داشته باشید که پس از هر بار رفتن به آنجا مسیر خود را فراموش نکنید، بهتر است در طول مسیر نشانه هایی را در ذهن خود رمزگذاری کرده که پس از هر بار مراجعه بتوانید به راحتی مسیر خود را به یاد بیاورید. این موضوع یکی از راحت ترین روش هایی است که می تواند در ساختار ذهن انسان وجود داشته باشد.

کلام آخر

ساختار ذهن انسان از پیچیده ترین و شگفت آورترین عضو هر بدنی به حساب می آید که با داشتن خاصیت منحصر به فردی که داشته توانسته بسیاری از انسان ها را به حیرت وا دارد! این عضو بدن به گونه ای طراحی شده است که می تواند از کوچک ترین تا بزرگ ترین موارد را در ذهن و حافظه خود جای داده و سبب رشد و موفقیت افراد شود. همانطور که می دانید شما می توانید با روش های مختلف این اطلاعات را در ذهن خود گنجانده و در برخی شرایط این حافظه ها را به یاد بیاورید. بهتر است برخی فعالیت های ذهنی را برای خود انجام داده که بتوانید ذهن خود را تقویت کنید.

منبع:

• https://www.managementstudyguide.com/functioning-of-long-term-memory.htm
• https://courses.lumenlearning.com/wsu-sandbox/chapter/how-memory-functions/